Антропогонез кезеңдері. Ашық сабақ 10 сынып

1 слайд
ҮЙ ТАПСЫРМАСЫН СҰРАУ. “СҰРАҚТАР ІЛМЕГІ” ӘДІСІ 1.ТҮР ТҮЗІЛУ ДЕГЕН НЕ? 2.ТҮРДІҢ ҮДЕРІСІН ЗЕРТТЕГЕН ҒАЛЫМ? 3.ТҮР ТҮЗІЛУДІҢ НЕШЕ ТҮРІ БАР? 4.ГЕОГРАФИЯЛЫҚ ТҮРГЕ МЫСАЛ КЕЛТІР 5.ЭКОЛОГИЯЛЫҚ ТҮР ДЕГЕНІМІЗ НЕ?

1 слайд

2 слайд
ҒЫЛЫМИ АТАУЫ: МАҒЫНАСЫ: ПРОАНТРОП АЛҒАШҚЫ АДАМ АВСТРАЛОПИТЕК ЕПТІ АДАМ АРХАНТРОП ЕЖЕЛГІ ТІК ЖҮРЕТІН АДАМ ПАЛЕОНТРОП ЕРТЕДЕГІ АДАМ НЕОНТРОП САНАЛЫ АДАМ

2 слайд

3 слайд
ОЙ ҚОЗҒАУ. ОҚУШЫЛАР ОСЫ СУРЕТТЕР АРАСЫНДА ҚАНДАЙ БАЙЛАНЫС БАР ?

3 слайд

4 слайд
Сабақтың тақырыбы:  Антропогенез кезеңдері. Проантроптар. Архантроптар. Палеоантроптар. Неоантроптар Оқу мақсаты : 10.2.6.4 Антропогенездің кезеңдерін атау Бейнекөрініс көрсетіледі.

4 слайд

5 слайд
АНТРОПОГЕНЕЗ.  Адамны ң шығу тегін , тарихи даму кезеңдерін, нәсілдік ерекшеліктерін , материалдық және рухани қазыналарын зерттейтін кешенді ғылым – антропология деп аталады. Антропология сөзі гректің « antropos » - адам , « logos »- ілім деген сөздерінен алынып, адам туралы ғылым деген ұғымды білдіреді.  Антропология ғылымының негізгі бір саласы – антропогенез.

5 слайд

6 слайд
 Сұрақтар:  1.Қазіргі таңдағы қандай адамдарды неандерталдықтардың ұрпағы деп атайды және неліктен?     2.Эволюциялық ғалымдар бұл туралы қандай пікірде болған? 3.Неандерталдықтардың басты ерекшелігі және саналы адаммен ұқсастығы қандай?

6 слайд

7 слайд
ПРОТОАНТРОП Бұдан 12-9 млн жыл бұрын ежелгі адамтектес маймылдың бір тобынан ежелгі адамдардың арғы тегі – аустралопитектер бөлінген. Ол латынша “australis”- оңтүстік ,грекше “pitekos”- маймыл , яғни “ оңтүстік маймылы “ деген ұғымды білдіреді. 1924 жылдан бастап Оңтүстік Африкадан , Танзания (Олдовай қойнауы) ,Эфиопия (Омо өзені аңғары) Кениядан (Рудольф көлі маңы) табылған.  Тік жүрген, ми көлемі - 530см3; қарапайым құрал жасай білген,топтасып тіршілік еткен.  Африкалық Афарлық

7 слайд

8 слайд
АУСТРАЛОПИТЕКТЕР.  Олардың көптеген казба қалдықтары Оңтүстік және Шығыс Африка аумағынан табылған. Аустралопитектер ізашарларына карағанда адамға көбірек ұқсас болған, Олар тік жүрген (бойы 120— 130 см, салмағы 25—45 кг), беті жалпактау...

8 слайд

9 слайд
АДАМНЫҢ ТАРИХИ ДАМУЫ 3 КЕЗЕҢНЕН: 1. Ежелгі адамдар (Архантроптар ) 2. Ертедегі адамдар (Палеоантроптар ) 3. Қазіргі адамдар (Неоантроптар)

9 слайд

10 слайд
ЕЖЕЛГІ АДАМДАР (АРХАНТРОПТАР )  1891 жылы голланд ғалымы Эжен Дюбуа аралынан тасқа айналған ежелгі адамның қазба қалдықтарын тапты .  Бұл қаңқа қалдықтары 1,9млн.- 650 мың жыл аралығында өмір сүрген адамдікі. Эжен Дюбуа питекантроп (маймыладам) деп атады.

10 слайд

11 слайд
ТІК ЖҮРЕТІН АДАМ.   Ми салмағы -900г. Тік жүретін адам ( Homo erectus ) . Маңдайы тайқы, әрі жазық, иегі алға қарай шығыңқы емес.

11 слайд

12 слайд
ЕРТЕДЕГІ АДАМДАР (ПАЛЕОАНТРОП ) Еуропа, Азия, Африкадан көптеп табылған. 300—400 мың жыл бүрын тіршілік еткен. Олар қаңқа қалдыктары табылған Германиядағы Неандерталь аңғарына байланысты аталған. Неандертальдықтардың бас сүйегі күмбез тәрізді және ми көлемі 1600 см 3 -ге жуық болған. Мысалы, қасүсті доғасы шығынқы, иегі аса жетілмеген.

