#1 слайд
1 №4 «Арнайы пәндер» ЦӘК Микробиология пәнінің оқытушысы : М.А.Есенжолова ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ МИНИТРЛІГІ АЛМАТЫ ҚАЛАСЫ ҚОҒАМДЫҚ ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ БАСҚАРМАСЫ ШЖҚ «ЖОҒАРЫ МЕДИЦИНАЛЫҚ КОЛЛЕДЖІ» КМК «Ауа тамшы бактериалды инфекциясының қоздырғыштары. Менингококктар, бордотеллалар, коринебактериялар»

1 слайд

#2 слайд
Neisseria туыстығында адам үшін екі патогенді микроб түрі бар: N.meningitidis және N.gonorrhoeae. Neisseria meningitidis - ті аурудың жұлын суынан Вексельбаум 1887 жылы бөліп алған. Менингококктар - қос қостан орналасқан, бұршақ немесе кофе дәні тәріздес, ойыс жағымен бір-біріне қараған, өлшемі 0,6- 0,8 х 1,2- 1,5 мкм. Менингококктар қозғалмайды, спорасы жоқ, бірақ капсула түзеді. Грамм теріс боялады. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ МИНИТРЛІГІ АЛМАТЫ ҚАЛАСЫ ҚОҒАМДЫҚ ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ БАСҚАРМАСЫ ШЖҚ «ЖОҒАРЫ МЕДИЦИНАЛЫҚ КОЛЛЕДЖІ» КМК

2 слайд

#3 слайд
Менингококктар аэробтар, 36-37°С температурада өседі. Олардың өсуі үшін ылғалданған орта және көмірқышқыл газы қажет ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ МИНИТРЛІГІ АЛМАТЫ ҚАЛАСЫ ҚОҒАМДЫҚ ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ БАСҚАРМАСЫ ШЖҚ «ЖОҒАРЫ МЕДИЦИНАЛЫҚ КОЛЛЕДЖІ» КМК Менингококктардың биохимиялық белсенділігі аз. Олар глюкоза мен мальтозаны қышқыл түзе ыдыратады. Протеолиттік қасиеті дамымаған (сүтті ұйытпайды, желатинді ерітпейді).Менингококкт ардың патогенділігі гиалуронидаза және нейраминидаза ферменттеріне байланысты.

3 слайд

#4 слайд
Менингококктар өте төзімсіз. 70°С температура 2-3 минутта, ал 55°С температура 5 минуттан кейін өледі. Инфекция көзі. Ауру адам және бактериятасымалдаушы. Таралу жолдары. Негізгісі ауа - тамшы жолы. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ МИНИТРЛІГІ АЛМАТЫ ҚАЛАСЫ ҚОҒАМДЫҚ ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ БАСҚАРМАСЫ ШЖҚ «ЖОҒАРЫ МЕДИЦИНАЛЫҚ КОЛЛЕДЖІ» КМК

4 слайд

#5 слайд
Адамдағы аурулары: мұрын қуысының қабынуы (назофарингит) жұлынның қабынуы (цереброспинальді эпидемиялык менингит) ми қабатының қабынуы (менингококкцемия) ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ МИНИТРЛІГІ АЛМАТЫ ҚАЛАСЫ ҚОҒАМДЫҚ ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ БАСҚАРМАСЫ ШЖҚ «ЖОҒАРЫ МЕДИЦИНАЛЫҚ КОЛЛЕДЖІ» КМК

5 слайд

#6 слайд
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ МИНИТРЛІГІ АЛМАТЫ ҚАЛАСЫ ҚОҒАМДЫҚ ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ БАСҚАРМАСЫ ШЖҚ «ЖОҒАРЫ МЕДИЦИНАЛЫҚ КОЛЛЕДЖІ» КМК Менингококктар мұрын қуысының шырышты қабатына түсіп, сол жерден олар лимфаға немесе қанға түседі. Нәтижесінде паренхиматозды мүшелер эндотоксиннің әсерінен терең өзгерістерге ұшырайды. Менингококкцемия дамиды. Менингококктар ми қабатына түссе іріңді кабыну (менингит) туындайды.

