"Ағзаңды жастайыңнан сақта" Ашық тәрбие сағаты

1 слайд
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі. ІІ. Суретжұмбақ шешу, тақырыпты ашу. ІІІ. Күн тәртібі.Гигиеналық тазалық. ІV. «Ағзаға зиянды тағамдар». V. «Ағзаға пайдалы тағамдар». VI. Спорттың пайдасы. VII.« Жағдаяттарды шешу» VIII.«Тауып көр» (Дастархан басында сақталатын ырым – тыйымдар) IX.«Ойлан тап» (денсаулыққа қатысты жұмбақтар шешу) X.«Жалғасын тап» (мақал - мәтелдер) ХІ. Би. Спорт. ХIІ. Қорытындылау.

1 слайд

2 слайд
Суретжұмбақ:

2 слайд

3 слайд
С А У Л Ы Ғ Ы Ң Д Ы Ж А С Т А Й Ы Ң Н А Н С А Қ Т А

3 слайд

4 слайд
Саулығыңды жастайыңнан сақта

4 слайд

5 слайд

5 слайд

6 слайд
«Мың бір хадистен» үзінді • Денім сау болсын десең –тамақты ішер алдында және ішіп болғаннан кейін қолыңды жу. Тамақтың берекесі де осында.  • Тістеріңізді тазалап жүріңіздер, себебі ол пәктікке жатады. Пәктік иманға шақырады, ал иман жәннатта иесімен бірге болады.  • Алла тағала пәк, ол пәктікті жақсы көреді, ол таза, тазалықты ұнатады. Үй жайыңызды, жүріп –тұратын жолдарыңды таза ұстаңдар.   

6 слайд

7 слайд
Адам ағзасына зиянды тағамдар мен заттар

7 слайд

8 слайд
Газдалған сусындар. Бүгінгі күні үлкен сұранысқа ие, шөлдегенде шөл қандырады, өзінің тәтті дәмімен тіл үйіретін газдалған сусындарды көпшілік «шырын» деп жиі қателеседі. Бұлар ешқандай да шырын емес. Бұл – су, синтетикалық ароматизатор, тәттілегіштер, бояғыштар қосылған жасанды сусын. Шөл басу үшін емес, қайта шөлдетіп, қайта-қайта ішуге мәжбүрлейтін құтыдағы сулар. Неше түрлі фирмалар өз тауарларын өткізу үшін бұл сусындардың «еш зияны жоқ» деп жарнамалайды. Бәрібір бұлар адам ағзасына зиянды. Мұндай сусындарды балаларға ішуге мүлдем болмайды. Шет елде «Кока-коланы» машинаның радиоторын жууға, трубаларды тоттан тазартуға пайдаланады екен. Коланың құрамына фосфор қышқылы кіреді, ал ол тырнақты түгелімен ерітіп жібере алады. Егер бұл сусынға бір тілім етті салып жіберсе, 2 күннен кейін ол тіпті жоқ болып кетеді. Егер кола адам тырнағын, шикі етті, киімдегі дақтарды, темірдің тотын кетіре алатындай күші бар болса, ендеше ол адам ағзасына қандай зиян келтіретінін өздеріңіз бағамдай беріңіз. Газдалған сусындар

8 слайд

9 слайд
Шаурма, шашлық, гамбургер, хот-дог, гриль, қақталған шұжық /колбаса/. Жақында американдық ғалымдар зерттеулер жүргізіп, өте жоғары температурада дайындалатын тағамдардың құрамынан адамның денсаулығына өте зи s янды «акриламид» деген затты тапқан. Жоғарыда айтылған тағамдар өте ыстық температурада дайындалады. Дәл осы тағамдарды ұзақ, әрі  күнделікті пайдалану салдарынан адамдарда асқазан жарасы, созылмалы гастрит, өт жолдары аурулары, ұйқы безінің қабынуы, жүрек-қан тамыр ауруларымен қатар семіздік пайда болатыны анықталған. Сондықтан көшеде даярланатын тағамдарды өте абайлап жеген дұрыс. «Ауру – астан…» деген дана қазақтың сөзі бекер айтылмаған.Шаурма, хот-дог, шашлық, гамбургер

9 слайд

10 слайд
Чупа-чупс Таза қанттан ерітіліп, тұрақтандырғыш, хош иістендіргіш, бояғыштар қосылып жасалады. Сырты- қатты, іші-жұмсақ. Яғни ішіндегі тәтті сағызын күні бойы шайнау сілекейдің көп бөлінуіне әкеп соғады. Бұдан асқазан өзін-өзі қорыта бастайды. Осыдан барып адам асқазан, ішек жолдары ауруына шалдығады.

