Əдебиеттің дамуы

1 слайд
Әдебиеттің дамуы

2 слайд
ХХ ғасыр басындағы қазақ әдебиетінің жай-күйі мен дамуы туралы мәлімет беру. М і н д е т т е р і: 1 1. Қазақ әдебиетінде жаңа жанрлардың пайда болуы және дамуымен таныстыру, нәтижесін айқындау; 2. Бірлескен жұмыс негізінде жаңа тақырыпты өз бетімен меңгерту; берілген тапсырмаларды бір- бірімен ынтымақтастықта орындау, өзгеге қарап өзін- өзі реттей білуге үйрену. 2 Күтілетін нәтиже:Күтілетін нәтиже: 1. Жаңа тақырыпты меңгереді, қосымша мәліметтер алады; 2. Өзіндік ой пікірлерін сенімді, жүйелі түрде жеткізе алу дағдалары қалыптасады; 3. Тұлғалардың халыққа еткен қызметін үлгі-өнеге ете отырып елін сүйетін азамат тәрбиелеу, тұлғаларға құрмет сезімдерін қалыптастыру. 3 . Әр түрлі деңгейдегі тапсырмаларды орындай алады.31. Қазақ әдебиетінде жаңа жанрлардың пайда болуы және дамуымен таныстыру, нәтижесін айқындау; 2. Бірлескен жұмыс негізінде жаңа тақырыпты өз бетімен меңгерту; берілген тапсырмаларды бір- бірімен ынтымақтастықта орындау, өзгеге қарап өзін- өзі реттей білуге үйрену. 1. Жаңа тақырыпты меңгереді, қосымша мәліметтер алады; 2. Өзіндік ой пікірлерін сенімді, жүйелі түрде жеткізе алу дағдалары қалыптасады; 3. Тұлғалардың халыққа еткен қызметін үлгі-өнеге ете отырып елін сүйетін азамат тәрбиелеу, тұлғаларға құрмет сезімдерін қалыптастыру. 3 . Әр түрлі деңгейдегі тапсырмаларды орындай алады.

3 слайд
Сабақтың түрі: аралас Сабақтың әдісі: интерактивті Сабақтың көрнекілігі: деректі фильм, портреттер, слайд Стратегиялық әдіс-тәсілдер: үлестірмелі тапсырмалар беру, сұрақтарға жауап-алу, кесте толтырту Пәнаралық байланыс: қазақ әдебиеті, математика

4 слайд
І.Ұйымдастыру кезеңі ІІ.Үй тапсырмасын тексеру а) Сұрақтар (эвристикалық әдіс). б) Тарихи диктант ІІІ. Сабақтың кезеңдері: 1 . Постер құру (әр топқа жеке сұрақтар беріледі) 2. “Математикалық лото” 3. “Тұлғаны таны” 4. “Шежіре сыр шертеді ..” ІҮ. Білімді бекіту V. БҮБ кестесін толтыру (2 мин) ҮІ. Үйге тапсырма ҮІ.Бағалау

5 слайд
1. Сұрақтар (эвристикалық әдіс) 2. Тарихи диктант

6 слайд
Қазақстанды зерттеу Қоғамы секцияларының жұмысына ат салысқан ғалымдар? Қазақстан ғылымының дамуына зор үлес қосқан ғалым?? Архив басқармалары қай қалаларда Ұйымдастырылды?КСРО ҒА Қазақ филиалы қай жылы құрылды? Қай қалаларда қазба жұмыстары жүргізілді? “ Сөз теориясы” оқу құралының авторы? Қазақстанда ашылған тұңғыш ЖОО?? ҰОС қарсаңында қанша ЖОО мен арн.орта оқу орны болды? Республиканың Жоғ.білім жүйесінің қалыптасуына кімдер көп көмек көрсетті? Қазақстан ғылымының қалыптасу кезеңі? Ғылыми форумдарда Қазақстаннның қай жерлері зерттелді?Жоғары және арнаулы орта білім.Қазақстан зиялыларының қалыптасуы Ғылымның дамуы КСРО ҒА Қазақ филиалының құрылуы. Мұражайлар мен археологиялық мұрағаттар Қазақ тілінің дамуы 10 20 30 10 20 10 30 20 30 10 20 Қазақ әліпбиі қай жылы криллицаға көшірілді? 30

7 слайд
Тарихи диктант 1. ............ жылы С.М.Киров атындағы Қазақ мемлекеттік университетіінң ашылуы республиканың мәдени өміріндегі елеулі оқиға болды. 2. 1919 жылдыі желтоқсанында ................ қаласында Қазақстанның табиғаты мен тарихын зерттеу мақсатында тарихи-статистикалық бөлім ашылды. 3. 1926 жылы ........................ ежелгі Тараз қаласынынң орнында қазба жұмыстарын жүргізді. 4. Республика ........................... қазбалардың бірқатарын өндіруде Одақтағы алдыңғы орындарға шықты. 5. 1935 жылы профессор .................. жазған “Қазақтың көне заманнан бергі тарихының” бірінші бөлімі жарық көрді. 6. Соғыс қарсаңында Қазақстанның 57 ғылыми мекемесінде ......-ден астам ғалым еңбек етті. 7. Қ.Сәтбаев ................ оқулығын жазды.

8 слайд
ІІІ. Жаңа сабақ жоспары: 1. Постер құру (әр топқа жеке сұрақтар беріледі) – 5 мин. 2. “Математикалық лото” (сұрақтарға жауап) – 2 мин. 3. “Тұлғаны таны” (әр түрлі тапсырмалар). 4 . “Шежіре сыр шертеді ..”

9 слайд
1 тапсырма 1-топқа. Ғасырдың алғашқы онжылдықтарындағы қазақ әдебиеті 2- 3 топқа. ХХ ғасырдың 20-30 жылдарындағы қазақ әдебиеті 4-топқа. Қазақстандағы орыс әдебиеті. Қазақстан және Ресей мәдениеттерінің арасындағы байланыстар

10 слайд
1 топ Ғасырдың алғашқы онжылдықтарындағы қазақ әдебиеті Бастапқы сөйлем Кеңейтілген сөйлем ХХ ғ.басындағы қазақ әдебиетінің жағдайы 200-ге жуық кітап шықты. Орыс жазушыларының шығармалары аудырылды. Қазақ халық шығармашылығының озық үлгілері, шығыс классиктерінің шығармалары, діни-батырлық қиссалар кітап болып шықты. Бұл жалпыұлттық мәдениеттің қалыптасуына игі ықпалы етті. Кеңес билігіне дейінгі ақын- жыраулар мен жазушылар Ж.Жабаев, К.Әзірбаев, Ш.Жәңгіров, М.Көпеев, М.Қалтаев, Н.Наушабаев, С.Торайғыров т.б. Жазушылықпен қатар журналистік, аудармашылық жұмыстарды қатар атқарғандар М.Сералин, Б.Ізтөлеуов Сол дәуір әдебиетінің озық үлгілері ретінде танылған С.Торайғыровтың шығармалары? “ Қамар сұлу” романы, “Кедей” поэмасы

11 слайд
2 топ. ХХ ғасырдың 20-30 жылдарындағы қазақ әдебиеті Бастапқы сөйлем Кеңейтілген сөйлем Қазақ әдебиетінде бұрын болмаған жаңа жанрлар пайда болып, дамыды. Қазақ әдебиетінде бұрын-соңды болмаған жанрлар – романдар, повестер, новеллалар пайда болды.жаңа жанр - драматургия қарыштап дамыды, сценарийлер мен либреттолар жазылды. ХХ ғ. 20-30 жылдарындағы қазақ әдебиетінде ерекше орнын алған, ұлттық мәдениет тарихының жаңа бетін ашқан көрнекті ақын-жазушы, қоғамдық-саяси қайраткерлер А.Байтұрсынұлы, М.Дулатұлы, Ш.Құдайбергенұлы, Ж.Аймауытов, М.Жұмабаев т.б. Абай дәстүрін жалғастырушы, кемеңгер ақын М.Жұмабаев қазақ поэзиясына жаңа серпін әкелді. Оның поэмалары қазақ поэзиясын жаңа белеске көтерді, жанрлық көптүрлілік әкелді. “батыр Баян”, “Қойлыбайдың қобызы”, “Жүсіп хан” эпикалық шығармалары оқырманның сүйікті шығармаларына айналды. Абайдың рухани ізбасары әрі шәкірті Ш.Құдабердіұлының шығармаларын ата. “ Еңлік-Кебек”, “Қалқаман-Мамыр” поэмалары, “Түрік, қырғыз, қазақ һәм хандар шежіресі” тарихи еңбегі, “Үш анық” философиялық кітабы Ағартушы ғалым, жазушы Ж.Аймауытовтың қазақ мәдениетіне үлкен үлес қосты. Ол классикалық қазақ романының және драматургияның негізін салушылардың бірі. Публицистика, әңгіме, фельетон, сын мақалаларға қалам тартты.1916 ж.бастап пьесалар жазды, алғашқы театр топтарын құрды. 1917ж. Семейде өзінің “Рабиға” пьесасын қойды. М.Әуезовпен бірге “Абай” журналын шығарысты.

12 слайд
3 топ. Бастапқы сөйлем Кеңейтілген сөйлем ХХғ.басында қазақ халқының ұлттық санасын жаңғыртқан үшеудің (А.Байтұрсынұлы, Ә.Бөкейханұлы) бірі - М.Дулатұлы. Ақын, жазушы, публицист, ағартушы –педагог М.Дулатұлының халқына еткен еңбегі өлшеусіз. Оның”Оян, қазақ!” атты өлеңдер жинағы 1919ж. Жарық көрді. 1913ж. “Азамат” жинағы жарияланды. 1910ж. Жарық көрген “Бақытсыз Жамал” қазақ тілінде жазылған алғашқы роман. Қазақтың “үш бәйтерегі” - С.Сейфуллин, І.Жансүгіров, Б.Майлиннің шығармалары С.Сейфуллиннің еңбектері – “Тар жол тайғақ кешу” тарихи- революциялық романы, “Көкшетау”, “Аққудың айырылысуы”, “Совестан, “Аль-батрос” поэмалары; І.Жансүгіровтың еңбектері – “Құлагер”, “Күй”, “Дала” поэмалары, “Мерген Бөкен” әңгімесі т.б., Б.Майлинның шығармалары – “Азамат Азаматыч” романы, “Шұғаның белгісі”, “Мырқымбай, “Байдың қызы”, “Өтірікке бәйге” поэмалары т.б. 20-30 жылдарды қазақ әдебиеті көптеген шығармалармен толықты С.Мұқановтың “Сұлушаш”, “Ботакөз” романдары, Иса Байзақовтың “Құралай сұлуы”, Саттар ерубаевтың “Менің құрдастарым”, Ғабиден Мұстафиннің “Өмір мен өлім” т.б. шығармалар 30 жылдардың соңы мен 40- жылдардың басында әдебиетке тағы бір лек жастар келіп қосылды Ғ.Орманов, Ә.Тәжібаев, Ж.Сыздықов, ж.Саин. Ә.Сәрсенбаев, Қ.аманжолов, Т.Жароков, Қ.Бекқожин, Д.Әбілев т.б.

13 слайд
4 топ. Қазақстандағы орыс әдебиеті. Қазақстан және Ресей мәдениеттерінің байланыстары Бастапқы сөйлем Кеңейтілген сөйлем Қазақстандағы орыс әдебиетінің көрнекті өкілі, Н.Ановтың шығармалары? ” Исцеление” пьесасы, “награда” повесі, “Азия” романы т.б. И.Шуховтың алғашқы романдары “ Горькая линия”, “Ненависть” Ж.Аймауытов Абайдың бастамасын жалғастырып, аудармалар жасады А.Пушкиннен, м.Лермонтовтан, Л.Н.Толстой, Ф.Шиллерден, В.Шекспир, Ғ.Тоқайдан аудармалар жасады. “Интернационалды” қазақшалады. М.Жұмабаев, А.Байтұрсынов тәржімелері М.Жұмабаев Гете, Гейне, М.Горький, В.Иванов, Д.Мамин- Сибиряктың кейбір таңдаулы шығармаларын, А.Байтұрсынов И.Крыловтың мысалдарын аударды.

