Материалдар / Ашық сабақ, "Өсімдіктердің вирусты аурулары"
2023-2024 оқу жылына арналған

қысқа мерзімді сабақ жоспарларын

жүктеп алғыңыз келеді ма?
ҚР Білім және Ғылым министірлігінің стандартымен 2022-2023 оқу жылына арналған 472-бұйрыққа сай жасалған

Ашық сабақ, "Өсімдіктердің вирусты аурулары"

Материал туралы қысқаша түсінік
Өсімдіктердің вирустық аурулары-вирустардан туындайтын өсімдіктер аурулары. Вирустар өсімдіктерде, олардың қалған қалдықтарында, тасымалдаушыларда, егу және отырғызу материалдарында қыстайды. Өсімдік тіндеріндегі вирустардың көбею жылдамдығына және ауру симптомдарының көрінуіне өсімдіктердің жасы (жас өсімдіктер неғұрлым бейім), олардың тамақтану жағдайлары және сыртқы ортаның басқа да факторлары үлкен әсер етеді. Олар ауыл шаруашылығы дақылдарының өнімін және оның сапасын күрт төмендетеді.
Авторы:
Автор материалды ақылы түрде жариялады.
Сатылымнан түскен қаражат авторға автоматты түрде аударылады. Толығырақ
09 Желтоқсан 2021
282
0 рет жүктелген
Бүгін алсаңыз 25% жеңілдік
беріледі
770 тг 578 тг
Тегін турнир Мұғалімдер мен Тәрбиешілерге
Дипломдар мен сертификаттарды алып үлгеріңіз!
Бұл бетте материалдың қысқаша нұсқасы ұсынылған. Материалдың толық нұсқасын жүктеп алып, көруге болады
img_page_1
Материал жариялап тегін сертификат алыңыз!
Бұл сертификат «Ustaz tilegi» Республикалық ғылыми – әдістемелік журналының желілік басылымына өз авторлық жұмысын жарияланғанын растайды. Журнал Қазақстан Республикасы Ақпарат және Қоғамдық даму министрлігінің №KZ09VPY00029937 куәлігін алған. Сондықтан аттестацияға жарамды
Ресми байқаулар тізімі
Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз!
Сабақтың тақырыбы: Өсімдіктердің вирусты аурулары

1 слайд
Сабақтың тақырыбы: Өсімдіктердің вирусты аурулары

Өсімдіктердің жұқпалы ауруларына жатады: 1. өсімдіктердің вирустық аурулары (мозаикалық аурулардың әртүрлі түрлері, сарғаю, ер

2 слайд
Өсімдіктердің жұқпалы ауруларына жатады: 1. өсімдіктердің вирустық аурулары (мозаикалық аурулардың әртүрлі түрлері, сарғаю, ергежейлілік, пролиферация, және т.б.); 2. өсімдіктердің бактериялық аурулары немесе бактериоздар (өсімдік рагы, картоптың қара аяғы, бактериялық шіріктердің түрлі түрлері, жеміс ағаштарының бактериялық күйігі және т. б.); 3. өсімдіктердің саңырауқұлақ аурулары немесе микофитоздар (өсімдіктердің әртүрлі таттары, фузариоздар, цитоспороздар, аскохитоздар және т. б.).

Өсімдіктердің вирустық аурулары-вирустардан туындайтын өсімдіктер аурулары. Вирустар өсімдіктерде, олардың қалған қалдықтарынд

3 слайд
Өсімдіктердің вирустық аурулары-вирустардан туындайтын өсімдіктер аурулары. Вирустар өсімдіктерде, олардың қалған қалдықтарында, тасымалдаушыларда, егу және отырғызу материалдарында қыстайды. Өсімдік тіндеріндегі вирустардың көбею жылдамдығына және ауру симптомдарының көрінуіне өсімдіктердің жасы (жас өсімдіктер неғұрлым бейім), олардың тамақтану жағдайлары және сыртқы ортаның басқа да факторлары үлкен әсер етеді. Олар ауыл шаруашылығы дақылдарының өнімін және оның сапасын күрт төмендетеді.

