Ашық сабақ Оралхан Бөкей "Атау кере" презентация

1 слайд
«Оралхан Бөкей атындағы №44 лицейі» КММ Ашық сабақ тақырыбы: Оралхан Бөкей“Атау кере” (Тағдыр тәлкегі) . Өткізген: Шуленова Құралай Бақытбековна, қазақ тілі мен әдебиеті пәні мұғалімі, Педагог-зерттеуші. Сыныбы:11- «Ж» 16.09.2021ж

2 слайд
Сабақ тақырыбы: Оралхан Бөкей“Атау кере” (Тағдыр тәлкегі) Мақсаты: 11.1.3.1 - көркем шығармадағы кейіпкерлер жүйесін жинақтау мен даралау арқылы өмір шындығын көрсету; 11.1.1.1 - әдеби шығармаға сюжеттік- композициялық талдау жасау арқылы жанрлық ерекшелігін түсіну;

3 слайд
Топқа бөлу. I топ: «Ерік» II топ: «Таған» III топ:«Айна» Ой тастау. «Бес қадам» әдісі 1. Шығармадағы маңызды 5 кейіпкерді атаңыз. 2. Айнаға 5 сөзбен сипаттама беріңіз. 3. Шығармадағы маңызды 5 оқиғаны атаңыз.

4 слайд
1. « Образ - эстетикалық мәні бар, ойдан шығару арқылы әрі нақты, әрі жинақты жасалған адам өмірінің әсем суреті» Әдебиеттегі шындықты, яки адам образын жасауға қажет өмірлік материалды жинақтау тек типтендіру тәсілімен ғана жүзеге асады.Образ жинақтау және даралау арқылы жасалады.Көркем әдебиеттегі жинақтау-типке, ал даралау – мінезге әкеледі.Образ осылай туады. 2. Типтендіру - суреткердің іс жүзінде өмір шындығын өз дүние танымы тұрғысынан белгілі бір уакыт пен кеңістікке, әлеуметтік орта мен дәуірге сай талғап-тануы, таңдап іріктеуі және жинақтауы, сол арқылы өзі жасап отырған көркем бейнені сомдауы, тұлғаландыруы, даралауы болып табылады. 3. Көркем әдебиетте даралау – мінезге әкеледі. Мінез- адамның ішкі болмысы, белгілі қоғамдық жағдай қалыптастырған қоғамдық құлқы, барлық психологиялық ерекшеліктерінің жиынтығы.

5 слайд
Шығарманың композициялық құрылымы. Композиция – көркем шығармадағы элементтердің, құрамдас бөліктердің, образдардың белгілі бір тәртіппен, рет-ретімен, жүйелі орналасуы. 1. Оқиғаның басталуы 2. Оқиғаның дамуы 3. Оқиғаның шиеленісуі 4 .Оқиғаның шарықтау шегі 5.Оқиғаның шешімі .

