«Әбіш Кекілбаевтың «Шыңырау» повесіндегі өмір пәлсапасы

1 слайд
ТАҚЫРЫБЫ «ӘБІШ КЕКІЛБАЕВТЫҢ «ШЫҢЫРАУ» ПОВЕСІНДЕГІ ӨМІР ПӘЛСАПАСЫ

1 слайд

2 слайд
Тақырыптың өзектілігі Дүниедегі ең басты құндылық – өмір. Еңсептің оқиғасы арқылы адамның өз ішкі дүниесімен үндестікте болуы қажеттігі Адам табиғатпен бетпе-бетте ішкі жан-дүниесін тізгіндей алу қажет Адам – табиғаттың бір кішкене бөлшегі, сондықтан онымен үйлесімділік сақтау керекӨМІР

2 слайд

3 слайд
«Шыңырау» повесі  «Сізге өмірлік пәлсапа қажет пе, дәлірегі қазақ даласының пәлсапасы қажет пе, онда Сіз шет жұрт жазушыларының атағына жығылып, бірыңғай құлай бермей, олардан тереңдік әлемі бай болмаса, еш олқы соқпайтын өз суреткеріңіз, өз ойшылыңыз Әбіштің шығармаларын де бір мезгіл оқып, ойға батып, бойға сіңіріп көріңізші!»

3 слайд

4 слайд
«Шыңырау» повесі Қазақстан халық жазушысы Әбіш Кекілбаевтың «Шыңырау» повесі – Маңғыстау даласындағы әйгілі құдықшылар өмірі, құдықшылық кәсіптің қыр-сыры жайлы жазылған шығарма. «Шыңырау» повесіндегі жиынтық бейнеге басты негіз болған әйгілі құдықшы – Қараш Бейнеубай Құлшарұлы. Құдық қазу - ертеден келе жатқан өнер. Су- тіршіліктің көзі болғандықтан, құдық қазу – тіршіліктің күретамыры іспеттес болған. Осы кәсіпсіз су да жоқ. «Шыңырау» повесіндегі өмір – шөл даладағы халықтың тіршілік үшін күресі. Қатаң да қатал, кейде мейірімді де жұмбақ, тылсым, терең сырлы табиғат пен табиғат алдында дәрменсіз, тәуелді, тағдыры да соған байлаулы боп, өмірін өткізген адам – шығарманың арқауы.

4 слайд

5 слайд
Концепт – философиялық тұжырымдар  Концепт – мәдени реңкі күшті, ұлттық дүниетанымды ерекше таныта алатын қасиеті бар, ұлт үшін маңызы жоғары, кейде тіпті символ дәрежесіне көтерілген тілдік бірлік, ұғым-түсінік.  Концептілер (тұжырымдар) – Ә.Кекілбаев повесіндегі өмір пәлсапасы, адам мен табиғат қарым-қатынасынан түсінік беретін жаңа көркемдік құрал.  «Адам», «шыңырау», «су» – концептілер.

5 слайд

6 слайд
Философиялық концептілер шыңырау құдық, суға – тіршілікке, өмірге апарар жол Көр, аждаһа мекені, ажалға, өлімге апарар жол су Су – тіршілік көзі, өмір Ажал

6 слайд

7 слайд
Суға жетер жол  - Үш қонып, төртінші түнемелікке әзер жететін жерде;  -жылмиған қара сұр жазықта;  -құламаның құла дүзінде;  -ала қырдың үстінде оқшау қылауытқан тастақ жүлгенің терістігінде;  -жылмиған үстірт айнала шың.

7 слайд

8 слайд
Шыңырау түнек -саңылауы жоқ қара түнек; -зымыран; - салқын лепті сыз; - өмірі көрмеген бір дүлей аранын ашып, тісін сақ- сақ қайрап тұрғандай.

8 слайд

9 слайд
Өмір пәлсапасы  Ағартушы, саяхатшы ғалым Ш.Уәлиханов «Табиғат және адам, өмір мен өлім саналы ұғымға тіптен түсініксіз, таңғажайып құпия құбылыс болып келеді. Табиғат пен адам! Өзіңіз айтыңызшы, тіршілікте одан ғажап, олардан құпия не бар?» деген еді.  Содан бері бір жарым ғасыр өтсе де, адам, табиғат – әлі де түсініксіз, әлі де құпия жерлері көп.

9 слайд

10 слайд
Қорытынды Адам Құпия құбылы с, өз ішінде үйлесім ді болуы қажет Табиға т Құпия құбылыс, адам ішкі дүниесін түсінсе, тепе- теңдік орнайды

10 слайд