Ашық сабақ,"Кесте тігу өнері".5 сынып
Ашық сабақ,"Кесте тігу өнері".5 сынып

#1 слайд
1 слайд
#2 слайд
Кесте тігуге пайдаланатын құралдар
2 слайд
Кесте тігуге пайдаланатын құралдар
#3 слайд
Кесте – қазақ халқының қолөнерінің ерекше түрінің бірі. Қолмен
кестелеп тігу – өте көне заманнан келе жатқан қолданбалы өнер түрі.
Қолданбалы өнер – көптеген елдердің шеберлерінің, суретшілерінің
шығармашылық жемісі Ол киімдерді, интерьерді әшекейлеу
нәтижесінде кісінің көңіл - күйін көтереді. Қол кестесі бұйымдарына
тұтынушылар сұрасының өсу бұйымдардың түрлерін көбейтуге, оның
сәндігін түрлендіруге және кестелеудің әдістерін көбейтуге көмектеседі.
Кесте тігу үшін қолданылатын құрал - саймандар: Кергіштер – кесте
тігушінің негізгі құралы. Ол матаны керіп ұстайды және оны
зақымдалудан сақтайды. Кергіштер дөңгелек болады. Ол бірінің ішіне
бірі кіретін екі дөңгелектен тұрады. Оны ағаштан, пластамассадан,
резеңкеден және металдан дайындайды. Инелер – мата қалыңдығы мен
жіптің жуандығына қарап таңдалады.Жіптер – кестелеу үшін табиғи,
жасанды, синтетикалық және аралас жіптер, ирис, мулине т. б. жіп
түрлері қолданылады. Калька – бұл мөлдір ақ қағаз. Калька түпнұсқа
суреттің көшірмесін жасау үшін қолданылады. Ал калькадан суретті
сатаға көшіру үшін көшіргіш қағаз пайдаланылады. Өрнек құрастыру
үшін милиметрлік қағаз қолданылады. Кестелеуге арналған
материалдар – канва, тегіс боялған мата.
3 слайд
Кесте – қазақ халқының қолөнерінің ерекше түрінің бірі. Қолмен кестелеп тігу – өте көне заманнан келе жатқан қолданбалы өнер түрі. Қолданбалы өнер – көптеген елдердің шеберлерінің, суретшілерінің шығармашылық жемісі Ол киімдерді, интерьерді әшекейлеу нәтижесінде кісінің көңіл - күйін көтереді. Қол кестесі бұйымдарына тұтынушылар сұрасының өсу бұйымдардың түрлерін көбейтуге, оның сәндігін түрлендіруге және кестелеудің әдістерін көбейтуге көмектеседі. Кесте тігу үшін қолданылатын құрал - саймандар: Кергіштер – кесте тігушінің негізгі құралы. Ол матаны керіп ұстайды және оны зақымдалудан сақтайды. Кергіштер дөңгелек болады. Ол бірінің ішіне бірі кіретін екі дөңгелектен тұрады. Оны ағаштан, пластамассадан, резеңкеден және металдан дайындайды. Инелер – мата қалыңдығы мен жіптің жуандығына қарап таңдалады.Жіптер – кестелеу үшін табиғи, жасанды, синтетикалық және аралас жіптер, ирис, мулине т. б. жіп түрлері қолданылады. Калька – бұл мөлдір ақ қағаз. Калька түпнұсқа суреттің көшірмесін жасау үшін қолданылады. Ал калькадан суретті сатаға көшіру үшін көшіргіш қағаз пайдаланылады. Өрнек құрастыру үшін милиметрлік қағаз қолданылады. Кестелеуге арналған материалдар – канва, тегіс боялған мата.
#4 слайд
4 слайд
#5 слайд
Негізгі бөлім Қазақ халқының қол тігістері өзінің тігілу әдісі мен
мәнеріне қарай бірнеше түрге бөлінеді де, олардың әрқайсысы өз
атауларымен аталады. Батырып тігу. Бұл былғары, киіз, көрпе сияқты
қалың заттарға ғана қолданылады. Оның үстіңгі өң жағы өте жиі
шаншылып, ал астыңғы жібі қатты тартылып алыс шаншу арқылы үстіңгі
жіпті сіңіріп отырып тігіледі. Шебер неғұрлым жіптің өң бетте көрінбей
тұруын қарастырады. «Бұзау тіс», тұмарша орындалу жағынан қарапайым,
жүрдек тігістер. Бұзау тіс екі жапсарды қосатын тігіс. Бұл әдіспен көбінесе
қалың киіз, жабағы сияқты заттарды шеттестіріп тігеді. «Бұзау тіс» тігісі
заттың шетін кезек түйреп алып, жапсардан өткізіп отыру арқылы
орындалады. Тұмарша тігісін көбінесе орамалдың шетін жинауға
қолданады. Бұл тігіс матаның шетін бекітіп, соның ізімен қайта жөрмеу
арқылы орындалады. Бүрме тігіс әр түрлі желбірлерді, қос етектерді бүре
жап - сырғанда, бүрмелі жағаларға, етіктің басын қалыпқа салып
ұлтарақшаға жапсырғанда, бір заттың шетін жинай тіккенде қолданылады.