10 слайд

11 слайд
Бір қарағанда попкорн жеңіл, майы, қанты мен тұзы аз, табиғи тағам сынды көрінеді. Бірақ, дайын попкорн сатып аларда абай болыңыз. Пісірілуі майды қажет етпесе де, дәмін келтіру үшін, өндірушілер одан бас тартпайды. Әсіресе тәтті, карамель құйылған және тұзды түрлерін сатып алмаған жөн. Сонымен қатар оның зияны мен пайдасы да бар екен, құрамындағы кейбір заттар ағзаның қартаюын алшақтатып, аурулардан сақтайды екен. Бастысы попкорн даярлау барысында тым көп май, тұз бен қант қолданбау, яғни оны үйде өзің дайындауымыз керек .Попкорн

11 слайд

12 слайд
Чипсы, кириешки Картоптан жасалған чипсыларды, кепкен наннан жасалған кириешкиді үлкен-кішінің бәрі жақсы көреді. Құрамындағы жасанды дәмдеуіштер, адамды жеген үстіне жей түсуге шақырады. Сонымен қатар, чипсының құрамындағы майлар кез келген адамның денсаулығына кері әсер етеді. Кейбір ақпараттар бойынша ол майлар обыр /рак/ кеселін де тудырады екен.  Байқап қарасаңыз, қытырлақ болғанға дейін қуырылған картоптың құрамында ешқандай минерал, дәрумен, кальций, ақуыз бен көмірсу да қалмайды. Сондықтан, чипсы құрамынан біздің ағзамыз ешқандай құнарлы заттар алмайды. Керісінше олар ағзадағы тұздың көлемін арттырады.  Ағзада тұз мөлшері көбөйген жағдайда сүйектердің өсуі мен жүректің жұмысы бұзылады. Сонымен қатар оның ішінде көптеген бояуыш заттар мен дәмдеуіштер болады. Өндірушінің бояуыштарды қанша қосқанына байланысты адам ағзасында аллергия туындайды. Сондықтан, оны жеген кезде түшкіру сияқты аллергиялық белгілер пайда болып жатса, дереу дәрігерге көріну қажет. Қысқаша айтқанда чипсы мен кириешкиден аулақ болуға тырысыңыз .

12 слайд

13 слайд
Араққа үйір адамның отбасы бақытсыз, қызметте абыройсыз, ағайындарына, көрші-қолаңына беделсіз болады. Олар түрлі ауруларға да шалдыққыш келеді. Маскүнемдердің миы мен бас сүйегінің арасы ашық болады екен. Яғни миы кішірейіп кететіндігін медициналық сараптама арқылы дәлелдеген. Арақтан ауыздары құрғамайтын адамдар сүйретіліп әзер жүреді. Беттері долбырап ісініп, қабақтары түсіп жүреді. Олардың сөзінен, іс-әрекеттерінен ақылы аздықтың белгісі анық көрініп тұрады. Алкоголді ішімдік адам миының жасушаларын өлтіріп, топастандырып жіберетіндігі бүгінде ғылымда дәлелденген ақиқат. Алкогольді ішімдіктер

13 слайд

14 слайд
Темекі жапырағында никотин уы бар. Ол жүректі, миды, өкпені уландырады. Сондықтан да шылым шекпейтін адамдарға қарағанда шылым шегетіндер көп ауырады. Мысалы, олар бронхит және басқа тыныс жолдары ауруларымен он бес есе жиі ауырады екен. Темекінің тағы бір зияны: ағза ондағы никотин уына дағдыланып алып, онсыз тұра алмайтын күйге ұшырайды. Ондай адам темекі тартуды қатты аңсап, өзін шөлдеп немесе ашығып тұрғандай сезінеді. Темекі

14 слайд

15 слайд
Адам ағзасына пайдалы тағамдар

15 слайд

16 слайд
Бал – табиғи қант алмастырғыш. Орта есеппен бір адам жылына 37 келі қант жейді. Яғни, күніне кемінде 100 граммнан көп шекерді шайға салып ішеміз. Бұған қант қосылған тосаптар мен түрлі күлшелерді қосыңыз. Мұның адам ағзасына зияны болмаса, пайдасы жоқ. Егер қант орнына бал жесек, онда жылына 6-7 келі бал жұмсаған болар ек. Бұл біріншіден, арзанға түседі. Екіншіден, ол түрлі дәрумендер мен минералға, ақуыз, калий, кальций, натрий, сияқты элементтерге бай. Сондықтан,әрбір адам күніне кем дегенде 20-30 грамм табиғи таза бал жегені жөн. Б ал суық тигенде, жүрек, бауыр, өкпе, асқазан, ішек, жүйке ауруы, қан қысымының көтерілуі сияқты дерттерге аса шипалы. Кейбір кездерде асқынып кеткен тері ауруларына да жағуға болады. Әр оқушы күн сайын мөлшерлеп бал жеуге әдеттенсе, ақыл-ой қабілетін дамытып, сабақ үлгерімін арттыратын көрінеді.Ара балы

