1 слайд
Саба қ тақырыбы
Адам гемоглобині мен миоглобинінің
құрылысы мен қызметі. Адам гемоглобині
мен миоглобині үшін оттектің
диссоциациялануының қисық сызығы .
2 слайд
Оқу мақсаты
эмбрион мен ересек ағзаның гемоглобині мен
миоглобині үшін оттектің
диссоциациялануының қисық сызығын
түсіндіру
3 слайд
Бағалау критерийлері
•
Ересек организмде және эмбрионда
гемоглобин мен миоглобин үшін оттегіні
диссоциациялау қисығын сипаттай алады
•
Е ресек организмде және эмбрионда
гемоглобин мен миоглобин үшін оттегіні ң
диссоциация қисықтары арасындағы
айырмашылықтың себептерін салыстырып,
түсіндіре алады
4 слайд
Оттегінің диссоциация қисығы
Оттегінің әр түрлі концентрациясында
гемоглобиннің оттегімен байланысуын көрсетеді.
Парциалды қысым
– газдар
қоспасындағы оттегі
концентрациясының
өлшемі
( жасушаларда
еріген оттегінің
концентрациясы
жоғары болғанда,
парциалды қысым
жоғары болады )100 % - әр гемоглобин
молекуласы төрт оттегі
молекуласын
тасымалдайды
0 % қанығу =
гемоглобин
молекуласы оттегіні
тасымалдамайды.
5 слайд
Оттегінің диссоциация қисығы
Бірінші оттегі
молекуласы
қиын
байланысады Қалған 3 оттегі
молекуласы
оңай
байланысады
Оттегінің парциалды
қысымының азаюы,
диссосацияланудың
ұлғаюыуна әкеледі
6 слайд
Оттегінің диссоциация қисықтары:
Әр түрлі гемоглобиндер үшін әр түрлі ( әр түрлі
ағзаларды ), бірақ бірдей пішінге ие болады
Графикте әр түрлі орында болуы мүмкін :
Сол жаққа қарай : O
2 берік байланысу ( high affinity )
Further to the right : O
2 әлсіз байланысу ( Lower affinity )
Ересек және ұрық гемоглобині оттегімен әр түрлі
байланысады. Ұрық гемоглобині төменгі қысымда
берік байланысқа ие (ұрық оттегіні анасының қанына
қарағанда жақсырақ сіңіреді), бұл маңызды, себебі
ұрық ұрықжолдастан анасының қаны арқылы оттегінің
алады.
7 слайд
Бор эффектісі - көміртегі диоксидінің парциальды қысымы
кезінде оксигемоглобин диссоциациясының қисық
сызығының оңға қарай жылжуы .
Бұл құбылыс бір-біріне қатысынсыз екі
бірдей ғалыммен ашылған. Олар Б. Ф.
Вериго 1892 жыл және К. Бор 1904 жыл.
Зерттеу бойынша ортада көміртек диоксиді
көлемі көп болса, гемоглобиннің оттегімен
тотығуы қиындайды және
оксигемоглобиннің диссоцациялануы
жеңілдеп, оттегілерді оңай беріп жібереді.
8 слайд
Бор эффектісі
Гемоглобин тек оттекті өкпеден шеткері ұлпаларға ғана
тасымалдамайды, сонымен бірге көмір қышқылы
газының ұлпалардан өкпеге тасымалдануын күшейтеді.
Гемоглобин көмірқышқылы газын оттектен босаған
мезгілде бірден байланыстырады. Эритроциттерде
болатын карбоангидраза ұлпадан түсетін көміір
қышқылы газын көмір қышқылына айналдырады. Көмір
қышқылы жылдам бикарбонат ионға және протонға
диссоцияцияланады, тепе-теңдік диссоциация жағына
қарай ығысады.
9 слайд
Рефлексия
Мен бүгін.................... үйрендім?
Маған ............................ түсініксіз болды
Маған................................... жақсарту керек?
Сіз үшін 400 000 ұстаздардың еңбегі мен тәжірибесін біріктіріп, ең үлкен материалдар базасын жасадық. Төменде пәніңізді белгілеп, керек материалды алып сабағыңызға қолдана аласыз