Ашық сабақ. Дұрыс тамақтану негіздері. 5 сынып

1 слайд
Сабақтың тақырыбы: Дұрыс тамақтану негіздері.5 сынып Көркем еңбек Көркем еңбек пәнінің мұғалімі: Кусманова Айгул Сагатжановна «№1 орта мектеп» мемлекеттік коммуналдық мекемесі

1 слайд

2 слайд
1. Тамақтану негізіне байланысты ақпарат көздерімен танысасың 2. Адам ағзасы үшін пайдалы және пайдасыз тағамдар жайлы түсінесің 3. Ақпарат іздеуде АКТ пайдаланасың 4. Дұрыс және тиімді тамақтану жолдарын анықтайсың. Бүгінгі сабақта

2 слайд

3 слайд
 АКТ арқылы қажетті ақпаратты іздейді. Дұрыс және тиімді тамақтану ережесін құрастырады.  Адам ағзасына зиянды пайдалы тағамдарды ажырата алады. Бағалау критерийлері

3 слайд

4 слайд
Назар аудар! Дәрумендермен танысайық!

4 слайд

5 слайд
Дәрумендер – бұл майда немесе суда еритін, ағзаның қалыпты өсіп, қызмет етуі үшін қажетті, сондай-ақ өсімдік және жануарлар тегінің тамақ өнімдерінен табиғи жолмен алынатын органикалық заттар.  A дәрумені -Ретинол    А дәрумені көру үшін қажетті болып табылады, және ретин қышқылына түрленген кезде, терінің денсаулығы мен сүйектің өсуі үшін қажет болып табылады . В1 дәрумені –  Тиамин В1 дәрумені Тиаминді нан, жарма мен макарон өнімдері, шошқа еті, жұмыртқа, асбұршақ, бадана және соя бұршағы тәрізді өнімдерден алуға болады. B2 дәрумені - Рибофлавин В2 дәруменінің қайнар көзі  сүт, ірімшік , жапырақты көкөністер,  бауыр, бүйрек,  бұршақ өсімдіктері (асбұршақ пен бадана),  саңырауқұлақтар  және бадам болып табылады. В3 дәрумені –  Никотин қышқылы немесе Никотинамид В3 дәрумені (РР) жануар тегінен жасалатын өнімдерде, әсіресе, тауықтың, күркетауықтың, қойдың етінде, албыртта және тунецте жиі кездеседі, сондай-ақ жемістер мен көкөністерде аздап кездеседі. 

5 слайд

6 слайд
В6 дәрумені   - Пиридоксин Пиридоксин көптеген жағдайларға арналған зат ретінде тылсым дәрежеге ие. Дегенмен де, мәлімдемелердің көбі дәлелдерге сүйенбейді. Бұл дәрумен көптеген өнімдердің құрамында бар, сондықтан оның тағам мөлшеріндегі тапшылығы сирек кездеседі. В12 дәрумені  – Цианокобаламин В12 дәруменінің қайнар көзі ет (әсіресе бауыр), сүт, жұмыртқа және балық болып табылады. С дәрумені   – Аскорбин қышқылы С дәрумені балғын жемістерде, әсіресе цитрусты жемістерде және көккөністерде кездеседі.  С дәрумені коллагеннің түзілуі үшін қажет және тері мен қоысылс тінінің, сүйектердің, қан тамырларының және дентиннің тұтастығын сақтауға көмектеседі. Д    дәрумені  - Кальциферол Д дәруменінің тапшылығы балаларда мешелді, ал ересектерде – сүйек жұмсаруын тудырады. Д дәруменінің қайнар көзі – күн сәулесі әсер еткен тері. 

6 слайд

7 слайд
Микроэлементтер Фосфор Сүйек ұлпасындағы фосфордың негізгі мөлшері – 600 г. Ол адам ағзасындағы барлық фосфордың 85% – ын құрайды. Фосфор тістің қатты ұлпаларының негізі. Мыс  – денсаулыққа өте пайдалы микроэлементтердің бірі. Егер ағзада мыс жетіспесе, бауырда қорланған темір гемоглобинмен байланысқа түсе алмайды. Мыстың мөлшерінің аз немесе көптік шамасының көрсеткіші- адамның шашы. Темір  элементінің рөлі денсаулық үшін өте зор. Егер темір жетіспесе, баршамызға белгілі  анемия  немесе қан аздық ауруы пайда болады Йод - өмірлік маңызы бар элемент. Ол қалқанша безі үшін құрылыс материалы (қалқанша без – йод жинақтаушы мүше). Өкінішке орай, бұл микроэлемент ағзада жасалмайды, адам оны тек ас, тағам арқылы алады.