16 слайд

17 слайд
Көкөніс шөптесін өсімдікке жатады. Көкөністер 1 жылдық және 2 жылдық болып бөлінеді. Көкөністерде адам ағзасына қажетті дәрумендер мен минералды тұздар көп. Көкөністердің құрамында магний, калий, кальций, темір, фосфор, натрий, В тобының дәрумендері, С дәрумендері мен каротин бар. Олар астың тез қорытылуына мүмкіндік туғызады, түрлі ауруларға ем, тәбетті жақсартады.Көкөністер

17 слайд

18 слайд
Жеміс-жидектер бағалы тағам. Олардың тағамдық мәні бойындағы өте сіңімді заттар болады. Көкөністерде адам орнанизміне қажетті дәрумендер мен минералды тұздар, сондай- ақ белоктар, әр түрлі органикалық қышқылдар, эфир майы мол. Мысалы, тин (А продәрумені көп); органикалық қышқылдар басым; көк бұршақ белоктарға, аскөк – хош иісті заттарға бай.Жеміс-жидектер

18 слайд

19 слайд
Ет, сорпа Қазақтар үшін үйде ет асылып, сорпаның иісін сезудің өзі қуаныш. Қазанға салынған ет отбасына жылы леп әкеледі. Еттің қадірін қазақ баяғыдан білген. Еттің денсаулыққа пайдасы өте зор. Оның құрамындағы ақуыз, минералды заттар, дәрумендер, аминдi және қышқылды майлар тамақтың физиологиялық құндылығын арттырады. Етті ем үшін қолдану үшін жас малдың, яғни бұзаудың, қозы, семіз емес құс, қоян еті жиі пайдаланылады. Әсіресе, олардың бауыры, бүйрегі, сондай-ақ жас еттен әзірленген шұжық та денсаулыққа өзіндік пайдалы әсерін тигізеді. Ет жеген соң міндетті түрде сорпа ішсе, тамақ асқазанда жылдам қорытылады.

19 слайд

20 слайд
Балық Балықтағы амин қышқылдары адам ағзасына сіңімді. Балықта бой өсіруге ықпал ететін лизин қышқылы да мол. Балық пен сүт белоктары қосылған кезде адам ағзасына қажетті ең құнарлы заттар түзеледі. Балық семіздікке бейім адамдар үшін пайдалы. Балық өнімдерінен жасалған тағамдар ас қорыту бездерінің жұмысын жақсартады бауыр ауруларының алдын алады. Олардың құрамында йод, фтор, фосфор, мыс, кобальт сияқты химиялық элементтер бар. Сондықтан балық өнімдерінен жасалған тағамдарды жиі пайдалану керек.

20 слайд

21 слайд
Қымыз, шұбат Қымыз құрамында әр түрлі микроэлементтер, көптеген дәрумендер бар.  Ол адамның физикалық жағдайын жақсартады, тәбетін ашады, ас қорытуды жақсартады. Дәрігерлер қымызды безгек ауруына және жөтелге қарсы ішуге ұсыныс жасайды. Қымызбен, шұбатпен емделгенде қан құрамындағы гемоглобин көбейеді. Тамырдың соғуы жиілеп, қан айналымы жылдамдайды. Қан тамыры жұмысы мен жүрек соғысы жақсарады.

21 слайд

22 слайд
Сүт, айран Сүт жоғары азықтық және биологиялық құндылығы бар ерекше тағам. Ол жүрек- қантамыр жүйесіне жақсы әсер етеді. Сиыр сүті темірге бай. Ешкі сүті асқазан ауруларында, анемияда, көздің нашар көруінде, диатезде пайдалы. Айран – ұйытылған сүт. Айранды сусын ретінде де, тағам ретінде де пайдалануға болады. Қорыта айтқанда, сүт пен айран өте пайдалы тағам.

