Материалдар / Ашық сабақ. Хлорсутек қышқылы. 9 сынып

Ашық сабақ. Хлорсутек қышқылы. 9 сынып

Материал туралы қысқаша түсінік
Хлорсутек қышқылы ерітіндісінің химиялық қасиеттерін білу . Алынуы, қолданылуы туралы түсінік беру.
Бұл бетте материалдың қысқаша нұсқасы ұсынылған. Материалдың толық нұсқасын жүктеп алып, көруге болады
img_page_1
19 Қараша 2021
2816
Материал жариялап, аттестацияға 100% жарамды сертификатты тегін алыңыз!
Ustaz tilegi журналы министірліктің тізіміне енген. Qr коды мен тіркеу номері беріледі. Материал жариялаған соң сертификат тегін бірден беріледі.
Оқу-ағарту министірлігінің ресми жауабы
Сайтқа 5 материал жариялап, тегін АЛҒЫС ХАТ алыңыз!
Қазақстан Республикасының білім беру жүйесін дамытуға қосқан жеке үлесі үшін және де Республика деңгейінде «Ustaz tilegi» Республикалық ғылыми – әдістемелік журналының желілік басылымына өз авторлық материалыңызбен бөлісіп, белсенді болғаныңыз үшін алғыс білдіреміз!
Сайтқа 25 материал жариялап, тегін ҚҰРМЕТ ГРОМАТАСЫН алыңыз!
Тәуелсіз Қазақстанның білім беру жүйесін дамытуға және білім беру сапасын арттыру мақсатында Республика деңгейінде «Ustaz tilegi» Республикалық ғылыми – әдістемелік журналының желілік басылымына өз авторлық жұмысын жариялағаны үшін марапатталасыз!
Ресми байқаулар тізімі
Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз!
Материалдың қысқаша түсінігі
Сабақтың тақырыбы :Хлорсутек қышқылы . № 10 зертханалық тәжірибе “Хлорсутек ерітіндісінің химиялық қасиеттерін зерттеу ”. 9 сы

1 слайд
Сабақтың тақырыбы :Хлорсутек қышқылы . № 10 зертханалық тәжірибе “Хлорсутек ерітіндісінің химиялық қасиеттерін зерттеу ”. 9 сынып Орындаған :Аманова Камшат

1 слайд

Сабақтың тақырыбы :Хлорсутек қышқылы . № 10 зертханалық тәжірибе “Хлорсутек ерітіндісінің химиялық қасиеттерін зерттеу ”. 9 сынып Орындаған :Аманова Камшат

Сабақтың мақсаты: Хлорсутек қышқылы ерітіндісінің химиялық қасиеттерін білу .

2 слайд
Сабақтың мақсаты: Хлорсутек қышқылы ерітіндісінің химиялық қасиеттерін білу .

2 слайд

Сабақтың мақсаты: Хлорсутек қышқылы ерітіндісінің химиялық қасиеттерін білу .

Ұйымдастыру кезеңі Оқушылармен сәлемдесу , түгелдеу , сабаққа назарларын аудару .Оқушылардың көңіл – күйлерін сұрап , “бас

3 слайд
Ұйымдастыру кезеңі Оқушылармен сәлемдесу , түгелдеу , сабаққа назарларын аудару .Оқушылардың көңіл – күйлерін сұрап , “бас бармақ” әдісі бойынша жауаптарын білемін . Топқа бөлу . Егер оқушы үй тапсырмасына дұрыс жауап берген болса , жауап парағының артқы жағынан хлор , хлорсутек қышқылы деген сөздер шығады , оқушылар сол бойынша топқа бөлінеді . 1 топ : “Хлор ” 2 топ : “Хлорсутек қышқылы ”.

3 слайд

Ұйымдастыру кезеңі Оқушылармен сәлемдесу , түгелдеу , сабаққа назарларын аудару .Оқушылардың көңіл – күйлерін сұрап , “бас бармақ” әдісі бойынша жауаптарын білемін . Топқа бөлу . Егер оқушы үй тапсырмасына дұрыс жауап берген болса , жауап парағының артқы жағынан хлор , хлорсутек қышқылы деген сөздер шығады , оқушылар сол бойынша топқа бөлінеді . 1 топ : “Хлор ” 2 топ : “Хлорсутек қышқылы ”.

