Былғарымен жұмыс

1 слайд
«Былғарымен жұмыс» « Қолөнер» үйірмесінің мұғалімі: Шынгысбекова К.

2 слайд
Сабақтың мақсаты: Күнделікті тұрмыста өзімізге қажетті заман талабына сай былғарыдан жаңа бұйым жасап шығарудың жолдарын түсіндіру.

3 слайд
Міндеттері: 1. Халқымыздың қол өнерін жандандыру, жаңа дизайн талабына сай бұйымдарды әсемдей білуге үйрету. 2. Жұмысты орындаудағы ептілікті, эстетикалық талғамдарымен шеберлік ынта қабілетін өз бетінше қолдана білуді үйрету. 3. Шығармашылықпен жұмыс жүргізе білуге, жұмысты орындау кезінде ұқыптылықпен жасауға, сәндік талап қоя білуге тәрбиелеу

4 слайд
Сабақтың көрнекілігі: былғарыдан жасалған бұйымдар, нұсқау карта, интерактивті тақта. Керекті құрал-жабдықтар: былғары бөліктері, ілмек біз, жібек жіп, қайшы, ине, моншақтар, ПВА желімі.

5 слайд
Былғары жайында түсінік Былғары — мал терілерін  химиялық  және  механикалық  әдістермен өңдеу арқылы алынатын материал. Одан  аяқ киім ,  сырт киім ,  айыл-тұрман ,  галантерея , техникалық бұйымдар т.б. жасалады. Мал терісі 3 қабаттан — шелден, өзеңнен, қыртыстан тұрады. Былғары жасау үшін терінің жүні жидітіледі, шелі сылынып, қыртысы жазылады. Терінің өзеңін (ортаңғы қабатын) өңдей отырып былғары алынады. Өзең айқыш-ұйқыштанып тығыз байланысқан коллогенді талшықтардан құралады. Теріні жүннен арылту үшін сілті (күл мен әк ерітіндісі) және  фермент  жағылады,  күкіртті натрий ,  әк ерітіндісі  бүркіледі. Бірнеше сағаттан кейін қылшық пен босаң қыртыс арнаулы машина арқылы оңай ажыратылады. Мұнан соң шелдеу машинасымен терінің шелі сылынады. Осыдан шыққан шикізат көн деп аталады. Көндегі сілті және басқа қосылыстар кетіріліп, әк сумен жуылып шайылады. Шикізат талқымен жұмсартылады. Арнаулы машинамен ылғалдан арылтылған соң, қалыңдығы бір тегіс болу үшін былғары сүріледі де, қандай мақсатқа пайдаланатындығына және жағылатын бояу түсіне қарай сұрыпталады . 

6 слайд
Тікелей бояу ,  қышқылды бояу , т.б. тәсілдермен боялған былғарының қатпарлары жазылып, керу машинасына жіберіледі. Керіліп кептірілген былғарының пұшпақтары кесіледі, сығылады және оған жылтыр өң беріледі. Пайдалану мақсатына қарай былғары 4 топқа бөлінеді: аяқ киімдік былғары, қайыс немесе айыл-тұрмандық былғары, сырт киімдік және галантереялық былғары, техникалық былғары Аяқ киімдік былғары қасаң және жұмсақ былғары түрінде болады. Аяқ киімнің үстіңгі бөлігіне жұмсақ былғары, ал табан бөлігіне (ұлтан, өкше, сірі өкше, т.б.) қасаң былғары жұмсалады. Қасаң былғары ірі мал терісінен жасалады, өңделмеген терінің орташа салм. 23 — 26 кг-нан кем болмайды. Жұмсақ былғары қой, ешкі және бұзау, тана, құнажын, шошқа, жылқы терілерінен жасалады.  Қайыс  немесе айыл-тұрмандық былғарыдан белдік т.б. бұйымдар (қалыңд. 2,5 — 3,0 мм), сондай-ақ, айыл-тұрмандар (қалыңд. 2,2 — 4,0 мм) жасалады. Сырт киімдік және галантереялық былғары ұсақ мал терісінен жасалады, қалыңд. 0,5 — 1,2 мм-ден аспайды. Галантереялық бұйымдар жасау үшін ірі балықтың, жылан мен кесірткенің терілері де пайдаланылады. Техникалық былғары ірі малдың жон терісінен жасалады, ол әрі қалың, әрі төзімді болады. Оны өндірістік машиналардың кейбір бөлшектерін жасауға пайдаланады.

7 слайд

8 слайд

9 слайд

10 слайд
“ Былғарымен жұмыс”

11 слайд
Өнер дегенді қалай түсінесің? Зергер деп кімді айтамыз?Ісмер дегеніміз кім? Еңбек дегенді қалай түсінесің? Ұста деп кімді айтамыз? Қолөнер қанша топтан құралған? Шебер дегеніміз кім? Техника қауіпсіздік ережесін еске түсіру

12 слайд
Қолөн ерКірпі шТ е р і М а т а м е н ж ұ м ы с Ш ы н ы Ж ү н Сүйе к

13 слайд
Ой шақыру ПанноЖасалуы көркем Материал қымбат емес Төзімді сапалы Әдемі дизайн Экономикалық шығыны аз Жасауға қажетті материалдар жеткілікті Бұйым мөлшері ерекшеліктеріне сай

14 слайд
Паннонын жасалу технологиясына тоқталсақ:

15 слайд

16 слайд
 Керекті құрал-жабдықтарымызды дайындап а ламыз (қайшы, қағаз, рамка, үлгілер, біріктіргіш жіп, біз, ПВА желімі немесе момент желімі, моншақтар).  Гул жасайтын болсақ, қағаздан гүл, жапырактарын қырқып аламыз.  Үлгіні былғарыға орналастырып гүлді, жапырақтарды қырқамыз.  Гүлдер мен жапырақтарын ыстық табаға салып аламыз, гулдер формасына келу үшін.  Гүлдерді желіммен біріктіреміз  Гулдерді, жапырақтарды орналастырып композиция шығарамыз  Панномыз дайын .

17 слайд

18 слайд