Өсімдіктер ауруларының патогенезінің ерекшеліктері ең алдымен қоздырғыштың қасиеттерімен, өсімдіктердің қабылдағыштығымен, о

4 слайд
Өсімдіктер ауруларының патогенезінің ерекшеліктері ең алдымен қоздырғыштың қасиеттерімен, өсімдіктердің қабылдағыштығымен, ортаның тиісті жағдайларымен анықталады. Жұқпалы аурулардың патогенезінде бірнеше басты фазалар бар.

1. Инфекция алдындағы фаза. топырақта немесе өсімдік қалдықтарында сақталынып қалған вирустар тікелей өсімдіктерге енеді.

5 слайд
1.  Инфекция алдындағы фаза. топырақта немесе өсімдік қалдықтарында сақталынып қалған вирустар тікелей өсімдіктерге енеді. Тамыр арқылы басқа мүшелерге таралады

2. Жұқтыру. Вируспен зақымданған өсімдік ауруы келесі өсімдікке ауа немесе жәндіктер арқылы таралады

6 слайд
2. Жұқтыру. Вируспен зақымданған өсімдік ауруы келесі өсімдікке ауа немесе жәндіктер арқылы таралады

3. Инкубациялық кезең — өсімдікте зақымданудан сыртқы симптомдардың пайда болуына дейінгі патологиялық процестердің жасырын

7 слайд
3. Инкубациялық кезең — өсімдікте зақымданудан сыртқы симптомдардың пайда болуына дейінгі патологиялық процестердің жасырын даму кезеңі. Оның ұзақтығы ауаның температурасы мен ылғалдылығына, Өсімдіктердің немесе олардың жекелеген мүшелерінің ауруларына төзімділігіне немесе сезімталдығына байланысты.

4. Инкубациядан кейінгі фаза симптомдардың күшеюімен және зақымдану қарқындылығының өсуімен сипатталады: қоздырғыш ауру өсім

8 слайд
4. Инкубациядан кейінгі фаза симптомдардың күшеюімен және зақымдану қарқындылығының өсуімен сипатталады: қоздырғыш ауру өсімдіктің ішінде немесе бетінде көбейеді; инфекция элементтері ауа арқылы, жаңбырлы тамшыларымен, жәндіктермен және басқа жолдармен таралады және өсімдіктердің жаппай зақымдануын тудыруы мүмкін.

5. Қорғаныс реакциялары. Өсімдіктерде қоздырғышты енгізуге жауап ретінде тотықтырғыш ферменттердің белсенділігі артады, фитон

9 слайд
5. Қорғаныс реакциялары. Өсімдіктерде қоздырғышты енгізуге жауап ретінде тотықтырғыш ферменттердің белсенділігі артады, фитонцидтердің саны мен белсенділігі артады, жасушалық қабырғалар тығындайды, жұқтырған жасушалар мен т. б. қоздырғышпен бірге өледі және өледі. Егер қоздырғыш тіндердің қарсыласуын еңсере алмаса, онда зақымдану хлорлы немесе өлі тіндердің дақтарымен (некрозбен) шектеледі.

Өсімдіктердің вирустық аурулары

10 слайд
Өсімдіктердің вирустық аурулары

Өсімдіктің мозайкалық ауруы Белгілері: зақымданған мүшелердің (негізінен жапырақтар мен жемістердің) мозаикалық (ала) түстері

11 слайд
Өсімдіктің мозайкалық ауруы Белгілері: зақымданған мүшелердің (негізінен жапырақтар мен жемістердің) мозаикалық (ала) түстерімен, түрлі қарқындылықтағы жасыл түске боялған әр түрлі көлемдегі және формадағы дақтардың пайда болуы

Өсімдіктің сарғаюы Белгілері:сарғаю бұл өсімдіктің мозайкалық ауруынан да қатерлі болып келеді. Өйткені ол гүлдің бүкіл тамыр

12 слайд
Өсімдіктің сарғаюы Белгілері:сарғаю бұл өсімдіктің мозайкалық ауруынан да қатерлі болып келеді. Өйткені ол гүлдің бүкіл тамыр жүйесіне әсер етеді. Сарғаюмен ауырған өсімдіктің өсуі баяулайды және өсімдік денесінде қоректік заттардың толық метаболизмі жоқ. Өсімдіктің жапырақтары жанаспалы, сынғыш болады, өйткені оларда артық крахмал жиналады.,

