Гемобластаздар

1 слайд
Гемобластоздар. Жедел және созылмалы лейкоздар.

2 слайд
 Гемобластоздар  – қан түзу тінінің ісік аурулары.  Оларды екі топқа бөлінеді: Кіріспе Лейкоздар – ісік бірінші ретті сүйек миы клеткаларын зақымдайтын гемобластоздар; Гематосаркомалар – ісік бірінші ретті сүйек миынан тыс орналасқан қан түзу клеткаларын зақымдайтын гематобластоздар.

3 слайд
а • Радиациялық фактор • Химиялық фактор а • Тұқым қуатын хромосомалық кемістіктер. • Зат алмасу бұзылыстары а • Вирустық фактор. Этиологиясы

4 слайд
 Гемобластоздардың екі тобына да ортақ белгілер – алғашқы аналық клеткалардың туыстығы мен олардың бір-біріне ауыса алатыны. Мысалы, лейкоздар өзінің белгілі бір даму сатысында сүйектен тыс ісік ретінде өсіп-өрбиді (лейкоздың саркоматизациясы), ал гематосаркоманың диссеминациясы сүйек миын зақымдауы мүмкін (гематосаркомалардың лейкемизациясы).

5 слайд
 Жедел лейкоздар  —ісік субстраты бласт клеткалар болатын қан түзу жүйесінің ісік аурулары. Жедел лейкоздар гемобластоздардың ең ауыр және жиі түрі.  Гемобластоздардың 1/3 осы лейкоздардың үлесіне тиеді. Жедел лейкоздар кез келген шақта дами береді, бірақ 3-4 және 60-69 жас аралықтарында жиілеу дамиды. Әйелдерге қарағанда, еркектер көбірек ауырады. Ертеректе бүл ауру 1-4 айда өлімге соқтыратын. Бұл кездегі емнің жетістіктері жедел миелолейкоздың 20-40%, жедел лим-фолейкоздың 50% толык ремиссияға әкеліп, науқастардың өмірін созуға мүмкіндік береді. Жедел лейкоздарда гемопоэздік жасушалардың ісіктік трансформациясы бастапқы ізашар бласттык жасушалардың деңгейінде. Бласттық жасушалар бүл ауруда дамып жетілмейді, дамуы жетілген жасушаларға айналмайды.  ХАЖ – 10 бойынша жіктемесі :  С91 - Лимфоидті лейкоз (лимфолейкоз)  С91.0 – Жедел лимфобласттық лейкоз Жедел лейкоздар

6 слайд

7 слайд
п • Генетикалық бейімділік хромосомдық ( ауытқулар ) • Вирустық инфекция,иммунды жүйені тежейді . а • Иондаушы радиация • Дәрілер алкил қоспалары,лимфалан,ломустин химиотерапияда қолданылатын кейбір заттар,миелоидтық дисплазияны немесе миелоидтық лейкозды а • Кейбір токсиндер мен химиялық қоспалар ( бензол және органикалық қоспалар )Этиологиясы

8 слайд
• Лейкоздарды көбіне РНК-лы онковирустар, сирегірек герпес-вирустарға жататын ДНК – лы онковирустар шақырады. • РНК- лы онковирустар құстардың, тышқандардың, ірі қара малдың,маймылдардың және басқа да жануарлардың лейкозын тудырады. Вирустар несеп, нәжіс, мұрынның, жұтқыншақтың бөліністері, анадан ұрпағына берілуі мүмкін. Эксперименте лейкоз науқас жануардың жасушасыз сүзіндісін сау жануарға енгізу арқылы алынады. • Адам лейкозының вируспен туындайтыны Т- жасушалы лейкозда (HTLV-I түрлі РНҚ-лы вирус) дәлелденген. Вирустың қан құйғанда, жыныстық қатынас арқылы берілуі мүмкін деп есептеледі. Вирустардың рөлі

9 слайд
• Иондаушы радиацияның лейкоз дамуындағы рөлі тәжірибеде дәлелденген. Рентген сәулесімен қауырт та, созылмалы да сәулелену егеуқұйрықтар мен тышқандарда лейкоз дамытады. Хиросима мен Нагасаки тұрғындары, рентгенологтар мен радиологтар арасында қауырт және соқылмалы миелолейкозбен ауырушылдық артқандығы анықталды. Өспелерді емдеу мақсатында Рентгеннің иттрий, радийдің үлкен мөлшерін қабылдаған науқастарда лейкоз дамуының жиілегендігі туралы мәліметтер бар. Иондаушы радиацияның рөлі