6 слайд

#7 слайд
Алдын алу. Бактериотасымалдаушыларды ертерек тауып, назофарингитпен ауыратындарды емдеу. Менингитте бас ауырады, желке тартылып, ауру құсады. Менингитпен балалар жиі ауырады. Үлкендерде инфекция назофарингитпен аяқталады. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ МИНИТРЛІГІ АЛМАТЫ ҚАЛАСЫ ҚОҒАМДЫҚ ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ БАСҚАРМАСЫ ШЖҚ «ЖОҒАРЫ МЕДИЦИНАЛЫҚ КОЛЛЕДЖІ» КМК

7 слайд

#8 слайд
Спецификалық алдын алу. Полисахаридтен тұратын А және С серотоптарының химиялық вакцинасы қолданылады. Алдын алуды жеделдету үшін иммуноглобулин пайдаланылады. Емі. Антибиотиктер: ампициллин, пенициллин, левомицетин қолданылады ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ МИНИТРЛІГІ АЛМАТЫ ҚАЛАСЫ ҚОҒАМДЫҚ ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ БАСҚАРМАСЫ ШЖҚ «ЖОҒАРЫ МЕДИЦИНАЛЫҚ КОЛЛЕДЖІ» КМК

8 слайд

#9 слайд
Бордотел лалар Бұл аурулардың қоздырғыштары Bordetella туыстығына жатады. •Bordetella pertussis - көкжөтелдің қоздырғышы •Bordetella parapertussis - паракоклюштің қоздырғышы •Bordetella bronchiseptica - бұл бактериялар қатты жөтелмен сипатталатын бронхопневмония ауруын туындатады ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ МИНИТРЛІГІ АЛМАТЫ ҚАЛАСЫ ҚОҒАМДЫҚ ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ БАСҚАРМАСЫ ШЖҚ «ЖОҒАРЫ МЕДИЦИНАЛЫҚ КОЛЛЕДЖІ» КМК

9 слайд

#10 слайд
Көкжөтелдің бактериялары - майда, сопақша келген таякшалар, өлшемі 0,3 - 0,5 х 1 - 1,5 мкм. Паракоклюш қоздырғышының өлшемі үлкендеу. Екі микробтың да спорасы жок, козғалмайды. Арнайы бояғанда капсуласы көрінеді. Грамм теріс. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ МИНИТРЛІГІ АЛМАТЫ ҚАЛАСЫ ҚОҒАМДЫҚ ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ БАСҚАРМАСЫ ШЖҚ «ЖОҒАРЫ МЕДИЦИНАЛЫҚ КОЛЛЕДЖІ» КМК

10 слайд

#11 слайд
Көкжөтелдің қоздырғышы көмірсутегін ыдыратпайды және ақуыздарды ферменттемейді. Паракоклюштің бактериялары уреаза мен тирозиназа ферменттерін түзеді. Көкжөтел мен паракоклюштің бактериялары патогенді ферменттерді: гиалуронидаза, плазмакоагулаза және лецитиназа түзеді. Көкжөтел мен паракоклюш қоздырғыштары аэробтар. Қоректік ортаны таңдайды, 35- 36°С температурада өседі. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ МИНИТРЛІГІ АЛМАТЫ ҚАЛАСЫ ҚОҒАМДЫҚ ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ БАСҚАРМАСЫ ШЖҚ «ЖОҒАРЫ МЕДИЦИНАЛЫҚ КОЛЛЕДЖІ» КМК