Жапырақтың бұйралануы Белгілері: Гүл табиғи түрде бұдыр, бұйра немесе бұйра болған кезде әдемі болады. Бірақ егер кенеттен тег

13 слайд
Жапырақтың бұйралануы Белгілері: Гүл табиғи түрде бұдыр, бұйра немесе бұйра болған кезде әдемі болады. Бірақ егер кенеттен тегіс жапырақтар бұйра болса, онда бұл ауру. Бұйра жапырақ алдымен кішкентай дақтар түрінде пайда болады (1-2 мм). Олар құрғап, жапырақтары мыжылып қалады (бұйра). Гүлдер де өзгереді. Кейінірек дақтар немесе сұр-ақ немесе сарғыш түсті сызықтар пайда болуы мүмкін. Пеларгония, поинсеттия және примроза бұл вирустан көп зардап шегеді.

Пролиферация Белгілері: Гүлдің ортасында дамымаған бүршіктер пайда болады, олардан толыққанды гүлдер ешқашан пайда болмайды

14 слайд
Пролиферация Белгілері: Гүлдің ортасында дамымаған бүршіктер пайда болады, олардан толыққанды гүлдер ешқашан пайда болмайды. Ауру бүршіктерді зақымдайтын аяздың салдары болуы мүмкін. Кейбір жағдайларда пролиферация вирустық инфекция нәтижесінде пайда болуы мүмкін. Бақылау шаралары: Зақымдалған гүлдер кесіледі. Егер зақымдану белгілері бірнеше жылдар бойы тұрақты түрде көрінсе, онда өсімдікті алып тастауға тура келеді.

Хлороз және некроз Хлороз және некроз өсімдіктерде пайда болатын аурудың түрлері. Хлороз бен некроздың негізгі себептерінің

15 слайд
Хлороз және некроз Хлороз және некроз өсімдіктерде пайда болатын аурудың түрлері. Хлороз бен некроздың негізгі себептерінің бірі - қоректік заттардың жетіспеушілігі. Сонымен қатар, екеуі де вирустық инфекциялардан туындауы мүмкін.

Хлороз дегеніміз - өсімдіктің жасыл бөліктерінің сарғаюы, некроз - өсімдік жасушалары мен тіндерінің өлуі. Осылайша, бұл

16 слайд
Хлороз дегеніміз - өсімдіктің жасыл бөліктерінің сарғаюы, некроз - өсімдік жасушалары мен тіндерінің өлуі. Осылайша, бұл хлороз бен некроздың арасындағы маңызды айырмашылық. Хлороз сары дақтар ретінде, ал некроз қоңыр немесе қара дақтар немесе аймақ түрінде пайда болады. Егер өсімдік ұзақ уақыт хлороз ауруымен ауырса емдеу мүмкін емес, бірақ егер ертерек анықталса, оны емдеуге болады. Алайда, некроз ауруының емі жоқ.

Мозайкалық ауру

17 слайд
Мозайкалық ауру

Өсімдіктің сарғаюы

18 слайд
Өсімдіктің сарғаюы

Жапырақтың бұйралануы

19 слайд
Жапырақтың бұйралануы

Пролиферация

20 слайд
Пролиферация

Хлороз

21 слайд
Хлороз

Некроз

22 слайд
Некроз

Өсімдіктегі вирустық ауруды тасымалдаушылар — өсімдік биті, өсімдік кенесі, топырақ нематодтары және т.б.

23 слайд
Өсімдіктегі вирустық ауруды тасымалдаушылар — өсімдік биті, өсімдік кенесі, топырақ нематодтары және т.б.

Вирустың таралуын және зияндылығын төмендету үшін төмендегідей шаралар қолданалады: 1. Культиверленуші өсімдіктерді инфекция

24 слайд
Вирустың таралуын және зияндылығын төмендету үшін төмендегідей шаралар қолданалады: 1. Культиверленуші өсімдіктерді инфекция көздерінен кеңістіктік изоляциялау 2. Арам шөптерді –вирустар резерваторларын жою 3. Вирустарды тасымалдаушылармен күресетін химиялық заттарды қолдану төзімді сорттарды қолдану

Қорытынды

25 слайд
Қорытынды