12 слайд

13 слайд
ҚАЗІРГІ АДАМДАР (НЕОАНТРОПТАР)  Олардың бойы биік (180 см-ге дейін), миынын көлемі 1800 см 3  болған. Кроманьондықтарда осы заманғы адамдарға тән барлық белгілер болған; бас сүйегі көлемді, иегі шығынқы, айқын көрінеді. Осы заманғы алғашқы адамдардан эволюция барысында  Саналы адам  пайда болды. Біз де Саналы адам  (Homo sapiens)  түрінің өкіліміз.

13 слайд

14 слайд
КІЛТ СӨЗДЕР – KEY WORDS  Архантроп - Archanthropus  Палеоантроп - Paleanthropus  Проантроп - Proanthropus  Неоантроп - Neanthropus

14 слайд

15 слайд
1 топ.«КАСТ»әдісі . Проантроптар. Архантроптар.  К-көзқарас  А-аргумент  С-себеп  Т-түйін     Дескриптор  Галымдардың көзқарастарын айтады.  Олардың тіршілік формаларын түсіндіреді.  Өздерінің көзқарастарын түйіндейді     Кері байланыс.Бағалау.   

15 слайд

16 слайд
 2 топ.« Төлқұжат»әдісі  Палеоантроптар.Неоантроптар  Аты-жөні:  Мағынасы:  Туысы:  Мекендеген жері:  Жылы:  Басқа топтан айырмашылығы:     Дескриптор  Топтардың атын,мағынасын атай алады.  Басқа топтардан айрмашылығын түсіндіреді.     Кері байланыс.Бағалау.

16 слайд

17 слайд
 2 тапсырма.Жұптық жұмыс. Сәйкестендір.  А. Homo habilis –  В . Homo erectus –  С . Homo sapiens –  1) 2-3 млн жыл бұрын тіршілік еткен , ми көлемі 650 см 3  2) бұдан 200 мың жыл бұрын тіршілік еткен неандертальдық адам , ми көлемі 1400 см 3  3) осыдан 1 млн жыл бұрын өмір сүрген Қытай жерінен табылған синантроп , ми көлемі 800-1000 см 3  4) топтасып өмір сүрген , сөз арқылы қарым - қатынас жасаған  5) үңгірлерде тұрған , отты пайдаланған  6) малта тастардан құралдар жасай білген .  7) маңдайы тайқы , маймылдарға тән белгі басымырақ  8) әйелдері мен балалары өсімдіктер жемісін , тамырын жинап , киім тіккен .  9) сүйектен үшкірлеп , қашап құралдар жасаған .

17 слайд

18 слайд
 Бағалау.  «Көршіңді тексер»  А- 1, 7,9 В-2,5,6 С-3,4,8  Саралау тапсырмасы. «Баспалдақ»әдісі.  1 тапсырма.Антропогенез кезеңін өсу және ретімен жазып,дене құрылысындағы ерекшеліктерін сипаттаңыз.     2 тапсырма.Венн диаграммасы  Палеонтроп  Неонтроп            ҚБ.Мұғалімнің мадақ сөздері

18 слайд

19 слайд
 3тапсырма: Жеке жұмыс.  Берілген сөйлемдердің қайсысы дұрыс, қайсысы дұрыс емес?  1.Осыдан елу миллион жыл бұрын приматтардың бірінші өкілдері жартылай маймылдар сүтқоректілер эволюциясы нәтижесінде пайда болды .  2.Осыдан он екі миллион жыл бұрын маймылдың эволюциясы нәтижесінде гоминид (қазып алынған адам)пайда болды.  3.Қазіргі жартылай маймылдардың өкілі Азиядан табылған лемурлер болып табылады  4.Неандерталдық адамның миының көлемі тік жүретін адамның (Homo erectus) миынан үлкенірек болды.  5.Австролопитектер алғаш рет шамамен алты миллион жыл бұрын Африканың оңтүстік-шығыс бөлігінен табылды.

19 слайд

20 слайд
 Жауаптары:   1. Дұрыс  2.Д ұрыс емес  3. дұрыс емес  4.дұрыс емес  5. дұрыс

20 слайд

21 слайд
 Қорытынды:  Антропогенез нені зерттейді?  Адам туысының алғашқы өкілдері қашан және қалай пайда болды?  Ежелгі(архантроп) адамдардағы негізгі белгіні сипатта?  Ертедегі адамдар қалай аталды?Олардың қалдықтары алғаш қай жерлерден табылды? (Палеоантроптар )  Ертедегі адам мен кроманьон адамдарының өмір суру салтында қандай айырмашылық бар.  Қазіргі адамдарды ң белгілерін сипаттаңыз.(Неоантроптар)

21 слайд

22 слайд
 Адамның пайда болуында еңбектің алатын орнын ғұлама ғалым әл-Фараби бабамыз да орынды бағалаған. «Адам еңбек ету нәтижесінде ғана жоғары сатыға көтерілген. Еңбек адамды хайуанаттар әлемінен бөліп алып жоғары көтерді,оның дене және рухани жағынан өсуіне мүмкіндік туғызды»,-деп өте маңызды тұжырым жасаған.

22 слайд

23 слайд
 Рефлексия. «ҚҚҚ» кестесі  Маған қызық болған 2 нәрсе  Маған қиын болған 2 нәрсе  Маған құнды болған 2 нәрсе              Үйге тапсырма: «Австралопитектер әлеміне жасаған саяхатыи»тақырыбына эссе жазу.

23 слайд