#1 слайд
Сабақтың тақырыбы: Сан есімнің түрленуі

1 слайд

#2 слайд

2 слайд

#3 слайд
Үй тапсырмасы: 1.Сын есім құрамына қарай нешеге бөлінеді? 2.Сын есім мағынасына қарай нешеге бөлінеді ? 3.Сын есімнің шырайларын ата?

3 слайд

#4 слайд
Сан есімнің түрлері Тұлғасына қарай 1.Негізгі сан есім 2.Туынды сан есім Құрамына қарай 1.Дара сан есім 2. Күрделі сан есім Мағынасына қарай 1.Есептік сан есім 2.Реттік сан есім 3.Болжалдық сан есім 4.Жинақтық сан есім 5.Топтау сан есім 6.Бөлшектік сан есім

4 слайд

#5 слайд
Сан есім (тұлғасына қарай) Негізгі Туынды Негізгі сан есім- бөлшектенбейтін түбір сан есім. Мысалы: бес , жиырма , мың , алпыс. Туынды сан есім- жұрнақпен жасалған сан есім. Мысалы: жетеу, оныншы , жүзде- ген.

5 слайд

#6 слайд
Сан есім (құрамына қарай) Дара Күрделі Дара сан есім бір (негізгі, туынды) түбірден тұрады. Мысалы: а)негізгі сан есім: жеті,сегіз, отыз. ә)туынды сан есім: бесеу, сегізінші, миллиондаған. Күрделі сан есім кемінде екі (тіркескен , қосарланған) сөзден тұрады. Мысалы: а) тіркескен күрделі сан есім: он бес, екі жүз алпыс алты т.б. ә) қосарланған күрделі сан есім: бес-он , он-оннан т.б.

6 слайд

#7 слайд
Сан есім мағынасына қарай алтыға бөлінеді: Мағыналық түрлері Мысал Мағынасы Есептік сан есім Бір сағат өтті Уақыт мөлшері (нақты санды білдіреді) Реттік сан есім Екінші үйде тұрады Заттың реттік саны (саналу ретін білдіреді) Жинақтық сан есім Бесеуі жолға шықты Заттық ұғымды (кімдер?). (жинақ санын білдіреді) Болжалдық сан есім Жетпістей адам келдіЗат (адамдардың) мөлшері. (дәл емес, шамалап, мөлшерлеп көрсетеді) Топтау сан есім Бес – алтыдан бөліндіЗаттың топталуы Бөлшектік сан есім Екінің бірі ән айтадыЗаттық ұғымды білдіреді (бөлшек ұғымын білдіреді)  

7 слайд

#8 слайд
Сан есімнің түрлену кестесі. Есептік сан есім Реттік сан есім Жинақтық сан есім Бөлшектік сан есім Көптелуі бестер біріншілербіреулер - Септелуі үштің екіншініңекеуден үштің екісіне Жіктелуі мыңбыз үшіншімізүшеуміз үштің бірісің Тәуелденуіалтысы төртіншісітөртеуі үштен екісі

8 слайд

#9 слайд
№Ереже Мысал 1Реттік сан есім араб цифрымен берілсе, «-ыншы,- інші,-ншы,-нші» жұрнағының орнына дефис қойылады. 8-сынып,25-пәтер 2«Жыл,ғасыр» сөздерімен және ай аттарымен тіркескен реттік сан есімнен кейін дефис қойылмайды. 2010 жылы, 1 мамыр 3Реттік сан есім рим цифрымен берілсе , дефис қойылмайды. І том, ХХІ ғасыр 4«Екі,алты,жеті» сандарына «-ау,-еу» жұрнағы жалғанғанда , «ы,і» дыбыстары түсіп қалады. Екі+еу=екеу, алты+ау=алтау 5Болжалдық сан есім цифрмен берілгенде , қосымша дефис арқылы жазылады. 10-даған , 5-терде 6Сан есім қосарланып келгенде, дефис арқылы жазылады. Он-он бес, қырық-елу , 40-50 қой 7Болжалдық сан есім жасайтын шамалы, шақты т.б. шылаулары өздері тіркескен сандардан бөлек жазылады. Он шақты , жүз шамалы , мыңға жуық , елуге тарта 8Цифрмен сан есімдерге жалғанатын жалғаулар дефис арқылы жазылады. 15-тен , 20-дан , 25-ке Сан есімнің емлесі

9 слайд

#10 слайд
«Кітап-досың, ақылшың» Жаттығумен жұмыс 68-жаттығу 69-жаттығу 70-жаттығу

10 слайд

#11 слайд
К+?+лік К+2+лік-кекілік ?+ік 5+ік=бесік Дер+? дер+5=дербес Тү+? Тү+1=түбір ?+лік 7+лік=жетілік ?+н 6+н=алтын 5 «Сөздерді сөйлетіңіз»

11 слайд

#12 слайд
Әзілді -логикалық сұрақтар Нөлсіз он саны қалай жазылады? Жауабы: Х Бір жүз екі құлақ неше адамның құлағы? Жауабы:бір адамның Бөлмеде 5 шам жанып тұр. Екеуін сөндірсе , нешеуі қалады? Жауабы:5 шам қалады

12 слайд

#13 слайд
1- топ Үш тә тті- Үш а рс ыз- Үш даус ыз – Үш бә йте ре к- 3- топ Б е с арыс- Б е с қа ру- Б е с па рыз- Б е с дұшпа н- 2-топ Жеті қазына- Жеті ата- Жеті күн- Жеті жұт- «Киелі сандар»

13 слайд

#14 слайд
1-топ 1.Үш жұрт- өз жұрты,нағашы жұрты,қайын жұрты 2.Үш арсыз- ұйқы, тамақ, күлкі арсыз 3.Үш қадірсіз – жігіттік, денсаулық,жақсы әйел 4.Үш көз- су анасы-бұлақ,жол анасы-тұяқ,сөз анасы-құлақ

14 слайд

#15 слайд
2-топ 1.Бес арыс: А.Байтұрсынов, Ш.Құдайбердіұлы , М.Жұмабаев , Ж.Аймауытов , М.Дулатов. 2.Бес қару: қылыш , айбалта , найза , шоқпар , садақ. 3.Бес парыз: Аллаға құлшылық ету Намаз оқу Зекет беру Ораза тұту Қажылық ету. 4.Бес дұшпан: өсек , өтірік , мақтаншақ , еріншек , бекер мал шашпақ.

15 слайд

#16 слайд
3-топ 1.Жеті қазына- ер жігіт,сұлу әйел,ақыл- білім,жүйрік ат,қыран бүркіт,берен мылтық, жүйрік тазы. 2.Жеті ата- ата, әке,бала,немере,шөбере, шөпшек, немене. 3.Жеті күн- бүгін,ертең,бүрсүгүні,арғы күн,ауыр күн,соңғы күн,азына. 4.Жеті жұт- құрғақшылық,аштық,өрт,оба,топан су, зілзала.

16 слайд

#17 слайд
Рефлексия

17 слайд

#18 слайд
Бағалау

18 слайд

#19 слайд
Үйге тапсырма: Сан есімнің түрленуі 72-жаттығу

19 слайд

#20 слайд

20 слайд