Материалдар / Электролит және бейэлектролит ерітінділердің коллигативтік қасиеттері
2023-2024 оқу жылына арналған

қысқа мерзімді сабақ жоспарларын

жүктеп алғыңыз келеді ма?
ҚР Білім және Ғылым министірлігінің стандартымен 2022-2023 оқу жылына арналған 472-бұйрыққа сай жасалған

Электролит және бейэлектролит ерітінділердің коллигативтік қасиеттері

Материал туралы қысқаша түсінік
колледж студенттеріне арналады
Авторы:
Автор материалды ақылы түрде жариялады.
Сатылымнан түскен қаражат авторға автоматты түрде аударылады. Толығырақ
01 Маусым 2020
846
0 рет жүктелген
Бүгін алсаңыз 25% жеңілдік
беріледі
770 тг 578 тг
Тегін турнир Мұғалімдер мен Тәрбиешілерге
Дипломдар мен сертификаттарды алып үлгеріңіз!
Бұл бетте материалдың қысқаша нұсқасы ұсынылған. Материалдың толық нұсқасын жүктеп алып, көруге болады
img_page_1
Материал жариялап тегін сертификат алыңыз!
Бұл сертификат «Ustaz tilegi» Республикалық ғылыми – әдістемелік журналының желілік басылымына өз авторлық жұмысын жарияланғанын растайды. Журнал Қазақстан Республикасы Ақпарат және Қоғамдық даму министрлігінің №KZ09VPY00029937 куәлігін алған. Сондықтан аттестацияға жарамды
Ресми байқаулар тізімі
Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз!
Қабылдаған: Раманова Л. Орындағандар: Кемелбек А. Есентай Н,C ӨЖ Электролит және бейэлектролит ерітінділердің коллигативтік қа

1 слайд
Қабылдаған: Раманова Л. Орындағандар: Кемелбек А. Есентай Н,C ӨЖ Электролит және бейэлектролит ерітінділердің коллигативтік қасиеттері

I. Ерiтiндiлер. Ағза тiршiлiгiндегi ерiтiндiлердiң маңызы. II. Бейэлектролит ерітінділерінің коллигативті қасиеттері. III. Рау

2 слайд
I. Ерiтiндiлер. Ағза тiршiлiгiндегi ерiтiндiлердiң маңызы. II. Бейэлектролит ерітінділерінің коллигативті қасиеттері. III. Рауль заңы және оның салдары (Рауль за ң дары) IV. Осмос. Осмостық және онкотикалық қысым. Вант- Гофф заңы. V. Электролит ер i т i нд i лер i н i ң коллигативт i к қасиеттер i . VI. Қорытынды. VII. Пайдаланылған әдебиеттер .ЖОСПАР :

• Мақсаты: Сұйық ерiтiндiлердiң ерiген заттың санына тәуелдi – коллигативтi қасиеттерiн қарау ағзадағы процесстерді түсінуге

3 слайд
• Мақсаты: Сұйық ерiтiндiлердiң ерiген заттың санына тәуелдi – коллигативтi қасиеттерiн қарау ағзадағы процесстерді түсінуге мүмкіндік береді.

 Ерітінділер туралы ілімнің дәрігерлер үшін ерекше мәні бар, себебі негізгі биологиялық сұйықтар –қан плазмасы, жұлын сұйықты

4 слайд
 Ерітінділер туралы ілімнің дәрігерлер үшін ерекше мәні бар, себебі негізгі биологиялық сұйықтар –қан плазмасы, жұлын сұйықтығы, лимфа, несеп, тер, сілекей, судағы тұздар, көмірсутектер, липидтер тірі ағзада ерітінділер күйінде болады.  Дәрілік заттар тек ерітінді немесе ағзада еріген күйге көшкен кезде ғана пайдалы Ерiтiндiлер. Ағза тiршiлiгiндегi ерiтiндiлердiң маңызы.

 Медицина үшін ең маңыздысы – сұйық ерітінділер. Тірі ағзаның массасы 50-90% судан тұрады.  Су т і рш і л і к про

5 слайд
 Медицина үшін ең маңыздысы – сұйық ерітінділер. Тірі ағзаның массасы 50-90% судан тұрады.  Су т і рш і л і к процестер і н де, атап айтқанда ісіну, осмос т.б. белсенд і роль атқарады, қанда және ұлпаларда онкотикалық қысымның белгілі бір шамасын құрайды ;  Күнделікті судың қажеттілігі 1 кг дене салмағына ересек адам үшін 35 г, сәби үшін 100-130 г құрайды ;  Адам ағзасы 20% суды жоғалтқанда жасушаларда болатын қайтымсыз өзгерістердің нәтижесінде адам қазаға ұшырайды .

