#1 слайд
Интернеттің алдын алу –оқушылар тәуелділігіБ. Майлин атындағы №21 жалып орта мектебі коммуналдық мемлекеттік мекемесі Дайындаған: А. Пернеева

1 слайд

#2 слайд
 Ғаламтор! Ғаламтор… Кейде жақсы, кейде… жаман тор! Техниканың дамып кеткені сондай, уақытымыздың көбі жанымызға жақын жандардың жанында емес, ғаламтордың алдында мониторға телмірумен өтіп кететін күндеріміз болады. Ой-санасы, жеке пікірі қалыптасқан, ерік- жігері мен таңдау мүмкіндігі бар адам болсақ та, дәл осы ғаламтор алдында дәрменсіздік танытып жатамыз. Біздің әрекетіміз осындай, ал ой-санасы қалыптаспаған, ақ пен қараны ажырата алмайтын балаларымыздың әрекеті қандай болмақ?Ақиқатымен қоса жалған ақпараты қатар жүретін ғаламтор балаларымызды жақсылыққа да, жамандыққа да итермелеуі мүмкін. Ғаламтор бетінде әдемі өле білуді, ашығу арқылы арықтауды және басқа жаман әдетке үйрететін сайттар қатары қаншама?! Сананы улайтын дұрыс емес ақпараттар ой-пікірі қалыптаспаған баланың денсаулығына, жан дүниесіне, тұлғалық дамуына кері әсерін тигізеді. Бұл жазба аталған жағдайлардан балаларымызды қалай қорғай алатындығымыз жайлы болмақ. Ең алдымен Ғаламторда отырған кезде сақталуы керек үлкенге де, кішіге де ортақ ережелерді еске түсіріп алайық:

2 слайд

#3 слайд
 Электронды поштаңызға бейтаныс адамнан Word немесе Excel түрінде келген файлды ашпас бұрын, вирусын тексеріп алу керек. Әлеуметтік желілердегі парольді ешқашан ешкімге беруге болмайды. Парольді есте сақталуы қиын сандар мен сөздерден құрау керек. Ғаламторда жеке басқа қатысты мәліметтерді көрсетпеу керек және ник, яғни бүркеншік ат қолданған жөн. Ғаламторда танысқан кез келген бейтаныс адаммен кездесуден қорқу керек. Егер ғаламтордағы әлдебір сайтқа тіркелу керек болса, жеке басқа қатысты ақпараттарды беруге болмайды. Ғаламтордағы барлық ақпараттарға сене беруге болмайды. Ақпараттың дұрыс- бұрыстығына көз жеткізіп алу керек. Сақтансаң, сақтайды!

3 слайд

#4 слайд
 Ал енді балаларымызға оралайық. Жас ерекшелігіне қарай балаңызға беретін кеңестер де әртүрлі болып келеді. Мәселен,7-8 жас аралығындағы балаата-анасы отыруға рұқсат етпейтін сайт немесе әлеуметтік желілерге кіруге тырысады. Олар аңғал, сенгіш болып келеді, сол себепті ата-ана ғаламторды қолдану мүмкіндігін шектейтін немесе жұмыста отырып үйде баласының ғаламторда не көріп, не оқып отырғанын бақылай алатын бағдарламаларды қолдануы керек. Нәтижесінде бала өзінің үнемі бақылауда екенін түйсінеді. Кеңес Ғаламторға кірудің үй жағдайындағы ережелер тізімін жасаңыз және оның орындалуын талап етіңіз. Балаңыздан компьютер алдында отырғанда уақыт режимін сақтауын талап етіңіз. Сіз оны бақылағыңыз келгендіктен емес, оның қауіпсіздігі үшін уайымдайтындықтан қадағалайтындығыңызды және оған қашан да көмектесуге әзір екендігіңізді көрсетіңіз. Ғаламтор желісіне қосылған компьютер отбасы мүшелеріне ортақ бөлмеде, ата-ананың бақылауында болуы керек. Балаңыздың өзінің жеке электронды поштасы болмас үшін, отбасылық электронды пошта ашып қойыңыз. Балаңызға Сіздердің рұқсаттарыңызсыз музыка немесе басқа да бағдарламаларды жүктеп алуға рұқсат етпеңіз. Балаңызға әлеуметтік желілерде хабарлама алмасу функциясын қолдануға рұқсат етпеңіз. Балаңыз шынайы өмірдегі достары туралы айта бастаса, одан ғаламтордағы достары туралы да сұрап, хабардар болып отырыңыз. Балаңыз үлкендерге қатысты сұрақ қойса, жауап беруден жалтармаңыз. Өйткені ол Сіз бере алмаған жауапты ғаламтор желісінен іздеуі мүмкін және іздеу барысында «үлкендерге арналған» сайтқа тап болуы да ғажап емес.

