Ашық сабақ : Шеңбер 5 сынып

1 слайд
Үй тапсырмасын тексеру № 345 есеп 1) 18 және 12; 3) 5 және 13; 2) 60 және 15; 4) 7 және 11 сандарының ең кіші ортақ еселігін табыңдар. № 350 есеп Қосындыны, көбейтіндіні санға бөлуді орындаңдар: 1) (72х+90):18; 3) (15∙85х):17; 2) (81у+54):27; 4) (133у∙23):19. № 352 есеп Жай көбейткіштерге жіктелген сандардың ең үлкен ортақ бөлгішін табыңдар: 1) 2 2 ∙3∙11 және 2∙3 2 ∙7; 2) 2 2 ∙3 2 ∙5 және 2 2 ∙3∙7.

1 слайд

2 слайд
Қайталау сұрақтары: 1. Қандай цифрларды жұп цифрлар деп атайды? 4. Қандай цифрларды тақ цифрлар деп атайды? 5. Қандай сандар 2-ге бөлінеді? 6. Қандай сандар 5-ке бөлінеді? 7. Қандай сандар 10-ға бөлінеді? 8. Қандай натурал сандар 3-ке бөлінеді? 9. Қандай натурал сандар 9-ға бөлінеді? 10. Жай сандар деп қандай сандарды айтады? 11. Құрама сандар деп қандай сандарды айтады? 12. 1 саны қандай сан?

2 слайд

3 слайд
1. Қай фигураның барлық нүктелері О нүктесінен бірдей қашықтықта жатыр? 2. Бұл фигуралардың ұқсастығы және айырмашылығы неде? • O • O • O • O А B C D

3 слайд

4 слайд
23.10.2009 ж23.10.2009 ж Сынып жұмысыСынып жұмысы ІІІ тарау. Жай бөлшекІІІ тарау. Жай бөлшек Шеңбер және Шеңбер және дөңгелекдөңгелек

4 слайд

5 слайд
• O

5 слайд

6 слайд
• O О нүктесінен бірдей қашықтықтағы нүктелерден О нүктесінен бірдей қашықтықтағы нүктелерден құралған тұйық сызық құралған тұйық сызық шеңбершеңбер деп аталады. деп аталады. О – шеңбердің центрі.О – шеңбердің центрі.

6 слайд

7 слайд
• O• • • • ••••• • • • •••• • • • • •• • • • •• • • • •

7 слайд

8 слайд
• OЖазықтықтың шеңбердің ішіндегі бөлігі Жазықтықтың шеңбердің ішіндегі бөлігі дөңгелекдөңгелек деп аталадыдеп аталады

8 слайд

9 слайд
• O А • R Шеңбердің бойындағы кез келген нүктені центрмен Шеңбердің бойындағы кез келген нүктені центрмен қосатын кесінді қосатын кесінді радиусрадиус деп аталады. деп аталады. RR == OO АА - радиус - радиус

9 слайд

10 слайд
• O А • • В R R R=OA=OB - R=OA=OB - радиустаррадиустар

10 слайд

11 слайд
• O А • • В R R • СR R=OA=OB=OC - R=OA=OB=OC - радиустаррадиустар

11 слайд

12 слайд
• О • С • В А • • D RR R R R = OA=OB=OC=OD - радиустар

12 слайд

13 слайд
• O А • • СR R Шеңбердің бойындағы екі нүктені қосатын және Шеңбердің бойындағы екі нүктені қосатын және центр арқылы өтетін кесіндіні центр арқылы өтетін кесіндіні диаметрдиаметр деп атайды. деп атайды. D=OA+OB=2R - D=OA+OB=2R - диаметрдиаметр

13 слайд

14 слайд
• O А • • С К • • L N • • S E • • F D =AC=EF=KL=NS - диаметрлер

14 слайд

15 слайд
Шеңбердің диаметрінің бойында екі радиус Шеңбердің диаметрінің бойында екі радиус орналасады, сондықтанорналасады, сондықтан диаметр екі радиусқа диаметр екі радиусқа тең:тең: D=2∙R R=D:2

15 слайд

16 слайд
Шеңбердің бойындағы кез келген екі нүктені Шеңбердің бойындағы кез келген екі нүктені қосатын кесінді қосатын кесінді хордахорда деп аталады. деп аталады. • O • В К • Р • • Q PQ , КВ – хордалар

16 слайд

17 слайд
Шеңбердің бөлігі Шеңбердің бөлігі доға доға деп аталады.деп аталады. • OА • • С К• • В AK , KB, BC, CA – доғалар . Жазылуы: U AK , U KB, U BC, U CA

17 слайд

18 слайд
Ауызша есептер : • В • С • О • Е • К • L • A Мына нүктелердің қайсысы шеңбердің бойында, дөңгелекте, дөңгелектің сыртында жатыр?