11 слайд

#12 слайд
Инфекция көзі. Ауру адам. Әсіресе ауру бастапқы (катаральді) кезеңінде жұқпалы. Көкжөтел мен паракоклюштің бактериялары төзімсіз. 56°С температурада олар 20-30 минут ішінде жойылады. Күн сәулесінің тіке әсері оларды 1-2 сағат ішінде жояды. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ МИНИТРЛІГІ АЛМАТЫ ҚАЛАСЫ ҚОҒАМДЫҚ ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ БАСҚАРМАСЫ ШЖҚ «ЖОҒАРЫ МЕДИЦИНАЛЫҚ КОЛЛЕДЖІ» КМК

12 слайд

#13 слайд
Көкжөтел мен паракоклюштің қоздырғыштары ауруды жедел туындатады, науқас тынбай жөтеледі. Тыныс алу жолдарының шырышты қабатына түскен микробтар сол жерде өседі, біразы өледі. Микроб жасушасы өлгенде белінген токсиндер орталық жүйке жүйесіне әсер етіп, тыныс алу жолдарының шырышты қабатын тітіркендіреді де, жөтелу рефлексін қоздырады. Нәтижесінде науқас жанталаса жөтеледі. Aypy 3 кезеңнен тұрады: катаральді, жөтелден қысылу, аурудың қайтуы. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ МИНИТРЛІГІ АЛМАТЫ ҚАЛАСЫ ҚОҒАМДЫҚ ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ БАСҚАРМАСЫ ШЖҚ «ЖОҒАРЫ МЕДИЦИНАЛЫҚ КОЛЛЕДЖІ» КМК

13 слайд

#14 слайд
Алдын алу. Ауруларды тауып, оңашалау. Көкжөтелмен ауырғандармен қатынаста болған, әлсіреген балаларға иммуноглобулин егіледі. Спецификалық алдын алудың негізгі шарасы - балаларды АКДС- пен (коклюшты-дифтериялық сіреспе вакцинасымен) иммуизациялау. Вакцинаны 6 айға дейінгі балаларға 3 рет егеді, содан соң ревакцинация жасалады. Емі. Аурудың алғашқы кезеңінде көкжөтелге қарсы иммуноглобулин егіледі. Емдеу үшін эритромицин және ампициллин қолданылады. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ МИНИТРЛІГІ АЛМАТЫ ҚАЛАСЫ ҚОҒАМДЫҚ ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ БАСҚАРМАСЫ ШЖҚ «ЖОҒАРЫ МЕДИЦИНАЛЫҚ КОЛЛЕДЖІ» КМК

14 слайд

#15 слайд
Коринебактер иялар. Дифтерия Дифтерия қоздырғышы Corynebacterium туыстығына жатады. Дифтерия қоздырғышын - Corynebacterium diphtheriac Т. Клебо 1883 жылы ашқан, ал Ф. Леффлер 1884 жылы таза дақылын бөліп алған. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ МИНИТРЛІГІ АЛМАТЫ ҚАЛАСЫ ҚОҒАМДЫҚ ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ БАСҚАРМАСЫ ШЖҚ «ЖОҒАРЫ МЕДИЦИНАЛЫҚ КОЛЛЕДЖІ» КМК

15 слайд

#16 слайд
Дифтерия коринебактериясы — факультативті анаэроб.Олар 35- 37°С температурада өседі. Карапайым қоректік ортада көбеймейді. Оларды қан немесе сарысу қосылғюан қоректік ортада өсіреді. Дифтерия қоздырғышы аздап иілген, жіңішке таяқшалар, өлшемі 3 - 6 x 0,3 - 0,5 мкм, таяқшаның шеті қалыңдаған. Дифтерия таяқшасы қозғалмайды, спора мен капсуласы болмайды. Грамм оң боялады. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ МИНИТРЛІГІ АЛМАТЫ ҚАЛАСЫ ҚОҒАМДЫҚ ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ БАСҚАРМАСЫ ШЖҚ «ЖОҒАРЫ МЕДИЦИНАЛЫҚ КОЛЛЕДЖІ» КМК