10 слайд
• Химиялық канцерогендер адамдардың бензолды, органикалық еріткіштерді кәсіптік қолдануларында қауырт лейкоз дамытуы мүмкін. Өспемен ауырып емдік мақсатта циклофосфан, хлорбутин, метотриксат, миалосан сияқты цитостатиктер қабылдаған науқастарда лейкоздың жиілегендігі анықталды. Лейкозды дамытуға қабілетті дәрілерге бутадион, левомицетиндер де жатады. Эксперименте лейкоз химиялық канцерогендерді (диметилантрацен, метилхолантрен), сонымен бірге триптофан, тирозин, индол өнімдерін енгізу арқылы алынды. Химиялық канцерогендердің рөлі

11 слайд
 Лейкозға тұқым қуалаушылық бейімділік бар. Жанұялық лейкозбен ауырған жағдайлар белгілі. Лейкоздың дамуына хромосомалардың кенеттен ажырауы және олардың ажырамауымен сипатталатын аурулар (Даун ауруы, Фанкони анемиясы, Клайнфельтер, Тернер синдромдары) әкеледі. Лейкоздың кейбір түрлерінде, олардың тектік маркері болып табылатын арнайыланған хромосомдық мутациялар анықталған. Созылмалы миелолейкозда «Филадельфиялық» хромосома (22 және 9 жұп хромосомалар арасындағы транслокация) анықталған. Лейкоздың кейбір түрлерінде хромосоманың зақымданған жері мен онкогеннің орналасқан орны сәйкес келгендігі анықталған Тектік ақаулар

12 слайд
Патогенезі

13 слайд
Жедел лимфобласттық лейкоз (ЖЛЛ) Жедел лимфобласттық емес (миелогендік) лейкоз (ЖМЛ ). Жедел лейкоздар екі топқа бөлінеді:

14 слайд

15 слайд
Жедел миелобласттық лейкоз Жедел миеломонобласттық лейкоз Жедел монобласттық лейкоз Жедел промиелоцитарлық лейкоз Жедел эритромиелоз Жедел дифференцияланбаға н лейкоз 20% 7% 5% 5% 3%Жедел лейкоздардың кездесу жиілігі 60 %

16 слайд
а • I .Бастапқы саты,көбіне ретроспектив ті түрде бағаланады . а • II .Кең тараған сатысы – аурудың айқын клиникалық және гематологиялық белгілер болады : • - Бірінші атака. • -Ремиссия ( толық және толық емес ) • - Аурудың рецидиві • - Екінші рецидив т,с.с а • III .Терминальды қ саты- цитостатикалық ем тиімді емес,қалыпты қан түзілу ауыр тежелген,жаралы -некрозды процестердің болуы.Жедел лейкоздың даму барысында бірнеше сатысы

17 слайд
Жедел лейкоздардың клиникалық көріністері

18 слайд
 Гиперпластикалық синдром -ісіктік процестің сүйек миында және сүйек миынан тыс тарауынан болатын :  талақтың,бауырдың,лимфа түйіндерінің,бадамша бездердің ұлғаюы.  терінің,ми қабықтарының,бүйректің,миокардың,өкпенің ісіктік процеспен зақымдануы. o Анемиялық синдром. o Геморрагиялық ( терінің,кілегей қабықтардың бетіндегі петехиялық,дақты қанталаулар,әртүрлі ағзалардан қан кету- мұрыннан,жатырдан,ас қорыту жолынан,бүйректен ) o Жаралы-некроздық - бадамаша бездерінің,ауыз қуысының,өңештің,ішектің некроздық жаралары. o Интоксикациялық -қызба,жүдеу,әлсіздік.Аурудың көрінісіне 5 синдром тән :

19 слайд
Гиперпластикалық синдром 1. Бауырдың лейкозды инфильтрациялануы 2. Бадамша бездерінің н екрозы 3. Бүйректің лейкозды инфильтрациялануы 4. Эпикард пен эндокардтегі қан қуюлулар 5. Сүйек ми ы н ы ң лейкозды инффильтрациялануы - пиоидты сүйек миі 6. Мықын сүйегінің кортикальді қабатының жұқаруы1 2 3 4 5 6

