#1 слайд
Топқа бөлу Эмблемалар арқылы топқа бөлу

1 слайд

#2 слайд
“ Білгірлер” аялдамасы “Шеңбер” әдіс – тәсілі арқылы / үй тапсырмасын сұрау/. Есімше қалай түрленеді ? Қай сөйлем мүшесінің қызметін атқарады ?Есімше дегеніміз не ?

2 слайд

#3 слайд
Сабақтың тақырыбы: Есімшенің жасалуы

3 слайд

#4 слайд
Сабақтың мақсаты: 1. Есімшенің жасалу жолы туралы, есімшенің есімдерше түрленіп есім қызметін атқаратындығын және жіктеліп келіп етістік қызметін атқаратындығын түсіндіру .

4 слайд

#5 слайд
Есімшенің жұрнақтары Мысалдар 1. -ған,-ген,-қан,-кен күткен, күткізген, күткіздірме – ген. Өткен шақ есімше 2. -ар,-ер,-р болжалды келер шақ. Болымсыз етістіктің жұрнағынан кейін – с жұрнағы жалғанады. - ған, - ген, - қан, - кен тұлғалы есімшемен ғана жоқ, емес сөздері тіркеседі. Ойнаған жоқ. Барған емес. алар, тозар, берер, келер. Болжалды келер шақ есімше оқы-ма-с, ойнамас, сөйлемес. Есімше тұлғаларына жоқ, емес сөздері тіркесіп, болымсыздық мағына беріледі. 3. -атын,-етін,-йтын,-йтін жаздыратын, жазбайтын, жазыла- тын.Ауыспалы өткен шақ есімше 4. -мақ, -мек, -пақ,-пек,-бақ,-бек мақсатты келер шақ. бармақ, тарамақ, бермек, жүр - мек. Мақсатты келер шақ есімше.Есімшенің жасалуы

5 слайд

#6 слайд
Есімшенің жасалуы  Есімше – септеледі, көптеледі, тәуелденеді, жіктеледі Есімше – сөйлемде екі түрлі мәнде, екі түрлі қызметте жұмсалатын етістіктің ерекше түрі. Ол бірде жіктеліп, етістік қызметін атқарса, енді бірде есімдерше түрленіп ( септеліп, тәуелденіп, көптеліп), есім қызметін атқарады. Мысалы:  Жүгірген жетпес, бұйырған кетпес Асық ойнаған озар, доп ойнаған тозар Жүгірген - түбірі - жүгір, ген - қосымша, қимылдың белгісін білдіріп тұр. жетпес - түбірі - жет, пе - болымсыз етістіктің жұрнағы, с - қосымша, қимылды, іс - әрекетті білдіріп тұр. ойнаған - түбірі - ойын - зат есім,- а - зат есімнен етістік тудыратын жұрнақ, ған - қосымша, қимылдың сапасын білдіреді. озар - түбірі - оз, ар - қосымша, қимылдың сапасын білдіріп тұр.

6 слайд

#7 слайд
“ Тапқырлар” аялдамасы 240 – жаттығу.  Есімшелерді тауып, қандай жұрнақтар арқылы жасалып тұрғанын көрсетіңдер.  1 – топ: Бүтін билікке Төле жеткен, бүтін хандыққа Есім жеткен.  2 – топ: Қазақта хандыққа жолсыз таласқандар болғанмен, билікке жөнсіз таласқандар болған емес.  3 – топ: Ендеше, әділін, әділетін өзің айт.

7 слайд

#8 слайд
“ Шешендік өнер” аялдамасы 241 – жаттығу.  Бала бидің сөзін жаттап алыңдар, есімшені анықтаңдар.  Жерден ауыр дегенім – ақыл – білім.  Судан терең дегенім - оқу – ғылым.  Оттан ыстық дегенім - адамның өмірі,  Көктен биік дегенім – тәкаппардың көңілі.

8 слайд

#9 слайд
“ Сергіту сәті”  Қырғауыл боп ұшамыз, ұшамыз ...  Түлкі болып қашамыз, қашамыз ...  Қырғауылдай тапқыр боп, тапқыр боп,  Орнымызға қонамыз ... .

9 слайд

#10 слайд
“ Ұшқырлық” аялдамасы 242 – жаттығу. /Дәптермен жұмыс/.   Есімшелерді түрлендір.  1 – топ: Тексерген сөзін тәуелдеу  2 – топ: Келетін сөзін септеу  3 – топ: Айналысар сөзін жіктеу

10 слайд

#11 слайд
“ Жасырынбақ” аялдамасы  Тапсырма: Көп нүктенің орнына есімшенің тиісті жұрнақтарын қосып жазыңдар.  Төре ауылы кел... де сары бала сондай қуан.... Біл ... әндеріңді айтыңдар .  Көрме ... түйені де көрме... . (- ер, - ған, - етін, - с).

11 слайд

#12 слайд
“ Сөздік қор” а ялдамасы  Тапсырма: Суретпен жұмыс. Есімше тұлғалы етістіктерде қатыстырып, сөйлем құрау.  Мақал – мәтел айту. 

12 слайд

#13 слайд
“ Бәйге” аялдамасы “Кезбе тілші” әдіс – тәсілі.

13 слайд

#14 слайд
Сабақты бекіту. “ Қарлы кесек” әдіс - тәсілі арқылы

14 слайд

#15 слайд
 Кері байланыс  Бүгін сабақ маған ұнады  Бүгінгі сабақта көп нәрсені үйрендім  Сабақ көңілімнен шықпады  Бағалау  Үйге тапсырма  3 жұмбақ, 3 мақал – мәтел жазып, жаттау. 244 – жаттығуды жазу.

15 слайд

#16 слайд
Есімшелерді табыңдар Құдасының ауылына Ұлжан отыз шақты кісімен келген. Құнанбайдың екі ауылы да Жидебайға жиылмақ еді. Әр үйде қара сабалар пісіліп жататын.

16 слайд