Өткенге шолу “Бір минут ” әдісі бойынша өткен тақырыпты қайталау . 1. Химиялық элементтердің периодтық жүйедегі орны бойынш

4 слайд
Өткенге шолу “Бір минут ” әдісі бойынша өткен тақырыпты қайталау . 1. Химиялық элементтердің периодтық жүйедегі орны бойынша хлорға сипаттама беріңдер . 2. Хлордың физикалық , химиялық қасиеттерін сипаттаңдар. 3. Қандай галоген жалғыз сұйық бейметалл болып табылады ? 4. Қай галоген сүйекте және тіс эмалінде кездеседі ? 5. Хлордың қолданылуы жайлы не білесіңдер ? Бағалау : Қол шапалақтау .

4 слайд

Өткенге шолу “Бір минут ” әдісі бойынша өткен тақырыпты қайталау . 1. Химиялық элементтердің периодтық жүйедегі орны бойынша хлорға сипаттама беріңдер . 2. Хлордың физикалық , химиялық қасиеттерін сипаттаңдар. 3. Қандай галоген жалғыз сұйық бейметалл болып табылады ? 4. Қай галоген сүйекте және тіс эмалінде кездеседі ? 5. Хлордың қолданылуы жайлы не білесіңдер ? Бағалау : Қол шапалақтау .

Жаңа тақырыпты бастамас бұрын бейнекөрсетілім көрсетіледі . Бейнекөрсетілімнен көргендерін сұрау арқылы жаңа тақырып ашылады

5 слайд
Жаңа тақырыпты бастамас бұрын бейнекөрсетілім көрсетіледі . Бейнекөрсетілімнен көргендерін сұрау арқылы жаңа тақырып ашылады . Берілген мәтінді оқушылар оқып алады . Тұз қышқылы , Хлорсутек қышқылы, HCl –  хлорсутек газының  судағы  ерітіндісі ; бір негізді қышқыл. Тұз қышқылы 16 ғасырдың аяғында белгілі болды. Оны “ тұз спирті ” деген атаумен 17 ғасырдың ортасында неміс дәрігері И.Р. Глаубер (1604 – 1670) ас тұзы мен  күкірт қышқылын  әрекеттестіру арқылы бөліп алды. Физикалық қасиеттері Оның ең жоғары концентрациясы 36%, бұл ерітіндінің тығыздығы 1,18 г/см 3 , буы өткір иісті мөлдір сұйықтық,  ауада  түтіндене бастайды. Күшті қышқыл, суда жақсы ериді. Тұз қышқылы көптеген металдармен және олардың тотықтарымен әрекеттесіп, көпшілігі суда жақсы еритін тұздар ( хлоридтер ) түзеді. Өнеркәсіпте тұз қышқылын өндіру екі сатыдан тұрады:  хлорсутек  алу және оны сумен  абсорбциялау . Таза тұз қышқылын жай заттардан тікелей синтездеу арқылы алады: H 2 +Cl 2 =2HCl+184кДж; органикалық қосылыстарды хлорлау кезінде көп мөлшерде қосымша өнім ретінде түзіледі: RH+Cl 2 =RCl+HCl, мұндағы R – органикалық радикал. Сату үшін өндірілетін тұз қышқылының құрамындағы хлорсутек 12,2% болса сұйытылған, ал 24%-дан көп болса концентрлі, лабараториялық мақсатта пайдаланылатын 7%-дығы ерітілген деп аталады. Тұз қышқылы 0,3% шамасында адам асқазанында болады, ол оба, сүзек ауруларын туғызатын бактерияларды өлтіреді. Өнеркәсіпте тұз қышқылы металл ( мырыш ,  кальций ,  барий , т.б.) хлоридтерін және көптеген органикалық қосылыстарды синтездеуге жұмсалады.  Спирт ,  глюкоза , қант өндіру, тері илеу және бояу, активтелген көмір алу, металл бетіндегі  оксид  қабыршағын кетіру, т.б. көптеген процестерде қолданылады.  Газ  тәрізді хлорсутек (HCl) өте улы, оның ауадағы мөлшері 0,005 мг/л-ден асса адам өміріне қауіп тудырады. [1] Бағалау : мадақтау , қол шапалақтау .

