Агрессия

1 слайд
Агрессия туралы түсінік және балалардағы агрессияны анықтауға арналған әдістемелер мен тапсырмалар

2 слайд
Агрессияның барлық түрлерін бүкіл жастағы адам бойынан табуға болады, ал кей жағдайда бұл ерте жастан-ақ көрініс бере бастайды. Агрессиялы мінездің әртүрлі формасы мектеп жасына дейінгі жастағы балаларда да кездеседі.К. Изард бойынша агрессия – қатыгездікке толы әрекет және мінез- құлық. Бұл кей кездері түрлі эмоцияларда көрінуі мүмкін бұрқ етпе әрекет және қатыгездіктің құрам бөлігі. Ол біреуге нұқсан келтіруге, қорқыныш, үрей тудыруға бағытталған. Агрессия

3 слайд
Баладағы агрессия   Қазіргі кездегі бала агрессиясы біздің өмір жағдайымыздың бүгінгі өзекті мәселесі, ол нақты психологиялық ерекшеліктерді қозғайды, ол баланы қоршаған адамдарға ғана тиесілі болмай ата-аналары, тәрбиешілер, тудырады. Агрессия бала дамуында сәтсіздіктерге әкеліп соқтырады.

4 слайд
Пайда болуы мен себептері Баланың өзін агрессивті ұстауының көптеген себептері бар. Олар: -Баланы ұрғанда; - Мазақ еткенде; - Жағымсыз ойнағанда; - Ата-ананың алдауы; - Ата-аналар баланы екі түрлі моральмен өсіргенде және т.б

5 слайд
«Басса-Дарки»әдістемесі. Мақсаты : Бала агрессиясының түрін және оның көрініс беру ерекшелігін анықтау.. Орындау ережесі: тест сауалнамасында 75 тұжырымдама берілген. Оларға «ия» немесе «жоқ» деп жауап беріңіз. Авторлар сауалнаманы келесі ұстанымдарға сүйене отырып жасаған: 1. Әр сұрақ агрессиясының бір түрін анықтауға арналған. 2. Сұрақтарға берілген жауаптарға басқалардың пікірі әсерін тигізуін төмендету жолдары ойластырылған. 1.Физикалық агрессия- басқа біреуге бағытталған физикалық күшті пайдалану 2.Жанама агрессия -бұрмаланған жолмен басқаға бағытталған немесе ешкімге де бағытталмаған агрессия түрі 3.Тітіркенушілік - (дөрекілік,шамданғыштық) кішігірім тітіркенушілікке жауап қайтаруға дайын тұрған негативті сезімдер 4. Негативизм -тоқтатылған дәстүрлер мен заңдарға қарсы ,пассивті қарсылықтан белсенді күреске дейінгі тәртібіндегі оппозициялық әдеті(өз көзқарасын басқа көзқарасқа қарсы қою) 5. Өкпелегіштік -жанындағыларының нақты және ойластырылған әрекеттерін қызғану және жеккөру 6. Күдіктенушілік - адамдарға қатысты басқалар жоспар жасап және зиян келтіреді деген тұжырымдарымен сенбеушілік пен сақтықтың өріс алуы Бағалау шкаласы:

6 слайд
1. Физикалық агрессия : ия – 1, жоқ – 0. Келесі тұжырымдарға: 1, 25, 31, 41, 48, 55, 62, 68. Жоқ – 1, ия – 0, келесілерге – 9, 7. 2. Жанама агрессия: ия – 1, жоқ – 0. 2, 10, 18, 34, 42, 56, 63, 3. Жоқ – 1, ия – 0: 26,49. 3. Тітіркенушілік: ия – 1, жоқ – 0: 3, 19, 27, 43, 50, 57, 64, 72. Жоқ – 1, ия – 0: 11, 35, 69. 4. Негативизм: ия – 1, жоқ – 0. 4, 12, 20, 28. Жоқ – 1, ия – 0: 36. 5. Өкпелегіштік: ия – 1, жоқ – 0. ия – 0: 5, 13, 21, 29, 37, 44, 51, 58. 6. Күдіктенушілік: ия – 1, жоқ – 0. 6, 14, 22, 30, 38, 45, 52, 59. Жоқ – 1, ия – 0: 33,66, 74, 75. 7. Вербальды: ия – 1, жоқ – 0. 7, 15, 23, 31, 46, 53, 60, 71, 73. Жоқ – 1, ия – 0: 1,33, 66, 74, 75. 8. Кінәні сезінуі : ия – 1, жоқ – 0. 8, 16, 24, 32, 40, 47, 54, 61, 67. Жауаптар сегіз шкала бойынша бағаланады :

