Дәстүрлі қазақ қоғамының әлеуметтік жіктелуінің ерекшеліктері
Материал туралы қысқаша түсінік
Дәстүрлі қазақ қоғамының әлеуметтік жіктелуінің ерекшеліктері тақырыбында ашық сабақ
Бұл бетте материалдың қысқаша нұсқасы ұсынылған. Материалдың толық нұсқасын жүктеп алып, көруге болады
1 / 22
Жариялаған:
Айғалиев Ербол Нұртайұлы
15 Сәуір 2025
162
Сайтқа 5 материал жариялап, тегін АЛҒЫС ХАТ алыңыз!
Сайтқа 25 материал жариялап, тегін ҚҰРМЕТ ГРОМАТАСЫН алыңыз!
Материалдың қысқаша түсінігі
1 слайд
Әл-Фараби атындағы №201 мектеп-лиеці
Қазақстан тарихы
10-сынып
Пән мұғалімі: тарих пәні мұғалімдері Айғалиев Ербол
Шахан Дәулет
1 слайд
Әл-Фараби атындағы №201 мектеп-лиеці Қазақстан тарихы 10-сынып Пән мұғалімі: тарих пәні мұғалімдері Айғалиев Ербол Шахан Дәулет
2 слайд
Ұйымдастыру кезеңі.
1-топ: Хан 2-топ: Би 3-топ: Батыр
Оқушылар Randoms.ru сайты арқылы
«Хан», «Би», «Батыр» топтарына бөлінеді
2 слайд
Ұйымдастыру кезеңі. 1-топ: Хан 2-топ: Би 3-топ: Батыр Оқушылар Randoms.ru сайты арқылы «Хан», «Би», «Батыр» топтарына бөлінеді
3 слайд
«Сұрақ бізден, жауап
сізден»
Қазақ ру тайпалары қандай
жүздерге бірігеді?
(Ұлы, Орта, Кіші жүздер)
3 слайд
«Сұрақ бізден, жауап сізден» Қазақ ру тайпалары қандай жүздерге бірігеді? (Ұлы, Орта, Кіші жүздер)
4 слайд
Ұлы жүз қазақтары қай
жерлерді иеленген?
Ұ
л
ы
Ж
үз
4 слайд
Ұлы жүз қазақтары қай жерлерді иеленген? Ұ л ы Ж үз
5 слайд
Бұл рудан ертеде монғол әскерлерінің атақты
әскербасылары шыққан, кейін Ұлы жүздің
үлкен руларына айналды.
(Жалайыр)
5 слайд
Бұл рудан ертеде монғол әскерлерінің атақты әскербасылары шыққан, кейін Ұлы жүздің үлкен руларына айналды. (Жалайыр)
6 слайд
Жетісуда біраз уақыт саяси үстемдік орнатқан,
бұл ру кейіннен Ұлы жүз қазақтарына
өз атауын қалдырды.
(Үйсін руы)
6 слайд
Жетісуда біраз уақыт саяси үстемдік орнатқан, бұл ру кейіннен Ұлы жүз қазақтарына өз атауын қалдырды. (Үйсін руы)
7 слайд
Арғын рулары Қазақстанның
қай бөлігін мекендеген?
7 слайд
Арғын рулары Қазақстанның қай бөлігін мекендеген?
8 слайд
Найман руы Қазақстанның
қай бөлігінде орналасқан?
8 слайд
Найман руы Қазақстанның қай бөлігінде орналасқан?
9 слайд
Қазақстанның солтүстігін мекендеген бұл ру Торғайдан Алтайға
дейінгі аралықта
көшіп-қонып жүреді.
(Уақтар)
9 слайд
Қазақстанның солтүстігін мекендеген бұл ру Торғайдан Алтайға дейінгі аралықта көшіп-қонып жүреді. (Уақтар)
10 слайд
Кіші жүз қазақтары қанша
ірі ру-тайпалық бірлестіктерге
бөлінеді?
Әлімұл
ы
Жетір
у
Байұл
ы
10 слайд
Кіші жүз қазақтары қанша ірі ру-тайпалық бірлестіктерге бөлінеді? Әлімұл ы Жетір у Байұл ы
11 слайд
Кіші жүз рулары
Қазақстанның қай бөлігін иеленген?
Кіші жүз
11 слайд
Кіші жүз рулары Қазақстанның қай бөлігін иеленген? Кіші жүз
12 слайд
Алты ата Әлімұлы
бірлестігіне қандай рулар кіреді?
