Белгілердің тұқым қуалаудағы ДНҚ-ның рөлі
Белгілердің тұқым қуалаудағы ДНҚ-ның рөлі

#1 слайд
Саба қтың тақырыбы
Адамда белгілердің тұқым қуалауында
гендер мен ДНҚ рөлі.
Жүре пайда болған және тұқымқуалайтын
белгілер
1 слайд
Саба қтың тақырыбы Адамда белгілердің тұқым қуалауында гендер мен ДНҚ рөлі. Жүре пайда болған және тұқымқуалайтын белгілер
#2 слайд
Оқу мақсаты
7.2.4.1 - адам ағзасындағы
тұқымқуалайтын және тұқым қуаламайтын
белгілерді зерттеу;
7.2.4.2 үздік және үздіксіз өзгергіштіктің
мысалдарын келтіру
2 слайд
Оқу мақсаты 7.2.4.1 - адам ағзасындағы тұқымқуалайтын және тұқым қуаламайтын белгілерді зерттеу; 7.2.4.2 үздік және үздіксіз өзгергіштіктің мысалдарын келтіру
#3 слайд
Бағалау критерийлері
Тұқымқуалаушылық пен өзгергіштікті
біледі
Үздік және үздіксіз өзгергіштіктің
мысалдарын келтіру
ДНҚ қағидаларын түсінеді
3 слайд
Бағалау критерийлері Тұқымқуалаушылық пен өзгергіштікті біледі Үздік және үздіксіз өзгергіштіктің мысалдарын келтіру ДНҚ қағидаларын түсінеді
#4 слайд
Тұқымқуалаушылық пен өзгергіштік – барлық тірі ағзаларға тән жалпы қасиет
4 слайд
Тұқымқуалаушылық пен өзгергіштік – барлық тірі ағзаларға тән жалпы қасиет
#5 слайд
Тұқымқуалаушылық
Тұқымқуалаушылық – ағзалардың өз
ататегіне ұқсау қабілеттілігі.
5 слайд
Тұқымқуалаушылық Тұқымқуалаушылық – ағзалардың өз ататегіне ұқсау қабілеттілігі.
#6 слайд
Өзгергіштік
Өзгергіштік – ағзалардың өз ататегінен
ерекшелену қасиеті.
Өзгергішті
к
Модификациялық
(тұқым
қуаламайтын)
өзгергіштік Мутацияциялық
өзгергіштік
6 слайд
Өзгергіштік Өзгергіштік – ағзалардың өз ататегінен ерекшелену қасиеті. Өзгергішті к Модификациялық (тұқым қуаламайтын) өзгергіштік Мутацияциялық өзгергіштік
#7 слайд
Модификациялық өзгергіштік
Модификациялық өзгергіштік – тікелей қоршаған
орта әсеріне тәуелді өзгергіштік түрі. Мысалы,
АҚШ-та біржұмыртқалы егіз қыздарды
кішкентай кезінде әртүрлі отбасы асырап алған.
Олардың біреуі оңтүстік штатта, солтүстік
штатта өскен. Жиырма бір жылдан кейін
кездескенде оңтүстікте өскен қыздың бетінде
“Сепкіл” болған, ал солтүстікте өскен қызда
болмаған. Олардың екеуінде де “Сепкіл шығу”
гені болған. Бірақ қоршаған ортаға байланысты
солтүстікте ултракүлгін сәуле жеткіліксіз
болғандықтан “Сепкіл” шықпаған.
7 слайд
Модификациялық өзгергіштік Модификациялық өзгергіштік – тікелей қоршаған орта әсеріне тәуелді өзгергіштік түрі. Мысалы, АҚШ-та біржұмыртқалы егіз қыздарды кішкентай кезінде әртүрлі отбасы асырап алған. Олардың біреуі оңтүстік штатта, солтүстік штатта өскен. Жиырма бір жылдан кейін кездескенде оңтүстікте өскен қыздың бетінде “Сепкіл” болған, ал солтүстікте өскен қызда болмаған. Олардың екеуінде де “Сепкіл шығу” гені болған. Бірақ қоршаған ортаға байланысты солтүстікте ултракүлгін сәуле жеткіліксіз болғандықтан “Сепкіл” шықпаған.
#8 слайд
Мутациялық өзгергіштік
Мутациялық өзгергіштік - қандай да бір
белгеге әсер ететін генетикалық
материалдардың аяқ астынан өзгеруі. Ата –
бабасында болмаған мүлде жаңа қасиеттін
пайда болуы. Мысалы, анасы мен әкесінің
шаштары қоңыр түсті, бірақ баласының
шашы сары түсті болып туылуы.
8 слайд
Мутациялық өзгергіштік Мутациялық өзгергіштік - қандай да бір белгеге әсер ететін генетикалық материалдардың аяқ астынан өзгеруі. Ата – бабасында болмаған мүлде жаңа қасиеттін пайда болуы. Мысалы, анасы мен әкесінің шаштары қоңыр түсті, бірақ баласының шашы сары түсті болып туылуы.
#9 слайд
ДНҚ – тұқымқуалаушылық заты
Жасушадағы ДНҚ орны
Ядро Хромосома
ДНҚ
9 слайд
ДНҚ – тұқымқуалаушылық заты Жасушадағы ДНҚ орны Ядро Хромосома ДНҚ
#10 слайд
ДНҚ 2 тізбектен тұрады. ДНҚ жасушасының
құрылысын Дж.Уотсон мен Ф.Крик,
М.Уилкинстің қатысуымен 1953 ж. ашты.
10 слайд
ДНҚ 2 тізбектен тұрады. ДНҚ жасушасының құрылысын Дж.Уотсон мен Ф.Крик, М.Уилкинстің қатысуымен 1953 ж. ашты.