20 слайд
Геморрагиялық синдром

21 слайд
Анемиялық синдром - ағзада эритроциттер жетіспеушілігі салдарынан дамиды : -Әлсіздік -Бас ауру Бас айналу -Құсу Лоқсу -Терісі мен кілегейлі қабаттарының бозаруы -Жүректің қатты соғуы -Ентігу -Бурмаланған тәбет -Терлегіштік -Ұйқының бұзылуы -Шаштың түскіш - Тырнақтың сынғыш болуы

22 слайд
Қауіптің жоғары дәрежесі Қауіптің орташа дәрежесі Қауіптің төменгі дәрежесі қандағы лейкоцит тер саны > 100 х 10 9/л қандағы лейкоцит тер саны < 20 х 10 9/л Қандағы және/ немесе сүйек кемігіндегі бласт жасаушалар > 90% Лимфоид ты ағзалардың м ассив ті инфильтрация сы Ірі лимфа түйіндер мен аралық ағазалардың зақымдануы жоқ Нейролейкоз - Сүйек кемігінің жасаушаларында Ph - клон ының болуы (t 9;22, 4;11) - Би сызықты жедел лимфолейкоз жоғары және төменгі дәрежедегі қауіптің аралық көрсеткіштері - ЖЛЛ-дың қайталануының қаупін ерте анықтау.

23 слайд
Жедел лейкоздың диагностикалық критерийлері.

24 слайд
• ЖЛ диагностикалау үшін шеткері қанды, сүйек кемігін тексеру қажет. Сирек стернальді пункция ақпаратсыз болғанда мықын сүйектен трепанобиопсия жасалады. • ЖЛ варианттарын анықтауға қолданылатын қазіргі кездегі алгоритм: - морфологиялық, - цитохимиялық, -иммунологиялық, - цитогенетикалық, - молекулярлы-биологиялық - және культуралды зерттеу әдістері. • Бүгінгі күні стерналды пункцияда алынған пунктатты 3-ке бөліп, мынандай зерттеулерге жіберу керектігі ұсынылады: 1) морфологиялық және цитохимиялық зерттеу; 2) иммунофенотиптеу үшін; 3) цитогенетикалық зерттеу үшін.  Диагностикасы.

25 слайд
Қандай клиникалық көрініс сипатталып тұр және синдром ?

26 слайд
ЖЛЛ мен ЖЛЕЛ-дың ажыратпалы диагностикалық ерекшеліктері

27 слайд
 Митоздық цикл 4 фазадан тұрады :  Пресинтездік- G1  ДНК түзілу фазасы- S  Премитоздық- G2  Митоздық-М  Митоздық фаза аяқталғаннан кейін,тыныш фаза- G0 Емінде Цитостатиктерді лейкоздық жасушалардың митоздық цикліне сәйкестендіріп қолданылады

28 слайд
 G1- преднизолон  S-6- меркаптопуринді ж/е метотрексат  G2- циклофосфан  М-винкристин  Қосарлап н/е жеке тағайындалады Митоздың әр фазасына әсер ететін дәрмектер

29 слайд
 Глюкокортикоидтар  Антиметаболиттер  Өсімдік алколойдтары  Алкирлеуші қосылыстар  Нитрозамочевина туындылары  Ісікке қарсы антибиотиктер  Ферменттер Цитостатиктер

30 слайд
 Преднизолон таб.0,005г,амп.0,03г 1мл  Триамцинолон таб.0,004г,  Дексаметазон таб.0,0005г,амп.4мг 1мл  Урбазон таб.0,004г  Гидрокортизон амп.125мгГлюкокортикоидты препараттар

31 слайд
 6 меркаптопурин –таб.0,05г.  Тиогуанин таб.0,04г  Метотрексат таб.2,5-5мг,амп.5мг  Цитозин арабинозид амп.40,100,500мг  Циклотидин амп.500мг  5-азацитидин амп.100мг  Цитарабин,-цитозар 100мг Антиметаболитті препараттар

32 слайд
 Винкристин амп.0,5-1мг т \ і  Винбластин амп.5мг  Виндезин флакон 1,4-5мг Өсімдік алколоидының препараттары

33 слайд
 Циклофосфан таб.0,05г,амп.0,2г т / і,б/е және ішке.  Метил-ГАГ амп.0,2г т/і  Фопурин амп.20,40мг т/і,б/е  Спиробромин флакон 100мг тек қана т/і Алкирлеуші қосылыстың препараттары