5 слайд

Жаңа тақырыпты бастамас бұрын бейнекөрсетілім көрсетіледі . Бейнекөрсетілімнен көргендерін сұрау арқылы жаңа тақырып ашылады . Берілген мәтінді оқушылар оқып алады . Тұз қышқылы , Хлорсутек қышқылы, HCl –  хлорсутек газының  судағы  ерітіндісі ; бір негізді қышқыл. Тұз қышқылы 16 ғасырдың аяғында белгілі болды. Оны “ тұз спирті ” деген атаумен 17 ғасырдың ортасында неміс дәрігері И.Р. Глаубер (1604 – 1670) ас тұзы мен  күкірт қышқылын  әрекеттестіру арқылы бөліп алды. Физикалық қасиеттері Оның ең жоғары концентрациясы 36%, бұл ерітіндінің тығыздығы 1,18 г/см 3 , буы өткір иісті мөлдір сұйықтық,  ауада  түтіндене бастайды. Күшті қышқыл, суда жақсы ериді. Тұз қышқылы көптеген металдармен және олардың тотықтарымен әрекеттесіп, көпшілігі суда жақсы еритін тұздар ( хлоридтер ) түзеді. Өнеркәсіпте тұз қышқылын өндіру екі сатыдан тұрады:  хлорсутек  алу және оны сумен  абсорбциялау . Таза тұз қышқылын жай заттардан тікелей синтездеу арқылы алады: H 2 +Cl 2 =2HCl+184кДж; органикалық қосылыстарды хлорлау кезінде көп мөлшерде қосымша өнім ретінде түзіледі: RH+Cl 2 =RCl+HCl, мұндағы R – органикалық радикал. Сату үшін өндірілетін тұз қышқылының құрамындағы хлорсутек 12,2% болса сұйытылған, ал 24%-дан көп болса концентрлі, лабараториялық мақсатта пайдаланылатын 7%-дығы ерітілген деп аталады. Тұз қышқылы 0,3% шамасында адам асқазанында болады, ол оба, сүзек ауруларын туғызатын бактерияларды өлтіреді. Өнеркәсіпте тұз қышқылы металл ( мырыш ,  кальций ,  барий , т.б.) хлоридтерін және көптеген органикалық қосылыстарды синтездеуге жұмсалады.  Спирт ,  глюкоза , қант өндіру, тері илеу және бояу, активтелген көмір алу, металл бетіндегі  оксид  қабыршағын кетіру, т.б. көптеген процестерде қолданылады.  Газ  тәрізді хлорсутек (HCl) өте улы, оның ауадағы мөлшері 0,005 мг/л-ден асса адам өміріне қауіп тудырады. [1] Бағалау : мадақтау , қол шапалақтау .

Сен білесің бе ? Ертеде ас тұзы өте жоғары бағаланған .Рим әскерлеріне және крест жорықшыларына ақшаның орнына

6 слайд
Сен білесің бе ? Ертеде ас тұзы өте жоғары бағаланған .Рим әскерлеріне және крест жорықшыларына ақшаның орнына жалақы ретінде тұз берген . Қытайда тұз монеталар жасалып , оған билеуші мөрі басылды . Х I Х ғасырда Эфиопияда тас тұзынан жасалған ақша – стандартты жолақты тас тұзының кесегі қолданылды .

6 слайд

Сен білесің бе ? Ертеде ас тұзы өте жоғары бағаланған .Рим әскерлеріне және крест жорықшыларына ақшаның орнына жалақы ретінде тұз берген . Қытайда тұз монеталар жасалып , оған билеуші мөрі басылды . Х I Х ғасырда Эфиопияда тас тұзынан жасалған ақша – стандартты жолақты тас тұзының кесегі қолданылды .

“ Сұрақтар шеңбері ” әдісі арқылы оқушылар топта жұмыс жасайды. Оқушылар кезекпен сұрақ қояды , топта бөлінгендері бойынша шең

7 слайд
“ Сұрақтар шеңбері ” әдісі арқылы оқушылар топта жұмыс жасайды. Оқушылар кезекпен сұрақ қояды , топта бөлінгендері бойынша шеңбер құрады , тақырып бойынша оқулықтағы мәліметтермен танысып болған соң , талқылауды бастайды , 3 минут үзбей сөйлеу қажет . Жаңа тақырып бойынша 2 топқа топтық жұмыс беріледі . 1 топ “Хлорсутек қышқылы ” 2 топ “Тұз қышқылының тұздары . Тұз қышқылы және хлоридтердің қолданылуы ”. Орындалған тапсырманы : “Гүлге қонған көбелек ” әдісімен екі топ бірін – бірі бағалайды Бағалау критерийі Дискриптор Хлорсутек қышқылын сипаттай алады Тұз қышқылының тұздарын біледі Тұз қышқылы және хлоридтерінің қолданылуы туралы біледі 1. Оқулықпен жұмыс жасай алады 2. Әр топ берілген тапсырмаға жауап дайындайды 3. Топта шеңбер құра отырып талқылайды 4. Постерді қорғайды 5. Постердің эстетикалық талғамға сай болуына назар аударады