22 слайд

23 слайд
Қатық, құрт Ол кальцийдің көзі.   Құрт ақуызға өте бай.   Құрамында А, В, С дәрумендері, мыс, мырыш, күміс, темір, кремний, магний, кальций, алюминий микроэлементтері жетерлік. Соның арқасында құнарлы, тоқ тағам болып есептеледі. Жасалу тәсілдеріне қарай құрттың сықпа құрт, ақ құрт, қара құрт, майлы құрт деген түрлері бар. 

23 слайд

24 слайд
Дене жаттығуларымен қалыпты және өз уақытында шұғылданып отырған адам ауруды құртуға бағытталған ешқандай емдеуді қажет етпейді. Ибн-Сина

24 слайд

25 слайд
ДЕНСАУЛЫҚҚА ПАЙДАЛЫ СПОРТТАР

25 слайд

26 слайд
Қазақша күрес - ұлттық спорт түрі. Оның тәсілдері сан алуан. Жекпе-жек барысында бір қолмен белдіктен немесе күрте жағасынан, жеңінен ұстап шалу, үйіріп, сүріндіре, жұлқу, тізеден қағу, іліп немесе кеудеден асыра лақтыру, т.б. көптеген тәсілдер қолданылады. Дене жаттығулары байсалды қалыпты және тұнық ақылды сақтауға жәрдемдеседі. Жаттығу еркіңді шыңдап, көтеріңкі көңіл күй әкеледі. Арқа, бел, кеуде, іш еттерін мықты да серіппелі болатындай дамыту керек. Осы арқылы өкпе-бауыр, жүрек, асқазан және бүйрек неғұрлым жақсы жұмыс істейтін болады.Қазақша күрес

26 слайд

27 слайд
Арқан тартыс — ұлттық ойын. Ойынға ұзындығы 10 метрдей жуан кендір арқан керек. Ойынға қатынасушылар тең екі топқа бөлінеді. Ойыншылар арқанды қос қолдап ұстап тартып тұрады. Ойыншылардың мақсаты — тартысқа түскен екі топ бірін-бірі тартып, жердегі орталық сызықтан бұрын сүйретіп өткізу. Ойын қимыл бірлігін қалыптастырып, ұжымдық іс-әрекетке тәрбиелейді. Арқан тартыс

27 слайд

28 слайд
Көкпар - ұлттық ат спорты ойындарының бірі. Ойынның атауы “көк бөрте” (лақ) сөзінен шыққан. Көкпарға жасқа толған серкенің семізі таңдалған. Семіз серке терісі жыртылмайды. Көкпар – Орталық Азия халықтары арасында кең тараған ойын түрі. Көкпар жігіттердің күш-жігерін, төзімділігін, батылдығы мен ептілігін, ат үстінде мығым отыруын қалыптастырады. Сонымен қатар Көкпар – аттың қалай бапталып үйретілгенін, жүйріктігін де сынайтын спорт . Көкпар

28 слайд

29 слайд
Тоғызқұмалақ

29 слайд

30 слайд
Асық қазақ  халқының дәстүрлі ойыны.  Асық  ойыны күндіз де, түнде де ойналады. Күндізгісі – мергендікке, түнгісі –ептілікке баулиды. Иіргенде түскен қалпына қарай асық – алшы, тәйке, бүк, шік деп, ал атуға арнайы қорғасын құйылып жасалғаны –  сақа , жақсылары –  оңқай  аталады. Асық ойынының түрлері: құмар, тәйке, омпы, алшы, хан (хан ату), қақпақыл , т.б. Ойында балалар жүгіреді, секіреді, көздейді, тигізеді. Таза бәсеке, таза тәрбие. Өтірігі, жалғандығы жоқ. Шеберлікке, мергендікке, батылдыққа, шешімдікке тәрбиелейді. 

30 слайд

31 слайд
Би: Спорт

31 слайд

32 слайд
НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА РАХМЕТ!!!

32 слайд

33 слайд
1. Одан кір қорқады Судан бұл қорқады. Сабын

33 слайд

34 слайд
2. Дәмі де жоқ, түсі де жоқ Пайдаланбас кісі жоқ. Су

34 слайд

35 слайд
3. Жуынып болғанда Жүреді қолында. Орамал

35 слайд

36 слайд
4 . Түйістіреді көзіңді көзіңе Жолықтырады өзіңді өзіңе. Айна

36 слайд

37 слайд
5. Қалтамда жатыр Тістері бар батыр. Тарақ

37 слайд

38 слайд
6. Бәтеңкесін, пальтосын Өзі кие білмейді Бұл баланы кім дейді? Жалқау

38 слайд

39 слайд
7. Көзінен жас кетпейді Балалардан шеттейді Бұл баланы кім дейді? Жылауық

39 слайд

40 слайд
8. Шы...

40 слайд