Айырғыштар және түрлері

1 слайд
Айырғыштар Электр қондырғыларында қауіпсіз жұмыс істеуді қамтамассыз ететін маңызды шаралардың бірі – жұмыс істеуге тура келетін қондырғы бөліктерін, кернеуде тұрған басқа қондырғы бөліктерінен сенімді ажырату болып табылады. Мүмкін болатын қателіктерге жол бермеу үшін мұндай ажырату тізбектің үзілген тұсын анық көрсететін аппаратпен орындалуы тиіс. Мұндай аппаратқа айырғыштар жатады.

1 слайд

2 слайд
Айырғыштардың доға өшіретін құрылғысы болмайды, сол себепті онымен тоқты ажыратуға болмайды, өйткені мұндай жағдайда олардың түйіспелерінде элект доғасы пайда болады. Мұндай ашық доға тек жабдықтарға ғана емес, жұмыс істейтін адамдарға да өте қауіпті .

2 слайд

3 слайд
• Айырғыштар жоғары кернеу тізбегін қосып және ажырату үшін, немесе номиналды тоқтардан айтарлықтай аз токтарда, немесе номиналды ток ажыраған жағдайда, бірақ доға пайда болу үшін аппарат түйіспелерінде кернеу жеткіліксіз болғанда, қызмет етеді.

3 слайд

4 слайд
• Орнатылу түріне қарай – ішкі және сыртқы орнатылу болып белгіленеді. • Орнатылу әдісіне қарай – пышағы тік және көлденең орналасады. • Айырғыштар конструкциясы бойынша мынадай типтерге бөлінеді: • Кескіш тип – пышақтардың изолятор осінің жазықтығында айналуы, • Бұрылмалы тип - пышақтардың изолятор осінің жазықтығына перпендикуляр айналуы; • Штепсельді тип – қосқанда және ажыратқанда изолятордың өз осі бойынша қозғалуы.

4 слайд

5 слайд
Айырғыштарға келесі талаптар қойылады • 1. Түйіспелік жүйе қажетті ұзақ уақыт бойы номиналды токты сенімді өткізуі тиіс. Түйіспелік жүйе қажетті термиялық және динамикалық төзімділікке ие болуы қажет. • 2. Айырғыш және оның жетек механизмі қ.т. Тоқтары ағысында, қосылған қалпында сенімді ұсталу керек. Ажыратылған қалпында қозғалмалы байланыс сенімді тұрақтандырылуы керек, себебі өздігінен қосылу жағдайы адам өліміне және өте ауыр аппаттарға әкеледі.

5 слайд

6 слайд
• 3. Қауіпсіздік аппараты ретінде айырғыштың ерекше рөлімен байланысты, ажыратылған түйіспелер арасындағы аралықтың жоғары элект беріктілігі болуы керек. • 4. Айырғыш жетегін ажыратқышпен матау дұрыс болады. Айырғышпен операциялар тек ол ажыратылған кезде ғана мүмкін болу керек.

6 слайд

7 слайд
Электрқондырғыда қолданатын айырғыштар қозғалмалы пышақтың жүру сипатына қарай былай топтастырылады: • - тік жазықтағы пышақтың айналуы тік-бұрылымды немесе «шабушы» түріндей; • - көлденең жазықтағы пышақтың айналуы мен көлденең-бұрылымды болып; • - тік жазықтағы пышақ айналуының оқшаулатқыш ұстағышымен қоса тербелмелі болып; • - тұрақты түйіспе бағытындағы тірек оқшаулатқышына қозғалмалы түйіспе бекітілуімен бірге тік бұрышты қозғалыспен домалау; • - оқшаулатқыш осьтеріне қатар түрде жазықта пышақтың күрделі қозғалысымен жиналмалы болып;

7 слайд

8 слайд
5.1 суретте келтірілген мысал арқылы айырғыштардың жұмыс тәртібі қарастырылған.

8 слайд

9 слайд
• 5.1 сурет – Айырғыштарды қалай қолданатынын түсіндіретін сызбалар  Ажыратқыштарды жөндеуге дайындау үшін, сурет 5.1, а, оны кернеуде болған шектес бөліктерінен екі QS1 және QS2 айырғыштары арқылы сөндіріп, оқшаулау қажет.

9 слайд

10 слайд
Ішке орнатылған айырғыштар • 1000 А дейін токка 10 кВ дейін кернеуімен іште орнатылатын айырғыштар әртүрлі үлгіде шығарылады. Олардың ішінде кең тарағандары : РВО – бірполюсті, РВ – үшполюсті, РВЗ – жерлендіретін пышақтарымен және өткерме оқшаулағыштарымен, үшполюсті.

10 слайд

11 слайд
• Жерлендіретін пышақтар тасымалданатын жерлендіргіштерді қолданбау мүмкіндігін береді, жерлендіру процессін жеңілдетеді және оған қажетті уақытты қысқартады, қауіпсіздік ережелерінің бұзылуын болдырмайтын, жағдай жасайды. • РВЗ айырғыштарында қозғалмалы түйіспе жағында да, қозғалмайтын түйіспе жағында да орналастырылған, жерлендіру пышақтары болады.

11 слайд

12 слайд
Сыртта орнату үшін айырғыштар • Сыртта орнату үшін айырғыштар айналмалы үлгідегі РИД айырғыштары кең қолданылады. Ашық тарату құрылғысының ауданы айтарлықтай деңгейде айырғыштар алып жатқан, ауданмен анықталады.

12 слайд

13 слайд
• РВФЗ айырғыштарын қозғалмалы және қозғалмайтын түйіспе, немесе екеуінің біреуі ғана, бекітілген өткерме оқшаулағыштарымен шығарады. РФВЗ айырғышы үшполюсті айырғыш және өткерме оқшаулағыштар функциясын орындайды.

13 слайд