#11 слайд
ДНҚ қағидалары
1. ДНҚ – кез келген тірі жасуша міндетті түрде
болады.
2. ДНҚ – тіршіліктің жасушасыз формасы –
вирустарда да бар.
3. ДНҚ –да ағзаның бүкіл тұқым қуалау ақпараты
жазылған.
4. Ағзалар неғұрлым жақын туыс болса, олардың
ДНҚ жасушаларының құрылымы соғұрлым ұқсас
болады. Бірақ жақын туыстардың ДНҚ-лары
абсолютті бірдей болмайды.
5. ДНҚ – тасымалданады, екі еселенеді
6. ДНҚ жасушасының өзгеруі – мутация деп
аталады.
7. ДНҚ – химиялық зат.
11 слайд
ДНҚ қағидалары 1. ДНҚ – кез келген тірі жасуша міндетті түрде болады. 2. ДНҚ – тіршіліктің жасушасыз формасы – вирустарда да бар. 3. ДНҚ –да ағзаның бүкіл тұқым қуалау ақпараты жазылған. 4. Ағзалар неғұрлым жақын туыс болса, олардың ДНҚ жасушаларының құрылымы соғұрлым ұқсас болады. Бірақ жақын туыстардың ДНҚ-лары абсолютті бірдей болмайды. 5. ДНҚ – тасымалданады, екі еселенеді 6. ДНҚ жасушасының өзгеруі – мутация деп аталады. 7. ДНҚ – химиялық зат.
#12 слайд
Тұқым қуалау аппараты
Тұқым қуалау аппараты дегеніміз -
ағзаның барлық нәруыздардың
аминқышқылдарының ретінің жазбасы.
12 слайд
Тұқым қуалау аппараты Тұқым қуалау аппараты дегеніміз - ағзаның барлық нәруыздардың аминқышқылдарының ретінің жазбасы.
#13 слайд
Сұраққа жауап бер
1. Иттен күшік, түйеден бота, қояннан
көжек туылатынын барлығымыз білеміз.
Ұрпақтық ата-анасына ұқсас болуының
себебі неде ?
13 слайд
Сұраққа жауап бер 1. Иттен күшік, түйеден бота, қояннан көжек туылатынын барлығымыз білеміз. Ұрпақтық ата-анасына ұқсас болуының себебі неде ?
#14 слайд
1 – тапсырма. Тұқымқуалаушылық пен
өзгергіштік қасиеттерді тап
Тұқымқуалаушылы
қ Өзгергіштік
Дескриптор :
1. Тұқымқуалаушылықты
ажырыта алады.
2. Өзгергіштікті ажыра алады.
14 слайд
1 – тапсырма. Тұқымқуалаушылық пен өзгергіштік қасиеттерді тап Тұқымқуалаушылы қ Өзгергіштік Дескриптор : 1. Тұқымқуалаушылықты ажырыта алады. 2. Өзгергіштікті ажыра алады.
#15 слайд
2 тапсырма. Тест
1. Бүкіл тұқымқуалау ақпараты жазылатын химиялық затты атаңыз
?
А) нәруыз ә) май б) ДНҚ
2. ДНҚ жасушасының өзгеруі қалай аталады?
А) Ген ә) хромосома б) мутация
3. Ағзадағы нәруыздардың аминқышқылдары ретінің жазбасын
атаңыз?
А) Өзгергіштік ә) Тұқым қуалау аппараты б)Тұқымқуалаушылық
4. ДНҚ жасушасының құрылысын кім ашты?
А) Дж. Уотсон, Ф.Крик, М.Уилкинс ә) Р.Гук, Дж.Крик
Б) Н.Уилкинс, А.Павлов
5.ДНҚ неше тізбектен тұрады?
А) 1 ә) 2 б)3
15 слайд
2 тапсырма. Тест 1. Бүкіл тұқымқуалау ақпараты жазылатын химиялық затты атаңыз ? А) нәруыз ә) май б) ДНҚ 2. ДНҚ жасушасының өзгеруі қалай аталады? А) Ген ә) хромосома б) мутация 3. Ағзадағы нәруыздардың аминқышқылдары ретінің жазбасын атаңыз? А) Өзгергіштік ә) Тұқым қуалау аппараты б)Тұқымқуалаушылық 4. ДНҚ жасушасының құрылысын кім ашты? А) Дж. Уотсон, Ф.Крик, М.Уилкинс ә) Р.Гук, Дж.Крик Б) Н.Уилкинс, А.Павлов 5.ДНҚ неше тізбектен тұрады? А) 1 ә) 2 б)3
#16 слайд
Дескриптор
1.ДНҚ туралы біледі.
2. Тұқымуалау аппаратының анықтамасын
біледі
3. ДНҚ жасушасының өзгеруін біледі.
16 слайд
Дескриптор 1.ДНҚ туралы біледі. 2. Тұқымуалау аппаратының анықтамасын біледі 3. ДНҚ жасушасының өзгеруін біледі.
#17 слайд
Үйге тапсырма. «Мен кімге көбірек
ұқсаймын?» кестесін толтыру
17 слайд
Үйге тапсырма. «Мен кімге көбірек ұқсаймын?» кестесін толтыру
#18 слайд
Рефлексия
“ Аяқталмаған сөйлемдер”
Бүгін мен...................... білдім .
Маған............... қызықты болды.
Маған.......................... қиын болды.
Мен ..................... тапсырманы орындадым.
18 слайд
Рефлексия “ Аяқталмаған сөйлемдер” Бүгін мен...................... білдім . Маған............... қызықты болды. Маған.......................... қиын болды. Мен ..................... тапсырманы орындадым.
#19 слайд
19 слайд
шағым қалдыра аласыз