4 слайд

#5 слайд
9-12 жас аралығындағы балағаламтордан қандай ақпарарт алуға болатынын біледі. Олардың ән тыңдап, әлдене оқуға ниеттенуі де қалыпты жағдай. Ғаламтордағы ата-ана бақылауы (Родительский контроль) арқылы керексіз материалдарды бұғаттап тастауға болатынын естен шығармаңыз. Кеңес Жоғарыда жазылған кеңестер осы жастағы балаларға да қатысты. Қосымша: балаңызға Ғаламтордағы кіруге болмайтын сайттар туралы және неге кіруге болмайтынын айтыңыз. Электронды поштасының парольін беруін талап етіңіз және ол оның бейтаныс адамдармен сөйлеспейтініне көз жеткізу үшін керек екендігін түсіндіріңіз. Балаңызға Ғаламтордағы сайттардың бәрі бірдей жақсылыққа үндемейтінін, ақ пен қараны ажырата білуді үйрену керек екендігін түсіндіріңіз.

5 слайд

#6 слайд
13-17 жас аралығындағы бала белсенді түрде іздеу тетігін басып, электронды поштаны қолданады және достарымен өзара хабарлама алмасып, компьютеріне музыка мен фильмдер жүктейді. Ұлдар барлық шектеудің шекарасын бұзып, Ғаламтордағы құмар ойындарына қызығып, «үлкендерге арналған» сайттарды қарағанды жақсы көреді. Бұл жастағы балаларды бақылау ата-ана үшін қиынға соғады, себебі балалары Ғаламтордың қыр-сырын ата- аналарынан да жақсы білуі мүмкін. Кеңес Жоғарыда жазылған кеңестер осы жастағы балалардың ата-аналарына да қатысты. Қосымша: балаңыз қандай сайт пен әлеуметтік желіде көбірек отыратынын білуіңіз керек және олар көп отыратын сайт пен әлеуметтік желілерді жақсылап зерттеңіз.

6 слайд

#7 слайд
Ол жерде сені арбайтын, Қыр соңыңнан «қалмайтын», Алаяқтар бар «Көп сыйлық Алып берем» депалдайтын. «Ойыншық берем» десе де, «Қыдыртамын» десе де, Кездесу үшін онымен, Шыға көрме көшеге.

7 слайд

#8 слайд
Интернет - ол қарапайым тілмен айтқанда дүниежүзін байланыстыратын желі.

8 слайд

#9 слайд
Интернеттің тарихы 1957 жылы ең алғаш жасанды серігті ұшырғаннан соң Америка ғалымдары бір- бірімен алмасатың құжаттарды құпия түрде және жылдым тасымалданатың сенімді жүйе керек деп ойлады. Сол кезде ARPA атты агенттік компьютерлік ақпараттар желісің құрыду ұсынды. Бұл желіні құру екі жерге тапсырылды. Оның бірі Стэнфорд (Google компаниясы да осы жерден шыққан) университетіне, екіншісі Калифорния университеті болды. 1969 жылы ол желі іске беріліп, 4 орталықтарды біріктірді. ARPANET өте жылдам дамып кетті де, оны ғылымның түрлі-түрлі саласындағы ғалымдар пайдалана бастады. Ең алғашқы ARPANET сервері 1969 жылдың 1 қыркүйек күні Калифорния университетіне (Лос-Анджелес) орнатылды. Сол жылдың 29 қазан күні Лос- Анджелестен Стэнфордтағы компьютерге қосылу мүмкіндігі тексеріліп көрді. Жіберілген әрбір әріптің келгенің телефон арқылы бір-бірне айтып тұрды.