Бүрме тігістер көбіне екі қатар жүргізіледі. Мұнда иненің әрбір шаншымы
сиректеу келеді де, жіптің бүре тартылуымен жиырыла тігіледі.
Бүрмелердің қатпар жасалып, тізбелей жиырыла тігілуі мүмкін.
5 слайд
Негізгі бөлім Қазақ халқының қол тігістері өзінің тігілу әдісі мен мәнеріне қарай бірнеше түрге бөлінеді де, олардың әрқайсысы өз атауларымен аталады. Батырып тігу. Бұл былғары, киіз, көрпе сияқты қалың заттарға ғана қолданылады. Оның үстіңгі өң жағы өте жиі шаншылып, ал астыңғы жібі қатты тартылып алыс шаншу арқылы үстіңгі жіпті сіңіріп отырып тігіледі. Шебер неғұрлым жіптің өң бетте көрінбей тұруын қарастырады. «Бұзау тіс», тұмарша орындалу жағынан қарапайым, жүрдек тігістер. Бұзау тіс екі жапсарды қосатын тігіс. Бұл әдіспен көбінесе қалың киіз, жабағы сияқты заттарды шеттестіріп тігеді. «Бұзау тіс» тігісі заттың шетін кезек түйреп алып, жапсардан өткізіп отыру арқылы орындалады. Тұмарша тігісін көбінесе орамалдың шетін жинауға қолданады. Бұл тігіс матаның шетін бекітіп, соның ізімен қайта жөрмеу арқылы орындалады. Бүрме тігіс әр түрлі желбірлерді, қос етектерді бүре жап - сырғанда, бүрмелі жағаларға, етіктің басын қалыпқа салып ұлтарақшаға жапсырғанда, бір заттың шетін жинай тіккенде қолданылады. Бүрме тігістер көбіне екі қатар жүргізіледі. Мұнда иненің әрбір шаншымы сиректеу келеді де, жіптің бүре тартылуымен жиырыла тігіледі. Бүрмелердің қатпар жасалып, тізбелей жиырыла тігілуі мүмкін.
#6 слайд
6 слайд
#7 слайд
Кестелеу (өрнек салу)
- мата бетіне әшекей өрнек салу өнерінің
бір түрі. Кестелеуге кез келген маталар және әр түрлі
жіптер
(мулине, жүн жіп, жібек жіп, синтетикалық жіп)
пайдаланылады.
7 слайд
Кестелеу (өрнек салу) - мата бетіне әшекей өрнек салу өнерінің бір түрі. Кестелеуге кез келген маталар және әр түрлі жіптер (мулине, жүн жіп, жібек жіп, синтетикалық жіп) пайдаланылады.
#8 слайд
8 слайд
#9 слайд
Қорытынды
Халық бұрын ғылым мен білімге қолы
жетпесе де, сұлулықпен әсемдікті таңдайда, талғай білген. өз
тұрмысы мен мәдениетінде қолөнерді мұрат тұтып жетілдіре
білген. Шеберліктің небір сән саласын асқан ұқыптылықпен
көкірегінде қастерлей сақтап меңгеріп біздің дәуірімізге
ұштастырған.
9 слайд
Қорытынды Халық бұрын ғылым мен білімге қолы жетпесе де, сұлулықпен әсемдікті таңдайда, талғай білген. өз тұрмысы мен мәдениетінде қолөнерді мұрат тұтып жетілдіре білген. Шеберліктің небір сән саласын асқан ұқыптылықпен көкірегінде қастерлей сақтап меңгеріп біздің дәуірімізге ұштастырған.
#10 слайд
10 слайд
шағым қалдыра аласыз