34 слайд
 BCNU( карисцетин,нитрумон,кармусти н,1,3-бис-2хлорэтил-1- нитрозомочевина ) амп.0,1г т/і  CCNU( ломустин,белюстин,семустин,м етил СС,1,2 хлор-этил-3-циклогексил- 1-нитрозомочевина ) амп.0,1г т/іНитрозомочевина туындыларының препараттары

35 слайд
 Рубимицин амп. 20,40 мг тек қана т/і  Карминомицин амп. 5 мг тек қана т/і  Акларубицин амп. 20 мг тек қана т/і  Адриамицин амп. 5мг тек қана т/і  Фарморубицин амп. 10-50мг т/іІсікке қарсы антибиотикті препараттар

36 слайд
L- аспарагиназа амп. 3000 МЕ т/і, 6000- 8000 МЕ/м2 т/і енгізеді Тенипозид амп. 5мл 2% ерітінді т/іФерментті препараттар

37 слайд
 ЖЛ-нің бірінші ретті алдын алу шаралары жоқ.Екінші ретті профилактика ауру адамның ауру адамның хал күйін мұқият бақылап отыру және рецидивке қарсы емді дұрыс жүргізу арқылы іске асырылады.ЖЛ-мен ауыратындарды диспансерлік есепке алады. профилактикасы

38 слайд
 Созылмалы лимфолейкоз (СЛЛ) сүйек кемігінде алғаш дамитын жиі В-лимфоциттердің және сирегірек Т-лимфоциттердің ісіктік трансформациясының және олардың әрі қарай моноклональді пролиферациясының нәтижесінде пайда болады  СЛЛ-бен негізінен 50 жастан асқан адамдар ауырады, ерлер әйелдермен салыстырғанда екі есе жиі ауырады. Бала және жасөспірім кезде ауру өте сирек кездеседі  СЛЛ-бен ақ нәсілді адамдарда қара нәсілді адамдармен салыстырғанда екі есе жиі ауырады  СЛЛ-дың В-жасаушалы түрі көпшілік жағдайда (95%) кездеседі. Т-жасаушалы түрінің үлесіне барлық СЛЛ-дың 5% тиеді, ол негізінен Азия елдерінде тіркеледі Созылмалы лимфолейкоз

39 слайд
 Этиологиялық факторлардың ішінде химиялық заттардың әсері мен вирустар қарастырылады. Адамның Т-жасаушалы I тип ( HTLV - I ) вирусының рөлі СЛЛ-дың Т-жасаушалы түрінің дамуында дәлелденген.  В-лимфоциттер ерте кезеңінде ісіктік трансформацияға өтіп әрі қарай дифференциялануы тежеледі де ісіктік жасаушалар клоны пролиферацияланады.  Ісіктік жасаушалардың жинақталуы апоптоз процесінің реттелуінің бұзылысымен байланысты. Ісіктік В-лимфоциттердегі Вс l -2 жүйесі гендерінің жоғары дәрежеде экспрессиялануы дәлелденген, ол осы жасаушалардың өмір сүру ұзақтығын ұзартады.  СЛЛ – баяу үдемелі ауру. Ісік біртіндеп қалыпты гемопоэтикалық жасаушаларды ығыстырады, біршама уақыттан кейін сүйек миында қан түзілудің жетіспеушілгіне әкеледі.  Ісікті В-лимфоциттердің СК-де, лимфа түйіндерінде, көк бауырда, сирек басқа ағзаларды (тері, ас қорыту жолдары, бүйрек, өкпе және т.б.) пролиферациялануы аурудың клиникалық көріністерінің туындауына әкеледі.СЛЛ этиологиясы және патогенезі

40 слайд
 A . Диагнозда қарастырылған қандағы және сүйек миындағы лимфоцитоздан басқа 1-2 аймақта біржақты немесе екі жақты лимфа түйіндерінің үлкейуі бар, анемия және тромбоцитопения жоқ.  B. Лимфа түйіндер 3 және одан да көп аймақта үлкейген. Анемия және тромбоцитопения жоқ.  C. Үлкейген лимфа түіндер аймағына немесе ағзаларға байланыссыз анемия және тромбоцитопения бар. СЛЛ жіктелуі ( Binet J ., 1981)

41 слайд
 К. R. RAI (1975)- созылмалы лимфолейкоз жіктемесі: 0 Кезең . Шеткері қанда лимфоцитоз 15×109/л, сүйек кемігінде >40%. I Кезең. 0 кезеңімен қатар лимфа түйіндерінің ұлғаюы. II Кезең. 0 кезеңмен қатар, лимфа тү...