ерітінділер Газды қоспа ҚаттыСұйық

6 слайд
ерітінділер Газды қоспа ҚаттыСұйық

Қайнау Қату Осмостық қысымӘсер етеді

7 слайд
Қайнау Қату Осмостық қысымӘсер етеді

Ерітінділері электр тогын өткізбейтін, ерігенде иондарға ыдырамайтын полюссіз байланысы бар бейорганикалық және органикалы

8 слайд
Ерітінділері электр тогын өткізбейтін, ерігенде иондарға ыдырамайтын полюссіз байланысы бар бейорганикалық және органикалық қосылыстар. Мыс., оттек, азот, қант, эфир, спирт, г лицерин, т.б. Бейэлектролиттердің қату және қайнау температураларындағы өзгеріс Рауль заңымен сипатталады Бейэлектролиттер

• Ерітінді қасиеті құрамындағы жекеленген бөліктердің қасиетінен өзгеше болады. • Бейэлектролиттердің сұйық ерітінділері мен з

9 слайд
• Ерітінді қасиеті құрамындағы жекеленген бөліктердің қасиетінен өзгеше болады. • Бейэлектролиттердің сұйық ерітінділері мен заттардың газ күйінің арасында ұқсастық барын алғаш рет голланд ғалымы Я. Вант-Гофф байқаған (1887). Ол газ күйге арналған теңдеуін ерітінділер үшін де қолданған.

ЕРІТІНДІЛЕРДІҢ КОЛЛИГАТИВТІК ҚАСИЕТТЕРІ Ер ітінділердің коллигативтік қасиеттері Осмос және осмос қысымы Ерітіндінің және е

10 слайд
ЕРІТІНДІЛЕРДІҢ КОЛЛИГАТИВТІК ҚАСИЕТТЕРІ Ер ітінділердің коллигативтік қасиеттері Осмос және осмос қысымы Ерітіндінің және еріткіштің бу қысымы Ерітіндінің қайнау температурасының жоғарлау немес төмендеу мәні Ерітіндінің қату температурасының салыстырмалы мәні

Раул ь заңы : • Сұйылтылған бейэлектролит ерітіндісінің бетіндегі қаныққан бу қысымының салыстырмалы төмендеуі еріген заттың

11 слайд
Раул ь заңы : • Сұйылтылған бейэлектролит ерітіндісінің бетіндегі қаныққан бу қысымының салыстырмалы төмендеуі еріген заттың табиғатына тәуелсіз және ерітіндідегі еріген заттың мольдік үлесіне тең болады . •  p = p 0 - p • p 0 – таза еріткіштің үстіндегі қаныққан бу қысымы , Па; • р – ерітіндінің үстіндегі еріткіштің қаныққан бу қысымы , Па; •  ( x ) – еріген заттың мольдік үлесі ; • n – еріген зат мөлшері , моль; • N – еріткіштің зат мөлшері , моль. ) ( 0 x p p    N n n p p p    0 0

Раул ь заңынан туындайтын бірінші салдар : • Ерітіндінің қату температурасының еріткіштің қату температурасына қарағанда сал

12 слайд
Раул ь заңынан туындайтын бірінші салдар : • Ерітіндінің қату температурасының еріткіштің қату температурасына қарағанда салыстырмалы төмендеуі еріген заттың моляльдық концентрациясына тура пропорционал болады :  Т қату = К . в(х), мұндағы : в(х) – ерітіндідегі еріген заттың моляльдық концентрациясы , моль/кг; К – еріткіштің криоскопи ялық тұрақтысы , К . кг/моль; •  Т қату = Т қату ( ер-ді ) –Т қату ( ер-ш )

Раул ь заңынан туындайтын екінші салдар : • Ерітіндінің қайнау температурасының еріткіштің қайнау температурасына қарағанда

13 слайд
Раул ь заңынан туындайтын екінші салдар : • Ерітіндінің қайнау температурасының еріткіштің қайнау температурасына қарағанда салыстырмалы жоғарылауы еріген заттың моляльдық концентрациясына тура пропорционал болады :  Т қайнау = Е . в(х), мұндағы: в(х) – ерітіндідегі еріген заттың моляльдық концентрациясы , моль/кг; Е – еріткіштің эбуллиос копи ялық тұрақтысы , К . кг/моль; •  Т қайнау = Т қайнау ( ер-ді ) – Т қайнау ( ер-ш)