9 слайд

#10 слайд
 1971 жылы электронды жәшік арқылы хат жіберуге арналған бағдарлама ойлап табылып, ол кеңінен таралып кетті. 1973 жылы желіге Ұлыбритания және Норвегия қосылды, сөйтіп бұл желі халықаралып сипат алды. 1984 жылы домендік аттар жүйесі (DNS) жасап шығарыла бастады. 1988 жылы екінші ірі желі NSFNet шықты. Ол ARPANET желісіне өте үлкен бәсекелес болды. NSFNet сол кездегі танымал Usenet және Bitnet атты желілерді өзіне қосып алды. 1 жыл өтпей жатып бұл желіге 10 мың компьютер қосылды. Ол желі ARPANET-ке қарағанды мықты еді. 1990 жылы осы ARPANET өзінің жұмысың тоқтатты. Себебі ол NSFNet желісімен бәсекелестікке шыдай алмады. 1998 жылы Рим папасы Павел-екінші дүниежүзілік ғаламтор күнің 30 қыркүйек деп бекітті. Ал енді қазіргі кезде сол Интернетте тек қана компьтерлер емес, тіпті MP3-ке дейін қосылған.

10 слайд

#11 слайд
С ұ р а қ - ж а у а п

11 слайд

#12 слайд
 1.Интернет қандай ұғымды білдіреді?  2. Интернет қызметі дегенді қалай түсінесің? 1. Интернет – ағылшынның Inter- халықаралық, net- желі деген сөздерінен шыққан 2. Интернет қызметіне интернет пошта, телеконференциялар, WWW қызметі, гипермәтіндік сілтемелер, Web -парақтардың адрестері, Web -дегі ақпараттарды оқу.

12 слайд

#13 слайд
 1.Интернетке қосылу үшін не қажет?  2.Домендік есім дегеніміз не? 1.Модем – бұл компьютер мен телефон желісінің арасындағы аудармашыдай. Оның керек болуы телефон желілері мен компьютерлер ақпаратты екі әр түрлі және үйлеспейтін тәсілдермен береді және өңдейді. 2. Домен- Domain . Бір компьютермен басқарылатын немесе бір желілік жұмыс машинасының басшылық етуімен жұмыс информациялық желі қорлары тобы.

13 слайд

#14 слайд
дегеніміз не? Брандмауэр деген не? 1. World Wide Web ( WWW немесе Web ) - гипермәтіндік құжат Интернет мәліметтерін жеңіл көруге болатын графикалық интерфейс мүмкіндігін береді. Web - тің әр бетінің басқа парақтармен байланысын көрсететін сілтеме белгілері бар, оны бір-бірімен байланысқан парақтардан тұратын өте үлкен кітапхана деуге болады.Бір тораптық компьютерде орналасқан 2. Мәліметтері қорғалған желіге рұқсатсыз қатынасуды (кіруді) болдырмайтын аппарттық-программалық құрал.

14 слайд

#15 слайд
1.Компьютерлік желі деген не? 2.Провайдер дегеніміз кім?  1. Ресурстарды тиімді пайдалану мақсатында бір-бірімен байланыстырылған компьютерлер тізбегі.  2. Интернет ке тұтынушыларды қосу ісін атқарушылар – провайдер лер (а ғылшынша provide – қамтамасыз ету ) деп аталады – олар кез келген компьютерді (ұйымды немесе жеке тұлғаны) Интернетпен байланыстыруды жүзеге асыратын мекеме .

15 слайд

#16 слайд
1. HTTP -деген не? 2. TCP/IP дегеніміз не?  1. Гипермәтінді жіберу хаттамасы. WWW - да клиент пен сервер арасында қатынас болу үшін қолданылатын хаттама.  2. Интернет желісіне қосылатын компьютерлер арасында ақпарат алмасуды қамтамасыз ететін мәліметтерді бір жүйеге келтіру ережелері немесе оларды құрастыру хаттамасы.

16 слайд

#17 слайд
1.Браузер дегеніміз не? 2.Гиперсілтеме ұғымын қалай түсінесің?  1 . Көрсеткі. Ол “ to browse ”парақтау, қарау деген ағылшын сөзінен шыққан.  Интернеттегі Web -парақтарын қарап,оқып экранда көрсетуге арналған программалар (кең тараған түрлері Microsoft Internet Explorer , Netscape Navigator )  2. Мәтіннің немесе оның маңындағы суреттіе бейненің басқа Web парақтардың желілік адресімен байланысып, ерекшеленген бөлігі.

17 слайд