#1 слайд
«ЭКОЛОГИЯЛЫҚ» ІЗ ЖӘНЕ ТҰРАҚТЫ ДАМУ Жеке тұлғаның табиғатты пайдаланудағы ролін анықтап, «экологиялық ізін» есептеуді үйрену

1 слайд

#2 слайд
«ЭКОЛОГИЯЛЫҚ» ІЗ ЖӘНЕ ТҰРАҚТЫ ДАМУ Тұрақты даму – қазіргі ұрпақтың қоршаған ортаның экологиялық сапасы мен қасиеттерін сақтай отырып, өздерінің өмір сүру деңгейін қанағаттандыру және мұндай мүмкіндікті болашақ ұрпаққа да қалдыруы қарастырылған даму моделі. Тұрақты дамудың маңызды аспектілері Таза қоршаған орта Тұрақты биосфера Азық-түлік, су, минералды, энергетика- лық және басқа да ресурстарды сақтау Биология- лық алуантүрлі- лікті сақтау

2 слайд

#3 слайд
«Шектен шығу» Адамзат қоғамының жалпы рұқсат етілген шеңберден шығып кеткенін білдіреді Қоршаған ортаға түсетін жүктеме осы шекке жеткенде тұрақты даму моделінің өміршеңдігіне қауіп төнеді Мысалы, Алматы қаласының ауаға бөлетін ластаушы заттарының көлемі қала экожүйесі өңдей алатын мөлшерден әлдеқайда көп

3 слайд

#4 слайд
«Экологиялық із» тұжырымдамасы (ЭІ) Адам тұтынатын дәнді дақылдарды өсіруге арналған егістік алқабының көлемі Малшаруашылығы өнімдерін өндіруге арналған жайылымның ауданы Ағаш сүрегі және қағаз өндіруге арналған орманның ауданы Балық және теңіз өнімдерін өндіруге арналған теңіз ауданы Тұрғын үй мен инфрақұрылымға арналған аудан Энергияны жан басына тұтыну кезінде пайда болатын СО2 шығарындысын сіңіруге қажетті орманның ауданы ЭІ тұжырымдамасының негізін 1990 ж. Mathis Wackernagel және William Rees салған «Жыл сайын Global Footprint Network» халықаралық ұйымы осы көрсеткішті бағалап, есеп береді

4 слайд

#5 слайд
«Экологиялық із» ғаламшардың қай жерінде орналасқанына қарамастан, осы аудандардың қосындысымен сипатталады Көміртек ізі Жайылым Орман Балық аулау аймағы Жыртылатын жер Құрылыс жүргізілген жер 1966 ж. бастап табиғи ресурстарға сұраныс екі есе артты. Қазір халық өз керегі үшін 1,5 ғаламшар эквиваленті н пайдалануд а (ресурстар- дың қалпына келуінен 1,5 есе артық) Егер ресурстарды шамадан тыс пайдалану жалғасса, 2030 ж. қарай бізге 2 ғаламшар- дың баламасы қажет болады

5 слайд

#6 слайд
«Экологиялық із» Көмір Мұнай Табиғи газ 2005 жылы Жаһандық экологиялық іздің шамамен 45% - ы қазба отындарын, негізінен көмір, мұнай және табиғи газды жағу арқылы энергия өндіруге жұмсалды. БАӘ, АҚШ халқының орташа «экологиялық ізі» 4,5 ғаламшарды құрайды «экологиялық іздің 40% Брикс елдеріне тиесілі (Бразилия, Ресей, Үндістан, Қытай, ОАР

6 слайд

#7 слайд
«Экологиялық із» «Экологиялық із» ресурстар мен қалдықтардың ағынын анықтау арқылы есептеледі Осыдан соң аталған ағындар аудан бірліктеріне, содан соң әлемдік гектар бірліктеріне ауыстырылады Бұдан соң әлемдік гектардың барлығы қосылады, бұл жердің қажетті ауданы туралы жалпы мәлімет береді

7 слайд

#8 слайд
«Экологиялық із» 2005 жылы Жаһандық экологиялық із 17,5 млрд. жаһандық гектарды (жга) немесе бір адамға 2,7 жга құрады Сонымен бірге планетаның өнімді құрлықтары мен су беттерінің жалпы ауданы немесе биоқозғалтқыштығы 13,6 млрд.жг немесе бір адамға 2,1 жг құрады. Жаһандық гектар жер шары бойынша ресурстарды өндіру және қалдықтарды сіңіру қабілеті орташа гектар

8 слайд

#9 слайд
«Экологиялық із» Халықаралық экономикалық форум мәліметтері негізінде 2030 ж. қарай жекелеген елдерге өндіріс пен тұтыну көлемінде қажет ғаламшарлар саны Дүниежүзінің дамыған елдеріндегі орташа тұтынушының «экологиялық ізі» табысы төмен елдердегі тұтынушының көрсеткішінен 4 есе артық

9 слайд

#10 слайд
«Экологиялық із» БАӘ Жан басына шаққанда ең жоғары «экологиялық ізі» бар 10 ел Дания Бельгия АҚШ Ұлыбритания Эстония Канада Аустралия Ирландия Катар

10 слайд

#11 слайд

11 слайд

#12 слайд
Экологиялық ізді есептеуге арналған калькуляторды қолданып, өз отбасыңызбен, әр шақырымға және 15 шақырым қашықтықта орналасқан демалыс үйіне барып келгеніңізде қаншалықты көміртегі ізін қалдырғаныңызды анықтаңыз (граммен). Төмендегі «көміртегі ізі» калькуляторы әрбір шақырымдағы көміртегі ізінің мөлшерін көрсетеді, граммен). «Көміртегі ізін» анықтағанда отбасыдағы адам саны маңызды

12 слайд

#13 слайд
Үйге тапсырма: §19, 72 бет әңгімелеу, «экологиялық із» сызбасын дәптерге түсіру. Көміртек ізі Жайылым Орман Балық аулау аймағы Жыртылатын жер Құрылыс жүргізілген жер

13 слайд