• Шала өткізгіш арқылы бір бағытта жүретін диффузияны осмос дейді (осмос-итеру, басу). Осмос ерітінділердің концентрациялары

14 слайд
• Шала өткізгіш арқылы бір бағытта жүретін диффузияны осмос дейді (осмос-итеру, басу). Осмос ерітінділердің концентрациялары әр түрлі болса ғана жүреді. Шала өткізгіштен жасалған ыдысқа (осмос ұяшығына) қант ерітіндісін құйып, оны судың ішіне түсірсе, судың молекулалары осмос ұяшығына тез өтеді, кері өтуі баяу болады. Осмос. Осмостық және онкотикалық қысым. Вант-Гофф заңы.

• Осмос қысымы ерітілген зат бөлшектерінің тегіне емес, олардың санына тәуелді болады. Вант- Гофф ашқан заң бойынша: электрол

15 слайд
• Осмос қысымы ерітілген зат бөлшектерінің тегіне емес, олардың санына тәуелді болады. Вант- Гофф ашқан заң бойынша: электролит емес заттың сұйытылған ерітіндісінің осмос қысымы, сол еріген зат газ күйінде болып, сол температурада ерітіндінің көлеміндей көлем алып тұрғандағы туғызатын қысымына тең • Осмо стық қысым ( ) – осмосты тоқтату үшін ерітіндіге қажет қысым , яғни, осмос құбылысын туғызатын күш • Р осм (адам қанының) = const және 37 0 С-та 740 – 780 кПа-ға немесе 7,4-7,8 атм –ға тең • Ағзадағы биологиялық сұйықтықтардығы жоғары молекулалық компоненттердің (мысалға ақуыз) осмостық қысымы онкотикалық қысым (2,5 – 4 кПа) деп аталады

 Бірдей температурада концентрациясы бірдей екі ерітіндінің осмос қысымы да тең бол са изотонды ерітінділер 0, 9 % NaCl 4

16 слайд
 Бірдей температурада концентрациясы бірдей екі ерітіндінің осмос қысымы да тең бол са изотонды ерітінділер 0, 9 % NaCl 4,5 – 5 % глюкоза ерітіндісі • Р осм (ер-ді) > Р осм (плазма), ерітінді гипертонды болады • Р осм (ер-ді) < Р осм (плазма), ерітінді гипотонды болады • Гемолиз – гипотоникалық ерітіндіде эритроцит жасушаларының ісініп, жарылуы. Плазмолиз – гипертоникалық ерітіндіде жасушаның солуы. Физиологиялық ерітінділер

• Берілген температурада сұйылтылған ерітіндінің о смо стық қысымы еріген заттың молярлық концентрациясына тура пропорционал

17 слайд
• Берілген температурада сұйылтылған ерітіндінің о смо стық қысымы еріген заттың молярлық концентрациясына тура пропорционал . π = R * C ( x )* T • R – Универсал газ тұрақтысы = 8,31 кПа * л/моль * К немесе 0,083 атм * л/моль *К • Т – абсолют ті температура по К (С О + 273); • С(х) – моляр лық концентрация (моль/л) – 1 л ерітіндідегі еріген заттың моль саны . Вант-Гофф заңы :

( грек. lys і s – еру, ыдырау) Е р і т к і ш м о л е к у л а л а р ә с е р і н е н , и о н д а р ғ а ы д ы р а п

18 слайд
( грек. lys і s – еру, ыдырау) Е р і т к і ш м о л е к у л а л а р ә с е р і н е н , и о н д а р ғ а ы д ы р а п , е р і г е н н е м е с е б а л қ ы ғ а н к ү й д е э л е к т р т о г ы н ө т к і з е т і н з а т т а р д ы а т а й м ы з . Қ ы ш қ ы л , н е г і з , т ұ з д ы ң с у д а ғ ы е р і т і н д і л е р і ж а т а д ы ; б ұ л а р д а э л е к т р т о г ы и о н д а р а р қ ы л ы т а с ы м а л д а н а д ы Э л е к т р о л и т е р і т і н д і л е р і н е н т о к ө т к е н д е э л е к т р о д т а р д а т о т ы ғ у - т о т ы қ с ы з д а н у п р о ц е с т е р і – э л е к т р о л и з д . а Электролиттер

Ғылым мен техникада элекртролиттердің маңызы зор. Тірі организмдер денесіндегі барлық сұйықтар электролиттер болып саналады.