16 слайд

#17 слайд
Дифтерия бактериясының үш биоварында цистиназа ферменті бар, ол цистинді күкіртсутегін түзе отырып ыдыратады Дифтерия қоздырғышының вирулентті штаммдары экзотоксин бөледі. Ол екі фракциядан тұратын, термолабильді ақуыз. В фракциясы токсинді ағзадағы сезімтал ұлпаларға бекітеді, ал А фракциясы токсикалық әсерге жауапты. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ МИНИТРЛІГІ АЛМАТЫ ҚАЛАСЫ ҚОҒАМДЫҚ ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ БАСҚАРМАСЫ ШЖҚ «ЖОҒАРЫ МЕДИЦИНАЛЫҚ КОЛЛЕДЖІ» КМК

17 слайд

#18 слайд
Инфекция көзі. Ауру адамдар мен бактериятасымалдаушылар. Таралу жолдары. Ауа - тамшы, тұрмыстық жанасу жолы ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ МИНИТРЛІГІ АЛМАТЫ ҚАЛАСЫ ҚОҒАМДЫҚ ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ БАСҚАРМАСЫ ШЖҚ «ЖОҒАРЫ МЕДИЦИНАЛЫҚ КОЛЛЕДЖІ» КМК

18 слайд

#19 слайд
Адамда туындайтын ауру: аңқа дифтериясы мұрын дифтериясы сирек кездесетіндеріне өңештің, бронхының, көздің, құлақтың, қынаптың, терінің дифтериясы жатады. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ МИНИТРЛІГІ АЛМАТЫ ҚАЛАСЫ ҚОҒАМДЫҚ ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ БАСҚАРМАСЫ ШЖҚ «ЖОҒАРЫ МЕДИЦИНАЛЫҚ КОЛЛЕДЖІ» КМК

19 слайд

#20 слайд
Дифтерия қоздырғышы шырышты қабатқа түсіп, түскен жерінде өседі, некроздайды. Жан жағындағы ұлпамен тығыз байланысқан жұқа қабық пайда болады. Шырышты қабатта, құрамында бүлінген эпителий, фибрин, лейкоциттер және дифтерия коринебактериясы бар, лас сұр немесе сарылау түсті қатпар пайда болады. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ МИНИТРЛІГІ АЛМАТЫ ҚАЛАСЫ ҚОҒАМДЫҚ ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ БАСҚАРМАСЫ ШЖҚ «ЖОҒАРЫ МЕДИЦИНАЛЫҚ КОЛЛЕДЖІ» КМК

20 слайд

#21 слайд
Жұқа қабатты шпателмен алғанда шырышты қабат қанталайды.Дифтерия коринебактериясы өсу барысында некроздалған жерлерде экзотоксин көбейеді де дәнекер тіні мен шырышты қабат ісінеді. Шырышты қабаттан ісік жұтқыншаққа, бронхқа жайылып асфиксия пайда болады. Қанға түскен токсин жүрек етін, бүйрек бездерін, жүйке жасушаларын бүлдіреді. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ МИНИТРЛІГІ АЛМАТЫ ҚАЛАСЫ ҚОҒАМДЫҚ ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ БАСҚАРМАСЫ ШЖҚ «ЖОҒАРЫ МЕДИЦИНАЛЫҚ КОЛЛЕДЖІ» КМК

21 слайд

#22 слайд
Алдын алу. Ерте диагностикалау. Жекешелеу. Зарарсыздандыру. Токсигенді дифтерия бактериятасымалдаушыларды анықтау. Спецификалық емі. Дифтерияға қарсы антитоксикалық сарысуды қолданады. Оның мөлшері мен ретін емдейтін дәрігер анықтайды. Микробқа қарсы препараттар да егіледі. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ МИНИТРЛІГІ АЛМАТЫ ҚАЛАСЫ ҚОҒАМДЫҚ ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ БАСҚАРМАСЫ ШЖҚ «ЖОҒАРЫ МЕДИЦИНАЛЫҚ КОЛЛЕДЖІ» КМК

22 слайд