7 слайд

“ Сұрақтар шеңбері ” әдісі арқылы оқушылар топта жұмыс жасайды. Оқушылар кезекпен сұрақ қояды , топта бөлінгендері бойынша шеңбер құрады , тақырып бойынша оқулықтағы мәліметтермен танысып болған соң , талқылауды бастайды , 3 минут үзбей сөйлеу қажет . Жаңа тақырып бойынша 2 топқа топтық жұмыс беріледі . 1 топ “Хлорсутек қышқылы ” 2 топ “Тұз қышқылының тұздары . Тұз қышқылы және хлоридтердің қолданылуы ”. Орындалған тапсырманы : “Гүлге қонған көбелек ” әдісімен екі топ бірін – бірі бағалайды Бағалау критерийі Дискриптор Хлорсутек қышқылын сипаттай алады Тұз қышқылының тұздарын біледі Тұз қышқылы және хлоридтерінің қолданылуы туралы біледі 1. Оқулықпен жұмыс жасай алады 2. Әр топ берілген тапсырмаға жауап дайындайды 3. Топта шеңбер құра отырып талқылайды 4. Постерді қорғайды 5. Постердің эстетикалық талғамға сай болуына назар аударады

8 слайд

8 слайд

Жұптық жұмыс № 10 зертханалық жұмыс Хлорсутек қышқылы ерітіндісінің қасиеттерін оқып үйрену . Тиісті реакция теңдеулерін дәп

9 слайд
Жұптық жұмыс № 10 зертханалық жұмыс Хлорсутек қышқылы ерітіндісінің қасиеттерін оқып үйрену . Тиісті реакция теңдеулерін дәптерге жазып , қорытынды жасаңдар .

9 слайд

Жұптық жұмыс № 10 зертханалық жұмыс Хлорсутек қышқылы ерітіндісінің қасиеттерін оқып үйрену . Тиісті реакция теңдеулерін дәптерге жазып , қорытынды жасаңдар .

Жинақтау “ 5-5-1 ” әдісі Оқушылар сабақ кезінде нені меңгергендері жайлы 5 сөйлем жазады . Одан кейін сол 5 сөйлемді 5 сөзге де

10 слайд
Жинақтау “ 5-5-1 ” әдісі Оқушылар сабақ кезінде нені меңгергендері жайлы 5 сөйлем жазады . Одан кейін сол 5 сөйлемді 5 сөзге дейін қысқартады . Оқушылар өздерінің түйінді сөзін бүкіл сыныппен бөліседі , яғни оқушы жаңа алған білімдерін қорытындылайды . Бағалау: Екі жұлдыз , бір тілек .

10 слайд

Жинақтау “ 5-5-1 ” әдісі Оқушылар сабақ кезінде нені меңгергендері жайлы 5 сөйлем жазады . Одан кейін сол 5 сөйлемді 5 сөзге дейін қысқартады . Оқушылар өздерінің түйінді сөзін бүкіл сыныппен бөліседі , яғни оқушы жаңа алған білімдерін қорытындылайды . Бағалау: Екі жұлдыз , бір тілек .

Кері байланыс Рефлексия Сабақтан алған әсерін жазады . “ 5 саусақ ” әдісі Бас бармақ – мен үшін маңызды және қызық Ба

11 слайд
Кері байланыс Рефлексия Сабақтан алған әсерін жазады . “ 5 саусақ ” әдісі Бас бармақ – мен үшін маңызды және қызық Балан үйрек – маған түсініксіз болды Ортан терек – маған жеткілікті болмады Шылдыр шүмек – менің көңіл – күйім Кішкене бөбек – менің ұсынысым

11 слайд

Кері байланыс Рефлексия Сабақтан алған әсерін жазады . “ 5 саусақ ” әдісі Бас бармақ – мен үшін маңызды және қызық Балан үйрек – маған түсініксіз болды Ортан терек – маған жеткілікті болмады Шылдыр шүмек – менің көңіл – күйім Кішкене бөбек – менің ұсынысым

12 слайд

12 слайд

Министірлікпен келісілген курстар тізімі