(шекті, төртқара, шөмекей,
кете, қаракесек, қарасақал)
12 слайд
Алты ата Әлімұлы бірлестігіне қандай рулар кіреді? (шекті, төртқара, шөмекей, кете, қаракесек, қарасақал)
13 слайд
Суреттер сөйлейді
13 слайд
Суреттер сөйлейді
14 слайд
Сабақ тақырыбы:
Дәстүрлі қазақ қоғамының әлеуметтік жіктелуінің ерекшеліктері
Оқу мақсаты:
10.2.2.6 – қазақтардың әлеуметтік жіктелуіне тән ерекшеліктерді анықтау
үшін «ақсүйек», «қарасүйек», «хан», «сұлтан», «би», «батыр» ұғымдарын
пайдалану;
10.2.2.7 – дәстүрлі қазақ қоғамындағы әлеуметтік институттардың
функционалдық рөлін түсіндіру.
Бағалау критерийлері:
- қазақтардың әлеуметтік жіктелуіне тән ерекшеліктерді анықтау үшін
«ақсүйек», «қарасүйек», «хан», «сұлтан», «би», «батыр» ұғымдарын
пайдаланады;
- дәстүрлі қазақ қоғамындағы әлеуметтік институттардың функционалдық
рөлін түсіндіреді.
14 слайд
Сабақ тақырыбы: Дәстүрлі қазақ қоғамының әлеуметтік жіктелуінің ерекшеліктері Оқу мақсаты: 10.2.2.6 – қазақтардың әлеуметтік жіктелуіне тән ерекшеліктерді анықтау үшін «ақсүйек», «қарасүйек», «хан», «сұлтан», «би», «батыр» ұғымдарын пайдалану; 10.2.2.7 – дәстүрлі қазақ қоғамындағы әлеуметтік институттардың функционалдық рөлін түсіндіру. Бағалау критерийлері: - қазақтардың әлеуметтік жіктелуіне тән ерекшеліктерді анықтау үшін «ақсүйек», «қарасүйек», «хан», «сұлтан», «би», «батыр» ұғымдарын пайдаланады; - дәстүрлі қазақ қоғамындағы әлеуметтік институттардың функционалдық рөлін түсіндіреді.
15 слайд
1-топ
Ақсүйек. Сұлтандар. Қожалар
2-топ
Билер. Ақсақалдар. Байлар
3-топ
Батырлар. Қара халық. Еріксіз
адамдар
Дескриптор:
-Мәтіндегі әлеуметтік жіктелуді ерекшеліктеріне сай айтады;
-Қазақ қоғамындағы әлеуметтік құрылымдардың қызметін
нақтылайды
15 слайд
1-топ Ақсүйек. Сұлтандар. Қожалар 2-топ Билер. Ақсақалдар. Байлар 3-топ Батырлар. Қара халық. Еріксіз адамдар Дескриптор: -Мәтіндегі әлеуметтік жіктелуді ерекшеліктеріне сай айтады; -Қазақ қоғамындағы әлеуметтік құрылымдардың қызметін нақтылайды
16 слайд
1.Төрелер 1 Дәулетті адам
2. Сұлтандар 2 Рулар мен тайпалар басшылары
3. Қожалар 3 Елшілер мен бітімгерлер рөлін атқарады
4. Билер 4 Ақ киізге отырады
5. Бай 5 Жүздік жүйеге кірмейді
6. Батырлар 6 Құқықтары бар ерікті адам
7. Ақсақалдар 7 Бірыңғай генеалогия болған жоқ
8. Қара халық 8 Әскери адамдар
9. Еріксіз адам 9 Құл мен күң
1-тапсырма. Сәйкестендіріңіз
Дескриптор:
-Әлеуметтік топтарды сипаттамасымен сәйкестендіреді
16 слайд
1.Төрелер 1 Дәулетті адам 2. Сұлтандар 2 Рулар мен тайпалар басшылары 3. Қожалар 3 Елшілер мен бітімгерлер рөлін атқарады 4. Билер 4 Ақ киізге отырады 5. Бай 5 Жүздік жүйеге кірмейді 6. Батырлар 6 Құқықтары бар ерікті адам 7. Ақсақалдар 7 Бірыңғай генеалогия болған жоқ 8. Қара халық 8 Әскери адамдар 9. Еріксіз адам 9 Құл мен күң 1-тапсырма. Сәйкестендіріңіз Дескриптор: -Әлеуметтік топтарды сипаттамасымен сәйкестендіреді
17 слайд
Әлеуметтік топтар Атқарған қызметтері
Қолында әскери және азаматтық билік шоғырланды. Әскердің бас
қолбасшысы болып есептелді.