19 слайд
Ғылым мен техникада элекртролиттердің маңызы зор. Тірі организмдер денесіндегі барлық сұйықтар электролиттер болып саналады. Әлсіз Электролит. диссоциацияланған ерітінділерде иондарға жартылай ыдырайды (қ. Электролиттік диссоциация). Әлсіз Э-ге көптеген органик. қышқылдар, H2S, H2SO3, HCN, NH4OH Күшті Электролиттик ерітінділерде түгелдей ионға ыдырайды. Барлық тұздар, көптеген органик. және бейорганик. қышқылдар мен негіздер күшті Э-ге ( HCl, HBr, H І, HNO3, H2SO4, L і OH, NaOH, KOH) жатады

• Электролит ерітінділері коллигативтік қасиеттерді сипаттайтын шама мәнінің жоғарылауын береді. Оларға да бейэлектролиттерді е

20 слайд
• Электролит ерітінділері коллигативтік қасиеттерді сипаттайтын шама мәнінің жоғарылауын береді. Оларға да бейэлектролиттерді есептеудегі сол формулалар мен заңдар қолданылады, бірақ изотоникалық коэффициент ескеріледі. • Электролит диссоциациясы бірдей молярлық концентрацияда ерітіндідегі еріген зат (молекула, ион) бөлшектерінің жалпы саны бейэлектролит ерітіндісімен салыстырғанда жоғарылауына әкеледі. • Бірдей молярлық концентрацияда электролит ерітіндісіндегі бөлшек саны бейэлектролит ерітіндісімен салыстырғанда неше есе артқанын изотоникалық коэффициент i көрсетеді. Изотоникалық коэффициент электролиттік диссоциацияға тәуелді: • i =1-  (n-1),  - электролиттік диссоциация дәрежесі , n – диссоциация нәтижесінде электролит ыдырағандағы ион саны Электролит ерітінділерінің коллигативтік қасиеті :

• Электролитті изотонды ерітінділер ағзадағы және сұйық жетіспеушілігінен туындайтын сусыздану жағдайларында (ұзақ уақыт құ

21 слайд
• Электролитті изотонды ерітінділер ағзадағы және сұйық жетіспеушілігінен туындайтын сусыздану жағдайларында (ұзақ уақыт құсу, зат алмасу бұзылуы) сулы тұзды баланстың тұрақтылығын реттеп отырады. Сонымен қатар қатты қыжыл, жарақат, жоғары мөлшерде қан жоғалту жағдайларында қолданылады. Тағыда несептің ағзадан шығарылу мөлшерін көбейте отырып және улы(токсикалық) заттардың мөлшерін қаннан азайтып ағзадан шығарушы дезинтоксикалаушы ретінде де қолданысқа ие. Қорытынды :

• Бейэлектролит және электролит ерітінділерінің коллигативтік қасиетін сипаттайтын заңдардан ерітіндінің изотоникалық коэффи

22 слайд
• Бейэлектролит және электролит ерітінділерінің коллигативтік қасиетін сипаттайтын заңдардан ерітіндінің изотоникалық коэффициентін қатынас ретінде анықтауға болады: i бейэл Т эл Т бейэл Т эл Т бейэл эл кату кату кайнау кайнау        ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) (  

23 слайд

24 слайд

1. Ә. Қ. Патсаев, С.А Шитываев, Г.А. Төребекова, “ Физиологиялық және коллоидтық химия ” 2. Жылысбаева Г.Н., Нұрділлаева Р.Н. ,

25 слайд
1. Ә. Қ. Патсаев, С.А Шитываев, Г.А. Төребекова, “ Физиологиялық және коллоидтық химия ” 2. Жылысбаева Г.Н., Нұрділлаева Р.Н. , “ Жалпы химия ”, “ Әдістемелік құрал ” 3. http://surgeryzone.net/medicina/elektrolity-natrij-i-kali j.html 4. http://www.km.ru/referats/BBBFF652AD9046ACBC1A9 3C199A02E62 5. http://us-in.net/ph-balance.php 6. http://docplayer.ru/35879806-Veshchestva-elektrolity- neelektrolity-veshchestva-vodnye-rastvory-ili-rasplavy-k otoryh-provodyat-elektricheskih-tok.htmlПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР: