Диалектикалық заңдылықтар

1 слайд
ДИАЛЕКТИКАЛ ЫҚ ЗАҢДЫЛЫҚТА Р

1 слайд

2 слайд
 Диалектика теориясының мәселелері  Осы уақытқа дейін біз қарастырған әлем мен адам қарым-қатынасының барлық қырында даму құбылысымен жеткілікті түрде таныстық.  Әлем де, адам да, табиғат та, қоғам да ұдайы өзгерісте, дамуда.  Даму дегеніміз-мәңгі, қажетті қозғалыс, өзгеріс.  Философияның бір бөлігі болып табылатын диалектика әлемнің дамуының теориялық негіздерін анықтайды.  Диалектика дегеніміз-болмыс пен бүкіл әлем дамуының жалпы байланыстары туралы ілім.  Диалектика-дамудың философиялық теориясы.  Сонымен қатар, ол-әлемді біртұтас және қарқынды бүтіндік деп қабылдайтын ойлау тәсілі.  Диалектика әлем үлгісін өзгеріп тұратын түрлер, жағдайлар және дәуірлердің бір-бірімен ауысуының мәңгі процесі деп қарастырады.

2 слайд

3 слайд
 Ф.Энгельстің  анықтамасы бойынша‚ диалектика дегеніміз - әлемдегі байланыстар, табиғаттың, қоғам мен ойлаудың қозғалысы мен дамуының жалпы заңдары туралы ғылым.  Философия объективті және субъективті диалектика ұғымдарын қолданады.  Ойлау және таным процестері үшін бұл өте маңызды ұғымдар.  Объективті диалектика дегеніміз-әлемнің, табиғаттың, объективті дүниенің дамуы, өзгеруі.  Ал оның адам санасында бейнеленуінен субъективтік диалектика туындайды.  Әлем, дүниенің дамуымен, өзгеруімен қатар оны бейнелейтін, түсіндіретін ұғымдар да дамып, өзгеріп отырады.  Диалектика зерттейтін маңызды сұрақтардың қатарына: “Даму дегеніміз не?”, “Ол неліктен болады”, “Даму қалай іске асып отырады”, “Даму қайда бағытталған” сияқты маңызды проблемалар жатады.

3 слайд

4 слайд
 Диалектиканың негізгі ұғымы - даму.  Даму дегеніміз- қозғалыстың, өзгерістің бір көрінісі.  Ол көп жақты, ескіден жаңаға, жаңадан ескіге, қарапайымнан күрделіге, күрделіден қарапайымға, төменгіден жоғарыға, жоғарыдан төменге даму болады.  Диалектиканың маңызды принциптері бар.  Оған дүниенің объективтілігін, оның негізгі бөліктері мен қасиеттерінің, құбылыстарының бір-бірімен байланыста, өзара әрекеттесуде, қайшылықта болатындығын мойындау жатады.  Қайшылық - даму мен қозғалыстың ішкі қозғаушы күшін көрсетеді.  Қайшылық дегеніміз қарама-қарсылықтардың өзара қатынасын білдіреді.  Қайшылықтар тірі, өлі табиғатта да, қоғам өмірінде де кездеседі.

4 слайд

5 слайд
 Диалектика жүйесіне оның негізгі заңдары кіреді. Заң ұғымының маңызды екі мағынасы бар.  Біріншіден, заң дегеніміз-заттар мен құбылыстар арасындағы жалпы, тұрақты және қажетті байланыстарды білдіретін ұғым.  Екіншіден, заң дегеніміз-әлемнің байланыстарын бейнелейтін білім жүйесі. Бұл-ғылым заңдары.  Диалектиканың негізгі үш заңы бар.  Олар даму процесінің маңызды заңдылықтарын түсіндіреді.  Қарама-қарсылықтардың бірлігі мен күресі туралы заң материалдық әлемнің дамуының негізін түсіндіреді.  Даму процесі ішкі де, сыртқы да қарама- қарсылықтардың қақтығысы арқылы іске асады.  

5 слайд

6 слайд
 Сандық және сапалық өзгерістердің өзара өту заңы дамудың нақты тетігін көрсетеді.  Қасиет дегеніміз - заттың басқа заттармен байланысындағы сипаты.  Сапа - бұл қасиеттердің бірлігі.  Сапалық айқындылық зат пен құбылысты тұрақты етеді, бір-біріне ажыратып, дүниенің шексіз саналуандылығын айқындайды.  Сапа дегеніміз-заттың барынша өзінділігі.  Сан заттың біркелкі бөліктерге бөлінуін айқындайтын ұғым.  Бір-біріне ұқсамайтын нәрселердің айырмашылығында сапалық, ол бір-біріне ұқсайтын нәрселердің айырмашылығында сандық сипат бар.  Кез келген заттың негізгі бір сапасы бар.

6 слайд

7 слайд
 Сан өзгерістерінің нәтижесінде ескі сапаның жаңаға айналып, заттың немесе құбылыстың түпкілікті, сапалы өзгеруін, секіріс деп атаймыз.  Кез келген сапалы өзгерістің тек секіріс арқылы дамуы маңызды бетбұрыс.  Өйткені секіріс кезінде зат өзінің сапалық қасиетін жоғалтып, басқа қасиеттердің жиынтығына айналады.  Сан мен сапалық өзгерістердің өзара байланысын химия жақсы дәлелдейді.  Мысалы, кәдімгі ауаның молекуласына ауаның бір ғана атомы қосылса, онда озон пайда болады.  Терістеуді терістеу заңы даму процесінің түрі мен жалпы бағытын көрсетеді.  Мұнда ерекше танымдық рольді терістеу ұғымы атқарады.   Терістеуді - терістеу заңының аясында аса маңызды заңдылықты- сабақтастықты түсіндіруге болады.  Терістеу‚ сабақтастық-жалпы дамудың, соның ішінде ғылыми, көркемдік дамудың да объективті заңдылығы.  Сабақтастық жоқ жерде ілгері өрлеу, даму болмайды.

7 слайд