#1 слайд
Бақылау және реттеу процесін жүзеге асырудағы шығындар жіктемесі

1 слайд

#2 слайд
1.Бақылау және реттеу шығындарының анықтамасы Шығындарды бақылау және реттеу –жоспарлы және болжамды шығындарды бақылау мен реттеу үшін маңызды процесс.

2 слайд

#3 слайд
Шығындарды бақылаудың ең негізгі элементі – бюджет құру. Бюджеттеу процесі келесі қадамдарды қамтиды: Өндірістік жоспарлау: Өндіріс көлемі мен шығындар арасындағы қатынасты жоспарлау. Қаржылық жоспарлау: Капиталды жұмсау, жұмысшыларға жалақы төлеу, салықтар мен басқа да төлемдер. Тұрақты және айнымалы шығындарды бөлу : Бұл шығындарды болжау мен бақылауда маңызды рөл атқарады.

3 слайд

#4 слайд
Смета — бұл белгілі бір жобаны немесе кәсіпорынның қызметін жүзеге асыру үшін қажетті шығындардың тізбесі № Шығындар атауы Өлшем бірлігі Көлемі Бірлік құны (теңге) Барлық шығындар (теңге) 1Шикізат және материалдаркг 5000 300 1,500,000 2 Жабдықтар мен құралдар (жалдау) ай 6 150,000 900,000 3 Қызметкерлердің еңбекақысы ай 6 250,000 1,500,000 4Жарнама және маркетингай 6 200,000 1,200,000 5Қосалқы материалдар дана 500 500 250,000 6Көлік шығындары тонна 10 20,000 200,000 7Техникалық қызмет көрсетуай 6 50,000 300,000 8Энергия шығындары кВт/сағ 10000 5 50,000 9Жалпы әкімшілік шығындарай 6 100,000 600,000 Жалпы шығындар: | Барлық шығындар | 10,000,000 теңге |

4 слайд

#5 слайд
2. Шығындарды бақылау- белгіленген бюджетпен нақты шығындарды салыстырып, ауытқуларды анықтау. № Шығындар атауы Смета көлемі (теңге) Нақты шығында р (теңге) Ауытқу (теңге) Ауытқ у % Түсіндірме 1Шикізат және материалдар1,500,0001,600,000+100,000+6.67% Шикізат бағасының көтерілуі 2 Жабдықтар мен құралдар (жалдау) 900,000950,000+50,000+5.56% Қосымша техникалық қызмет көрсету 3 Қызметкерлердің еңбекақысы 1,500,0001,550,000+50,000+3.33% Қызметкерлер санының артуы 4Жарнама және маркетинг1,200,0001,100,000-100,000-8.33% Маркетингтік шаралар қысқартылды 5Қосалқы материалдар 250,000270,000+20,000+8% Қосымша материалдар қажет болды 6Көлік шығындары 200,000190,000-10,000-5% Жүк тасымалы арзандады 7 Техникалық қызмет көрсету 300,000320,000+20,000+6.67% Жабдықтың жөнделуі қажет болды 8Энергия шығындары 50,00055,000+5,000+10% Энергия тұтыну деңгейінің артуы 9 Жалпы әкімшілік шығындар 600,000590,000-10,000-1.67% Әкімшілік шығындар қысқартылды

5 слайд

#6 слайд
3. Шығындарды реттеу Шығындарды реттеу – бақылаудан кейінгі процесс. Шығындар жоспардан ауытқып кетсе, оларды түзету үшін: 1. Реттелетін және реттелмейтін шығындар: Реттелетін шығындар – бұл шығындар, олар ұйымның басқарушысы немесе қаржы бөлімі тарапынан басқаруға және өзгертуге мүмкіндігі бар шығындар. М: шикізат көлемі, еңбекақы Реттелмейтін шығындар – бұл шығындар, олар ұйымның басқарушысы немесе қаржы бөлімі тарапынан өзгертілмейді немесе өзгерту өте қиын. М: жалға алу ақысы, салық

6 слайд

#7 слайд
2. Тиімді және тиімді емес шығындар: Тиімді шығындар – бұл шығындар, олар ұйымның стратегиялық мақсаттарына қол жеткізу үшін пайдалы әрі тиімді деп саналады. Мұндай шығындар нақты кіріс әкелуі мүмкін. М: жаңа технология алу, жарнама Тиімді емес шығындар – бұл шығындар, олар пайда әкелмейді немесе өте жоғары болып табылады. Бұл шығындар ұйымның қаржылық жағдайын нашарлатуы мүмкін. М: сұраныс жоқ тауар, шикізатты артық алу, ғимараттың сәтсіз орналасуы

7 слайд

#8 слайд
3. Мөлшер (норма) шегінде және мөлшерден ауытқулар: •Мөлшер шегінде - әрбір жұмысшының жұмыс уақыты мен өндіріс нормасы белгіленген болса, еңбек ақысы осы нормаларға сәйкес төленеді. Мысалы, бір айда 160 жұмыс сағаты белгіленген болса, оның төлемі осы мөлшерге сәйкес болады. Мөлшерден ауытқулар – бұл шығындар алдын ала белгіленген мөлшерден асып немесе төмен түскен шығындар. Бұл ауытқулар бюджеттің орындалмағанын немесе шығындардың жоспардан тыс артқанын көрсетеді.

8 слайд

#9 слайд
4. Бақыланатын және бақыланбайтын шығындар: Бақыланатын шығындар – бұл шығындар, олар ұйымның басқаруында болады және оларды түзетуге немесе бақылауға болады. М: жұмыс уақыты, энергия Бақыланбайтын шығындар – бұл шығындар, олар ұйымның бақылауынан тыс немесе өте аз бақылауға алынатын шығындар. М: табиғи апат, акция құлдырауы, имиджге нұқсан келу

9 слайд