Электр тоғы. Ток күші.ЭҚК-і. Тізбектің бір бөлігі үшін Ом заңы.

1 слайд
Электр зарядтарының бағытталған Электр зарядтарының бағытталған қозғалысын қозғалысын электр тогыэлектр тогы деп атайды. деп атайды. Берілген көлемнен бірлік уақыттың Берілген көлемнен бірлік уақыттың ішінде ағып өтетін электр мөлшерін ішінде ағып өтетін электр мөлшерін тоқ тоқ күшікүші деп атайды: деп атайды: . t q I    1

1 слайд

2 слайд
Күші мен бағыты уақытқа байланысты Күші мен бағыты уақытқа байланысты өзгермейтін тоқты өзгермейтін тоқты тұрақты тоқтұрақты тоқ деп деп атайды.атайды. .const t q I .        с Кл А 2

2 слайд

3 слайд
Электрондық теория тұрғысынан алғанда тоқ күші әрбір бөлшектің таситын зарядына, бөлшектің концентрациясына, олардың бағытталған қозғалысының жылдамдығына және өткізгіштің көлденең қимасының ауданына тәуелді. . 0 SnqI   3

3 слайд

4 слайд
Электр тоғының пайда болу шарттары: 1.Электр тоғы пайда болу үшін өткізгіште еркін зарядталған бөлшектердің болуы қажет 2.Электр зарядтарын қозғалысқа келтіру үшін элект өрісін тудыру керек. 4

4 слайд

5 слайд
Немiс физигi Георг Симон Ом Эрланг қаласында дүниеге келген. Георг алғашында гимназияда, кейiннен Эрланг университетiнде оқиды да, Швейцарияда жеке мектепте сабақ бере бастайды. 1811 ж. ол университеттегi емтихандарын тапсырып, философия докторы деген дәрежеге ие болады. 1826 ж. өз заңын тұжырымдаған еңбегiн жарыққа шығарады. ЭҚК-i, кернеудiң азаюы, өткiзгiштiк деген ұғымдарды енгiзген Ом болатын. 5

5 слайд

6 слайд
Бұл Бұл R-R-шамасы өткізгіштің өз бойынан шамасы өткізгіштің өз бойынан өтіп жатқан электрондардың қозғалысына өтіп жатқан электрондардың қозғалысына кедергі, яғни бөгет жасау қабілетін кедергі, яғни бөгет жасау қабілетін сипаттайтындықтан оны өткізгіштің сипаттайтындықтан оны өткізгіштің кедергісікедергісі деп атайды. деп атайды. . I U R        А В Ом 1 1 1 6

6 слайд

7 слайд
Өткізгіштің келергісіне кері шама электрлік өткізгіш деп аталады. ; 1 R  Өткізгіштің өлшем бірлігі – сименс (См), 1см –кедергісі 1Ом тізбектің бөлігінің өткізгіштігі. ; S l R ; l RS          мОм м мОм 2 - Пропорционалдық коэффициент,заттың меншікті электрлік кедергісі.  7

7 слайд

8 слайд
Өткізгіштің меншікті электрлік кедергісі заттың тегіне, оның температурасына тәуелді, яғни меншікті кедергі соған сәйкес өткізгіш кедергісі мен температура арасындағы байланыс сызықтық тәуелділік заңына бағынады. 8

8 слайд

9 слайд
).1( 0 0 t t   ).1( 0 0 tRR t  ; 273 1  - кедергінің температуралық коэффициенті. ; 0 TRR  Т-термодинамикалық температура. 9

9 слайд

10 слайд
Тізбек бөлігі үшін Ом заңыТізбек бөлігі үшін Ом заңы I U R I=U/R R=U/I U=IR 10

10 слайд

11 слайд
Ток көзі тарапынан өткізгіштегі зарядқа әсер етуші электрстатикалық емес күштерді бөгде күштер деп атайды. 11

11 слайд

12 слайд
q A á  Бөгде күштер электр зарядының өткізгіш бойымен орын ауыстыруы кезінде жұмыс атқарады. Бөгде күштердің оң бірлік зарядтың орнын ауыстыруы кезінде істелген жұмыс мөлшерімен анықталатын физикалық шама электр қозғау күш (э.қ.к) деп аталады. Э.Қ.К – тізбектің бөлігіндегі бөгде күштің энергетикарық сипаттамасы.         1 1 1 Äæ Электр қозғау күш (э.қ.к): 12

12 слайд

13 слайд
;qF бб  - өткізгіштің бойымен қозғалатын зарядтарға әсер ететін бөгде күш. á F 13

13 слайд

14 слайд
Тізбектің бөлігіндегі Тізбектің бөлігіндегі кернеукернеу : : Бірлік оң зарядты орын ауыстыру Бірлік оң зарядты орын ауыстыру барысында кулон өрісі мен бөгде барысында кулон өрісі мен бөгде күштердің атқарған жұмысына тең күштердің атқарған жұмысына тең физикалық шама.физикалық шама. Тізбектің бөлігі үшін кернеу Тізбектің бөлігі үшін кернеу потенциалдар айырмасына потенциалдар айырмасына ғана тең.ғана тең. ; 21  U ; 21 q A U          1 1 1 Äæ 14

14 слайд

15 слайд
Тұйық тізбек үшін Ом заңы.Тұйық тізбек үшін Ом заңы. - тоқ көзінің ішкі кедергісі, - тоқ көзінің ішкі кедергісі, - сыртқы тізбектің кедергісі.- сыртқы тізбектің кедергісі. - Э.Қ.Қ.- Э.Қ.Қ. ; rR I    ;IrIR r R  15

15 слайд

16 слайд
Тапсырма: Сәйкестендір Кернеу B/A Заряд МОм Кедергі А Уақыт В І Ом R с 10 6 Ом I*R

16 слайд

17 слайд
Есептер шығару 1. Батареяның ЭҚК-і 4,5 В тең,ішкі кедергісі 2 Ом .Батарея кедергісі 7 Ом резисторда тұйықталған .Тізбектегі ток күшін және батарея қысқыштарындағы кернеуді анықтаңдар 2.ЭҚК-і 1,1 В ток көзіне қосылған кедергісі 2 Ом өткізгіштегі ток күші 0,5 А.Ток көзінің қысқа тұйықталу кезіндегі ток күшін анықтаңдар. 3. Егер кедергісі 120 Ом резистор арқылы 6 А тоқ өтетін болса,параллель қосылған кедергісі 80 Ом резистор арқылы өтетін ток күші.

17 слайд