7 слайд
Баланың агрессиялық деңгейі (ата-аналарға арналған)  (Лаврентьева Г.П., Титаренко Т.М.) Мақсаты: Баланың агрессиялық деңгейін тексеру. Нұсқаулығы:Тест сұрақтары беріледі.Әр сипаттаманы мінез-құлқымен салыстыру керек. Сәйкес келген әр сипаттамаға 1 ұпай беріледі, соңында ұпайлар санын қосып, баланың агрессиялылық деңгейін анықтаймыз.  1.Кейде бойын бір дүлей күш билеп алғандай көрінеді.  2.Бірнәрсеге көңілі толмаса үндемей тұра алмайды. 3.Егер біреу оған зұлымдық істесе, ол міндетті түрде дәл солай жауап беруге тырысады. 4.Кейде еш себепсіз ұрсысуға дайын тұрады.  5.Кейде ойыншықтарды рақаттана сындырып, талқандайды.  6.Кейде бірнәрсені шектен тыс талап етіп, айналасындағылардың шыдамын тауысады. 7.Жануарларды мазақ қылудан бас тартпайды.  8.Онымен дауласып жеңу мүмкін емес.  9.Егер басқа біреу оны мазақ қылып тұр деп ойласа қатты ашуланады.  10.Кейде кенеттен бір жаман нәрсе жасағысы келетіні айналасындағыларға ауыр тиеді.  11.Әдеттегі үйреншікті тапсырмаларды керісінше орындауға құмар. 12.Өз жасына сәйкес емес қазымырлығы жиі болып тұрады. 13.Өзін дербес, батыл ретінде қабылдайды. 

8 слайд
14.Алда болғанды, бұйрық беруді, басқаларды өзіне бағындыруды ұнатады.  15.Сәтсіздіктер оны қатты ашуландырады, кінәлілерді табуға тырысады.  16.Ұрыс-керіске жылдам беріледі, төбелесе жөнеледі.  17.Өзінен кіші әрі физикалық жағынан әлсіздермен араласуға ұмтылады.  18.Қас-қабағы түнеріп жиі ашуланады.  19.Қатарлас құрбыларымен санаспайды, жол бермейді, бөліспейді.  20.Кез-келген тапсырманы басқалардан артық орындайтынына сенімді. 0 - 5 ұпай - агрессияның ең төмен деңгейі. Шындығында тұншыққан агрессияға да мән беру керек. Ешқандай агрессия танытпайтын бала - өз қалауын көрсете, көзқарасын қорғай алмайды. Мұндайда психологпен жұмыс жасағаны жөн.  6 - 10 ұпай - агрессияның орташа деңгейі. Орташа агрессияның деңгейі балалардың барлығына тән қалыпты деңгей.  11 - 15 ұпай - агрессияның жоғары деңгейі. Агрессияның жоғары деңгейі де көп балаға тән және ол баладағы эмоциялық бұзылыстармен байланысты. Мұндайда балаға көбірек көңіл бөліп, оның өтініштеріне құлақ асу керек. Баланы жазалағанда да бірізділік болуы тиіс, баланы қорлауға болмайды. Ашуды басудың тәсілдерін көрсеткен абзал. Жанашырлыққа қабілеттілікті дамытқан жөн.  16 - 20 ұпай - агрессияның ең жоғары деңгейі. Баладағы агрессияның жоғары деңгейі анықталғанда психологиялық көмек көрсету үшін маманға жүгінген жөн.  Нәтиже

9 слайд
Ашық ойындар « Аттарын шақыру ». Мақсаты: ауызша агрессияны жою, балаларға ашуды қолайлы түрде шығаруға көмектесу. Нұсқаулығы: « Балалар, допты шеңбер бойымен бере отырып, бір-бірімізді әртүрлі зиянсыз сөздермен атайды (қандай атауларды қолдануға болатыны туралы шарт алдын ала келісіледі. Бұл көкөністердің, жемістердің, саңырауқұлақтардың немесе жиһаздың атаулары болуы мүмкін. ). Әрбір үндеу: « Ал сен, ..., сәбіз! » деген сөздермен басталуы керек. Бұл ойын екенін ұмытпа, сондықтан бір-бірімізге ренжімейміз. Соңғы раундта сіз міндетті түрде көршіңізге жағымды нәрсе айтуыңыз керек, мысалы: « Ал сен, ..., күн! » Ойын тек агрессивті емес, сезімтал балаларға да пайдалы. Балаларға бұл жай ғана ойын екенін және бір-біріңе ренжімеу керектігін ескертіп, жылдам қарқынмен өткізу керек.

10 слайд