Әбдіғаппар Жанбосынұлы

1 слайд
* ӘБДІҒАППАР ЖАНБОСЫНҰЛ Ы

2 слайд
* Әбдіғаппар Жанбосынұлы (1870; бұрынғы  Торғай обл.  Торғай у. Қараторғай облысы 21.11.1919)  қазақ халқының  1916- 1917 жылдардағы  ұлт-азаттық қозғалыстың  Торғай даласындағы басшысы.

3 слайд
* Тілеулі батырдың ұрпағы. Арғы атасы Нияз би — Абылай ханның сенімді серігі, әкесі Жанбосын (1847-1895) көп жылдар болыс болған. Анасы — Алуа Ақтасқызы (1840 — 1934) (Ақтас — Ахмет Байтұрсынұлының әкесінің ағасы). Әбдіғаппар ауылында бастауыш мектеп ашқан. Ағаштан ою ойған шебер болған, суармалы егіншілікпен айналысқан, ақыл-парасатымен ел ағасы атанған

4 слайд
* 1916 жылдың жазында Қараторғай болысының, кейін бүкіл Торғай уезінің көтерілісшілері Әбдіғаппар маңына топтасты. Сол жылғы 21 қарашада Жалдама өз. бойында 13 болыс ел өкілдерінің құрылтайы Әбдіғаппарды хан көтеріп, Кенесары қолбасшыларының бірі Иман батырдың немересі Амангелдіні Сардарбек етіп сайлайды.

5 слайд
*   Әбдіғапар ел билігін соғыс жағдайына бейімделген дала демократиясы негізінде қайта құрды. Алдымен Әбдіғапар өзін хан деп атамай, әмір деп есептеді. Ол өзі басқарған Торғай елін бүкіл қазақтың тәуелсіз мемлекеті құрылғанға дейін метрополияның билігін мойындамайтын, жаугершілік заманда уақытша өмір сүруге құқылы автон. Аймақ деп санады. Әбдіғапар көтерілісшілерді 20 адамнан тұратын халық өкілдерінің кеңесі арқылы басқарды. Бұл кеңес әскери, әкімш., шаруашылық мәселелерін шешетін басшы орталық болды. * Жергілікті жерлерде Әбдіғапардың жарлығымен елбегілер сайланды. Көтерілісті жақтаған болыстар өз орындарында қалдырылды. Көтерілісшілер ежелгі шығыс дәстүрімен ондық,  жүздік , мыңдықтарға жіктелді. Әбдіғапар жасақтаған әскери құрылым империяның қарулы күштеріне аса тегеурінді қарсылық көрсетті. Оның қоластына Қазақстанның көптеген аймақтарынан көтерілісшілер жасақтары келіп қосылды. Сөйтіп Торғай өлкесі Қазақстандағы 1916 жылғы ұлт-азаттық қозғалыстың ең ірі орталығына айналды.

6 слайд
* Әбдіғаппар Кеңестердің Торғай облысы І- съезіне (Орынбор, 1918 ж. наурыз) қатысып, кейін Кеңес өкіметінің саясатын жүргізуден бас тартты. Қызыләскерлер қолынан Зәуре қаласында қаза тапты. Ұрпақтары “хан тұқымы” ретінде аяусыз қуғынға ұшырады

7 слайд
* СЕЙТҚАЛИ МЕНДЕШЕВ

8 слайд
* Сейтқали Меңдешов (1882-1937жж.) * Сейтқали Меңдешев Орал облысының Новая Казанка селосында дүниеге келген. * Сейтқали Меңдешев партия және мемлекет қайраткері. Қазан мұғалімдер семинариясын бітіргеннен кейін (1903) 13 жыл бойында Бөкей даласындағы ауылдарда мұғалім болып қызмет жасады. Осы жерде ол революциялық- насихаттық жұмысқа қосылып, саяси әдебиеттерді таратумен айналысты, құпия жиылыстар мен шерулерді ұйымдастыруға қатысты. * Сейтқали Меңдешев Бөкей ордасының халық мұғалімдерінің қоғамын ұйымдастыруға, онда олар алдарына тек қана кәсіби емес, сонымен бірге саяси міндеттер де қойды. Сондай-ақ, Сейітқали мұғалімдік қызметтің неғұрлым озық ойлы жағын біріктіретін Астрахань өзара көмек қоғамының мүшесі болды. * 1916 жылғы ұлт-азаттық қозғалысына қатысқаны үшін ол тұтқынға алынады және Астрахань түрмесіне қамалады.

9 слайд
* Сейтқали Меңдешев қалыңмал, құн төлеуді жою, көп әйел алушылықты тыю жөніндегі декреттерді дайындауға күш-жігерін жұмсайды.Жаңа салықтық саясаттың негізін жасауда үлкен рөл атқарады. Сейтқали Меңдешев елеулі әдеби мұра қалдырды. Оның жарық көрген мақалалары мен баяндамаларының тізімі 40-тан асады.

10 слайд