18 слайд

19 слайд
А • • В • О К • L D C Сызықтардың қайсысы шеңбермен қиылысады?

19 слайд

20 слайд
Оқулықпен жұмыс: А-тобы № 384 Шеңбердің диаметрі: 10 см, 8 см, 16 см. Радиусы неге тең? № 385 Айдың диаметрі 3474 км. Айдың радиусы неше километр? № 386 CD= 5 см болатындай етіп, C және D нүктелерін белгілеңдер. Центрі С нүктесі, радиусы 2 см шеңбер сызыңдар және центрі D нүктесі, радиусы 3 см шеңбер сызыңдар. Шеңберлердің диаметрлерін табыңдар. Шеңберлер өзара қалай орналасады?

20 слайд

21 слайд
В - тобыВ - тобы № 393 Жердің диаметрі шамамен 12700 км. Жердің диаметрі Юпитердің диаметрінен 11 есе кем. Юпитердің радиусын табыңдар.

21 слайд

22 слайд
“ Кім жылдам?” ойыны Дөңгелектің диаметрі 130 см болса, оның радиусын есепте. Дөңгелектің диаметрі 150 см болса, оның радиусын есепте.

22 слайд

23 слайд
Шеңбердің радиусы 39 см болса, оның диаметрін есепте. Шеңбердің радиусы 47 см болса, оның диаметрін есепте.

23 слайд

24 слайд
Тірек кесте. Шешімін дұрыс тауып, кестені толтырсаң, шеңберге қатысты ұғым атауын оқисың. Ғ. ЕКОЕ(2,3) = ? О. ЕҮОБ(12,16) = ? Д. D=14, R = ? А. 2 3 = ? 7 4 6 8

24 слайд

25 слайд
Логикалық жаттығу 1. Жыл он екі айдың ішінде 30 және 31 сандары ауысып отырады. Ал 28 және 29 сандары қай айда кездеседі? 2. Қосарланып жегілген ат-арбамен Самат 8 шақырым жол жүрді. Оның әр аты неше шақырым жол жүрді? 3. Ағаш үстінде 100 торғай отырды. Аңшы 5 торғайды атып алды. Торғайдың қаншасы қалды?

25 слайд

26 слайд
Сөзжұмбақ шешу: 1. Шеңбер бойындағы кез келген екі нүктені қосатын кесінді. 2. Бөлгіштерінің саны 2-ден көп натурал сандарды қалай атайды?. 3. Шеңбер сызуда қолданылатын құрал-жабдық. 4. Шеңбер бойындағы нүктені центрмен қосатын кесінді 5. Ең кіші жай сан. 6. Тақ цифрлардың ең үлкені.

26 слайд

27 слайд
Тарихи мәліметтерТарихи мәліметтер “ Дөңгелек ” ұғымы алғаш рет ежелгі гректерде қалыптасқан. “Диаметр” грек тілінен аударғанда “көлденеңдік” дегенді білдіреді. Үнділер мен вавилондықтар дөңгелектің ең негізгі элементі радиус деп есептеді. Радиус латынның radius – доңғалақтың сым шабағы сөзінен алынған. Қазақтың тұрмыс тіршілігінде де шеңбер мен дөңгелек тәрізді денелер кеңінен орын алған. Олар: түрлі әшекейлік бұйымдар және киіз үй. Киіз үйдің табаны дөңгелек болса, керегелері доға пішіндес болғандықтан, шеңбер жасайды. Киіз үй – шеңбер мен дөңгелектерден тұратын қазақтың ұлттық өнерінің ерекшелігін бейнелейтін құрылыс.

27 слайд

28 слайд
Үйге тапсырма: № 392, №398.

28 слайд