Жергілікті әкімшілік билікті жүзеге асырды. Сондай-ақ, олар әскери
биліктің де, сот билігінің де тізгінін ұстады.
Рулар мен тайпаларды немесе белгілі бір өңірді билеуші адам.Сот ісін
жүргізуші. Олар қазақтардың әдет-ғұрып құқығының ғана емес,
шариғаттың да білгірі.
Ислам дінін насихаттаумен, діни оқу-ағарту ісімен айналысты.
Ірі мал иелері. Байлығының арқасында үлкен жайылымдар мен
тоғандарға иелік еткен.
Жаугершілік кезде сарбаздарды Отан қорғауға бастап, ерлік пен
батырлықтың үлгісін көрсеткен.
Жаугершілік жағдайда төрелердің төңірегіне нөкер ретінде топтасты.
Бейбіт кезде олардың шаруашылығын қамтамасыз етті.
Жеке кішігірім шаруашылығы, өзіне жететіндей малы болды.
Жұптық жұмыс. Қазақ қоғамындағы
әлеуметтік топтардың қызметін анықта
Дескриптор:
-Атқарған қызметіне қарап әлеуметтік топтарды анықтайды
17 слайд
Әлеуметтік топтар Атқарған қызметтері Қолында әскери және азаматтық билік шоғырланды. Әскердің бас қолбасшысы болып есептелді. Жергілікті әкімшілік билікті жүзеге асырды. Сондай-ақ, олар әскери биліктің де, сот билігінің де тізгінін ұстады. Рулар мен тайпаларды немесе белгілі бір өңірді билеуші адам.Сот ісін жүргізуші. Олар қазақтардың әдет-ғұрып құқығының ғана емес, шариғаттың да білгірі. Ислам дінін насихаттаумен, діни оқу-ағарту ісімен айналысты. Ірі мал иелері. Байлығының арқасында үлкен жайылымдар мен тоғандарға иелік еткен. Жаугершілік кезде сарбаздарды Отан қорғауға бастап, ерлік пен батырлықтың үлгісін көрсеткен. Жаугершілік жағдайда төрелердің төңірегіне нөкер ретінде топтасты. Бейбіт кезде олардың шаруашылығын қамтамасыз етті. Жеке кішігірім шаруашылығы, өзіне жететіндей малы болды. Жұптық жұмыс. Қазақ қоғамындағы әлеуметтік топтардың қызметін анықта Дескриптор: -Атқарған қызметіне қарап әлеуметтік топтарды анықтайды
18 слайд
Сергіту сәті.
Сөзжұмбақ шешу
https://learningapps.org/display?v=pkdortr1t23
18 слайд
Сергіту сәті. Сөзжұмбақ шешу https://learningapps.org/display?v=pkdortr1t23
19 слайд
Қалыптастырушы бағалау. Тест
тапсырмасы.
ФБ 1-10 балдық жүйе
https://quizizz.com/admin/quiz/657fe993c6b7f4b1b676ad08?searchLoca
le=
19 слайд
Қалыптастырушы бағалау. Тест тапсырмасы. ФБ 1-10 балдық жүйе https://quizizz.com/admin/quiz/657fe993c6b7f4b1b676ad08?searchLoca le=
20 слайд
Сабақты қорытындылау
Үйге тапсырма. «ақсүйек», «қарасүйек»,
«хан», «сұлтан», «би»,
«батыр» ұғымдарының
біріне мақала жазу 150-200 сөз.
20 слайд
Сабақты қорытындылау Үйге тапсырма. «ақсүйек», «қарасүйек», «хан», «сұлтан», «би», «батыр» ұғымдарының біріне мақала жазу 150-200 сөз.
21 слайд
Портреттер арқылы өз ойыңды
жеткіз.
Кері байланыс
Тақырып бойынша не білетінін, не білгісі
келетінін, не білгенін жазады
21 слайд
Портреттер арқылы өз ойыңды жеткіз. Кері байланыс Тақырып бойынша не білетінін, не білгісі келетінін, не білгенін жазады