14 слайд
2 тапсырма. “Математикалық лото” C андар Жылдар О қ иға 900*2+118 = 1918 ж. Ж.Аймауытов М.Әуезовпен бірге “Абай” журналын шығарды 1200+720-3= 1917 ж. Ж.Аймауытов Семейде “Рабиға” пьесасын қойды 700*7-700/3+509= 1909 ж. М.Дулатовтың “Оян, қазақ!” жинағы шықты 400*5-84= 1910 ж. “ Бақытсыз Жамал” романы жарық көрді 127+ (450*4) = 1927 ж. С.Сейфуллиннің “тар жол тайғақ кешу” тарихи-революциялық романы жазылды.

15 слайд
3 тапсырма “Шежіре сыр шертеді...” 1. “Бүгінгі күннің бар жазушыларының ішінен келешекке бой ұрып, артқы күнге анық қалуға жарайтын сөз – Мағжан сөзі” 2. “Сәкен еңбегіне сыншы да, тарихшы да емес, жай қатардағы оқушы ретінде көз жіберсек, өзгеде жоқ екі түрлі қасиеті айқындалады: біріншісі, жалтағы жоқ шыншылдығы, екіншісі ақындық тәкаппарлығы” 3. “Қазақ тілі мен кітабын жазған, қазақ тілінің негізін жасап, қазақ мектебінің іргетасын қалаған алғашқы адам – Ахмет” 4. “Міржақып өте жылдам жазған және өте өткір тақырыпқа жазған...”Қазақ” газеті сондай сапада, сондай мазмұнда , сондай биіктен көрінуіне, меніңше, бірден-бір Міржақып Дулатұлына қарыздар”. 5. “Бейімбет жау болса, мен де жаумын”.

16 слайд
4 тапсырма. “Тұлғаны таны”

17 слайд

18 слайд
1. Семантикалық карта С.Мұқанов М.Дулатов М.Жұ мабаев С.Торай ғыров Ш.Құдай бердиев Ж.Айма уытов Б.Майлин “ Қамар сұлу”, “Кедей” “ Батыр Баян”, “Қойлыбайдың қобызы” “ Еңлік-кебек”, “Үш анық”, “”Қалқаман –Мамыр” “ Шернияз”, “Қартқожа, “Ақбілек” “ Оян, қазақ!”, “Терме”, “Бақытсыз Жамал” “ Сұлушаш”, “Ботакөз”, “Өмір жолы” “ Азамат Азаматыч”, “Байдың қызы”, “Шұғаның белгісі”

19 слайд
2. Тест жұмысы 1. Кеңес билігіне дейінгі ақын-жазушылар. Артығын тап. А) Ш.Жәңгіров ә) Ж.Жабаев б) М.Дулатұлы 2. С.Торайғыровтың романын романы? А) “Батыр Баян” ә) “Қамар сұлу” б) “Сұлушаш” 3. Сәйкестендір. 2. “ Батыр Баян” а) Ж.Аймауытов 3. “ Үш анық” ә) М.Жұмабаев 4. “ Шернияз” б) Ш.Құдайбердиев 5. Ж.аймауытов 1918 ж. “Абай журналын кіммен бірге шығарды? А) М.Әуезов ә) М.Дулатов б) ш.Құдайбердиев 5. Ж.Аймауытовтың С.Торайғыровтың өміріне арналған шығармасы А) “шернияз” ә) “Ақбілек” б) “Қартқожа 6. “Оян, қазақ!” өлеңдер жинағының авторы? А) А.Байтұрсынұлы ә) М.Дулатұлы б) Ә.Бөкейханов 7, 1910 ж.жарық көрген қазақ тілінде жазылған алғашқы роман? а) “Қамар сұлу” ә) “Бақытсыз жамал” б) “Қартқожа” 8. І.Жансүгіровтың Ақан серіге арнаған поэмасы? А) “Ақан сері” ә) “Құлагер” б) “Шернияз” 9. А.Байтұрсынов қай орыс жазушысының мысалдарын аударды? А) М.Лермонтов ә) И.Крылов б) И.Шухов 10. М.Дулатұлының өмір сүрген жылдары? А) 1885-1935жж ә) 1889-1931жж. Б) 1887-1941жж.

20 слайд
Б үгінгі сабақта білдім Бүгінгі сабақта үйрендім Бүгінгі сабақтан кейін білуім керекБҮБ кестесі

21 слайд
Үйге тапсырма : & 24 оқу.