6 слайд
1-тапсырма. Мәтінмен жұмыс. «Сканерлеп оқу» әдісіне салып оқу. «Бейнемен таныс» әдісімен талдау жасау. Дескриптор: • Үзіндіні негізге ала отырып кейіпкерлер бейнесі арқылы өмір шындығын суреттеп салыстырып айта алады; • . Кейіпкерлер бейнесін талдай алады. 1-топ. А)Бір жұтым ішімдік сұрау үшін арнайы іздеп келген, бір кезде Қарабура атанған Тағанды «көк есек ретінде пайдалансам қайтер еді?» деген ой келген Ерік: «Ей, Қарабура, сен маған еріп жүр.Аузыңнан арақ, алдыңнан тамақ кетпейді»,– дейді. Бұған қуана келіскен Тағанды жол бойы ішімдіктен беріп қойып, «Екеуміз де бұрынғы палуанбыз. Жол ұзақ, тау биік, жас мал еңгезердей екі жігітті көтере алмай, қызыл май болып, өкпесі күйіп кетеді» деген сылтау айтып, атына мінгестірмей, жаяу ертеді. Б) Бірде Айна үй сыртында екі баласымен өліп жатқан адамды көріп шыңғырып, сол жерде талып қалады. Сөйтсе, бұл терісі сыпырылған баяғыда өзіне тиіспеген, екі қонжығы бар аю екен. Мұның бәріне жайбарақат қараған Ерік аю терілерін Прохор досына беріп жібереді. 2-топ. А)«Жылқышы аулына таянғанда да бұларға қарай зулаған үш ит саңқылдай үріп, жандарына келді, бірі ат үстіндегі Ерікті аударып тастардай қатты өршеленді, ал қалған екеуі Тағанды иіскелейеріп келеді. «Ит қаппайтын кісі болады деген, тегі, рас екен» деп ойлаған Ерік құлақ етін жеп, алды-артын ораған аламойнаққа қамшы сілтеп еді, ит одан ары жінікті. Осы кезде жаяу салпақтаған Таған: «Қой енді!» – деп еді, жағы семді. Енді ол үш иттің қоршауында ежелгі таныстарындай тайраңдай басып келе жатты. Үйлерінен өре шығып, осы көріністі бақылап тұрған жұрт қайран қалып еді. Әсіресе, балалар мәз» Б)-Тәңірім-ау, не айтып отырсың… Өзіміздің Мақаңның – алты алашты аузына қаратқан Мақажан ақынның немересі ме? Біздің Көкен жарықтықтың ұлы ма? Ол қайдан жүр бұл ит өлген жерде? –дейді. 3- топ. А)Катонқарағай өзенінің күркіріне құлағы әбден үйренген Айнада тыным жоқ. Қора жақтағы тауықтарға жем шашады, қымыз ашытады, айран ұйытады. Сал боп жатқан енесіне самаурынның шайын береді. Б) Айна дәл бүгінгідей көңілі азынап жалғызсырап та, санамен сарғайып сансырап та көрген жоқ. «Бәлкім мен саекілді жалғыздықтан жаны жанған әйел өрт болып лаулаған жалынын басар шипа іздеп, суға секіріп, ағып өлген шығар.» Апа, сіз орыс та, қазақ та емессіз. Сіз жер көкте жоқ ұлттың өкілісіз. Ол ұлттың аты-ана.

7 слайд
2-тапсырма. Оқушылар қойылым үзіндісін көреді. «Прожектор» тәсілі бойынша топ мүшелері қойылымнан кейіпкер бейнесі туралы арнайы тапсырмаларды орындайды. Дескриптор: • Үзіндіні негізге ала отырып кейіпкерлер бейнесінің екі жақты қырын ашады; • Бүгінгі өмірмен байланыстыра отырып, көтерілген мәселені өмір шындығымен байланыстырады. 1-топ 2-топ 3-топ Ерік Таған Бүгінгі өмірмен байланыс Ерік те тұра қашатындай тұғырсыз бейне емес. Еңбектің адамы. Бірақ ой-өрісі сараңдау көптің бірі. Біртіндеп жаны тазара бастаған, ара- тұра табиғат тылсымымен тыныстап, дүниеге енді көз ашқан сәбидей таң тамаша қалып қарай бастаған Таған енді өзінің кім екенін, өткен оқиғаларды, бұл күйге қалай тап болғанын ойлай бастайды. Осы екі кейіпкер арқылы бүгінгі өмірдегі қоғамдық мәселені байланыстыру. Осы екі кейіпкер арқылы бүгінгі өмірдегі қоғамдық мәселені байланыстыру.

8 слайд
3-тапсырма. Шығарманың композициялық құрылысына талдау. (Жанрлық ерекшелігіне тоқталу) 1-топ 2-топ 3-топ Оқуғаның басталуы мен дамуы Оқиғаның шиеленісуі мен шарықтау шегі Оқиғаның шешімі. Дәптермен жұмыс. Шығарманың композициялық құрылысын дәптерге жазу

9 слайд
Сабақты бекіту. Берілген сөйлемнің мағынасын бүгінгі сабақпен байланыстырып, түсіндіріңіз. 1. Повесть атауының «Атау кере» аталу себебі? Сөздің мағынасы қандай ұғым білдіреді? 2. Автор ой үстінде жүретін Тағанға өз-өзіне «Неге біз осы?» деген сұрақты қойғыза береді ?

10 слайд
Кері байланыс. «3 Қ» әдісі. Оқушылар бүгінгі сабақ бойынша қиын, қажет, қызық болған жайттармен бөліседі.