7 слайд

8 слайд
Кальций ағзадағы сүйек пен тістің қалыптасуына, жүйке жүйесін реттеу мен жүрек жұмысын реттеуге қатысады. Кальциі бар тағамдар: Сүт өнімдері.  Сүт, айран, тәтті емес иогурт және ірімшік. Көкөністер мен жасыл өсімдіктер. Аскөк, ақжелкен, жасыл пияз, орамжапырақ, брокколи орамжапырағы, жасыл бұршақ, саңырауқұлақ. Ас бұршақ, үрмебұршақ.

8 слайд

9 слайд
Нәруыздар Нәруыз (белок) ағзаға энергия береді, сүйек, бұлшықет, шаш, тырнақ, қан жасушаларының құрамында болады . Нәруызға бай тағамдар тізімі. Ет өнімдері: тауық, сиыр, жылқы, балық еті Асбұршақ, жаңғақтар, сүт өнімдері, тұқымды жемістер.

9 слайд

10 слайд
Тиімді/пайдалы майларды қолдану (омега -3, балық майы, қанықпаған майлар) Ағзаға энергия беретін, физикалық және эмоционалдық жағадайды жақсартатын органикалық заттар Жеуге тиімсіз майларға: транс-майлар жатады. Өңделген тағам өнімдерінде, маргарин, крекер, кәмпиттерде, қуйырылған тағамдар жатады. Жеуге тиімді майларға бай тағамдарға: Моноқанықпаған майлар: авокадо, жаңғақ (миндаль, фундук), және тұқымдар (асқабақ және кунжут тұқымдары). Полиқанықпаған майлар: құрамында Омега-3 бар майлы балық еті, зығыр дәні және грек жаңғағы. Майлар

10 слайд

11 слайд
Ағзаға көп энергия беріп, тіршілік іс-әрекеттерін реттейтін органикалық заттар Көмірсуға бай тағамдар: Тұқымды өнімдер Пісірілген картоп Ұннан жасалған тағамдар Қант, бал, кәмпит, жемістер мен жидектер Артығымен пайдалану артық салмақ пен жағымсыз дене бітіміне әкеліп соғады Көмірсулар

11 слайд

12 слайд
Тұз мөлшері Тұз мөлшерінің (натрий хлориді) артуы:  Қан тамыр қысымның артуы  Жүрек ауруының туындауына  Бүйрек ауруына  Жады жұмысының бұзылуына  Ағзадағы натрий мөлшерінің артуына әкеледі Абай болыңыз! Өңделген тағамдар, консервіленген көже, ботқаларда нитрий мөлшері өте көп болады. Қолдануға рұқсат етілетін дәмдеуіштер: Сарымсақ, карри ұнтағы, қара бұршақ жатады

12 слайд

13 слайд
 Тағамдарды өз қолыңызбен жасау. Үйде жасалынған тағамды тұтыну. Құрамын, санитарлық тазалығын көре аласыз.  Тамақтану рационына дұрыс өзгеріс енгізу. Зиян тағам қолданып жүрсеңіз, оны сол тағамға ұқсас пайдалы тағамға ауыстыру. Мысалы, жартылай дайын қуырылған тауық етін, үйде қуырылған балық етіне ауыстыру.  Қысқарту(оңайлату). Күнделікті пайдаланатын тағамдардың санын азайтып,әр түрлі түсті және балғын (свежий) болуына назар аудару.  Қорап сыртын оқу. Тұтынатын тағамның сыртына мән беру, сақтау мерзімі мен құрамын толық оқып шығу.  Тамақ ішіп болғаннан кейінгі жағдайыңызға мән беру. Дұрыс тамақтанған соң өзіңізді жеңіл және эмоционалды тұрғыдан жақсы сезінесіз.  Көп су ішу. Су ағзадағы улы заттарды сыртқа шығарады, ас қорытуды жақсартады, жалпы ағза жұмысының жұмысын реттейді. Дұрыс тамақтануға қажетті жағдайлар

13 слайд

14 слайд
1. Аз мөлшерде жиі тамақтану (2,5-3 сағат сайын) 2. Тек пайдалы майларды пайдалану 3. Барлық тағамдарды қайнатып, буға пісіріп жеген дұрыс Өзіңіз жалғастырыңыз....... Тапсырма№ 1 Дұрыс тамақтану ережесі

14 слайд

15 слайд
Тапсырма№2 Тағамдарды зерттеу Пайдалы тағамдар Зиянды тағамдар

15 слайд

16 слайд
Рефлексия -нені білдім, нені үйрендім - нені толық түсінбедім - немен жұмысты жалғастыру қажет

16 слайд