ғылыми жоба

1 слайд
Дайындаған: Ақмола облысы Зеренді ауданы Ақан негізгі мектебінің 4 -сынып оқушысы Жұмаш АбылайЖылқы – малдың патшасы.

2 слайд
Зерттеу жұмысының мақсаты: Жылқы малының шығу тегін және маңыздылығын анықтап, оған байланысты мәселелердің шешу жолдарын қарастыру. Туа сала анасынан айырылған құланшақайды асырау. Зерттеу болжамы: Жылқы малы ертеден пайда болған, қазақ халқы үшін бұл төрт түліктің бірі өте маңызды. Мектебімдегі көп балалар жылқы түрлерін ажырата алмайды және құлыншақайға дұрыс күтіммен қарасақ, оның жетіліп, кейін құнан не бие болуына мүмкіндігі бар.

3 слайд
Жұмыс барысы: • Жылқының шығу тарихын анықтау; • Маңыздылығын қарастыру; • 1-4 сынып оқушылары арасында сауалнама жүргізу; • Оның биологиясын зерттеу; • Мал дәрігерінен немесе малшыдан кеңестер алу. • Құлынды немен асырау екендігін анықтау; • Астың құрамын анықтап, ең пайдалысын тандап алу; • Құлынды қолға үйрету, бастапқы ақпараттарды (салмағы, бойы) жазып алып, оны жетілдіру; • Қаншалықты өсіп жетілгенің анықтау; Зерттеу нысандары: Жаңа туған құлын, 1 - 4 сынып оқушылары.

4 слайд
Жылқының Қазақстанда пайда болуы (көне ескерткіштер) Арийлер – ол Қазақстан аумағында біздің заманымыздан бұрын мыңжылдықта өмір сүрген тайпа. Жылқының үш түрлі тұқымы болған: 1) тауда жүруге ыңғайлы аласа жылқы 2) 2) ұзақ жүруге ыңғайлы шыдамды қазанат 3) 3) қазіргі Түрікменстанның Ақалтеке жылқысының арғы тегі саналатын ұшқыр тұлпар. Сақтар - Алтайдан Дунай өзеніне дейінгі кең байтақ аймақта үйір-үйір жылқы өсіріп, ат құлағында ойнаған. Біздің заманымыздан бұрын мыңжылдықта өмір сүрген тайпа. «Олар аттарына да мыстан кеудені жауып тұратын сауыт кигізеді» - Геродот

5 слайд
Жылқының пайдасы. 1. Ердің жан серігі Қобыландының Алпамыстың Қамбардың  Тайбурылы Байшұбары Қарақасқа аты

6 слайд
2. Спорттық ойын-сауық Жорға жарыс Көкпар Қыз қуу

7 слайд

8 слайд
Жылқы биологиясы. • Биіктігі 50 – 185 см, салмағы 60 – 1500 кг болады. • Түсі:

9 слайд

10 слайд

11 слайд

12 слайд
Сауалнама Сауалнама сұрағы: 1. Ұ р ғ ашы жыл қ ыны ң атауын та ң да ң ыз А) Жаба ғ ы Б) Байтал С) Ай ғ ыр 2.Т ө мендегілерді ң қ айсысын қ аза қ тар қ ол ғ а уйреткен? А)Адай Б)А қ алтеке С)Стенон Дұрыс жауабы: 1) Б, 2)А

13 слайд

14 слайд
Нәтижесі: № 1 сұрақ А) Жабағы Б) Байтал С) Айғыр№ 2 сұрақ А) Адай Б) Ақалтеке С) Стенон

15 слайд
Мал дәрігерінен немесе малшыдан кеңестер

16 слайд

17 слайд
Кітапханадағы ізденісім

18 слайд
Құлынды қолға уйрету, оны жетілдіру. Апта: Азық: Оған дейінгі жағдайы: Өзгерістер: Ақпан айы Бірінші апта Тек биенің сүті (емізікпен) Әлсіз, жүйрік емес, шапшаң қозғалмайды, көзінің түсі, терісінің түсі ашық түсті. Әл жинады, басын көтерді, шапшаңырақ қозғалды, көзі мен терісінің түсі қаңығырақ түске айналды. Наурыз айы Екінші апта Сиырдың сүт Әлсіз емес, бірақ та, күш қуатты қажет етеді. Жартылай жетілген, өз бетімен тұрып, қимылдап, еркін қозғала алды. Сәуір айы Үшінші апта Қант, арпа, шөп, жем, сұлы Еркін қозғалады, бірақ та, ағзасы қоршаған ортаға бейімделмеген әрі толықтай жетілмеген. Толықтай жетілді, ағзасы жаттыққан, ас қорытуы жақсы, бейімделген.

19 слайд
(Туғандағы кезі) (1-3 апта өткен соң)

20 слайд
Апта: Күтімнің түрі: Оған дейінгі жағдай: Өзгерістер: Ақпан айы Бірінші апта Жылы жер, бөлек қора, кең орта. Әлсіз, көп қозғалмайтын. Бой жинады, өзін еркін сезіне бастады. Наурыз айы Екінші апта Басқа төрт түліктің жанына орналастыру, жылы жер. Бой жинаған, бірақ та, үріккен әрі қорқақ. Қорықпайды, өзін басқа жануарлардың арасында еркін сезінеді. Сәуір айы Үшінші апта Далаға шығару, таза ауада қыдырту, басқа жылқылармен серуендеу. Далаға үйренбеген, қашып кете береді және адамдардан қорқады. Далаға үйренген, адамдардан қорықпайды, күш қуаты мол, қашпайды, салмақты.

21 слайд
Жетілуі Туғандағы салмағы: 1 апта (ақпан) 4 апта (ақпан) 1 апта (наурыз) 4 апта (наурыз) 1 апта (сәуір) 4 апта (сәуір) 25 кг 28 кг 35 кг 50 кг 65 кг 80 кг 95 кгСалмағы: Туғандағы бойының ұзындығы: 1 апта (ақпан) 4 апта (ақпан) 1 апта (наурыз) 4 апта (наурыз) 1 апта (сәуір) 4 апта (сәуір) 100 см 1 07 см 110 см 115 см 120 см 125 см 130 смБойының ұзындығы : Туғандағы артқы аяқтарының ұзындығы: 1 апта (ақпан) 4 апта (ақпан) 1 апта (наурыз) 4 апта (наурыз) 1 апта (сәуір) 4 апта (сәуір) 40 см 45 см 53 см 60 см 65 см 80 см 90 см

22 слайд
Жетілуі Туғандағы алдыңғы аяқтарының ұзындығы: 1 апта (ақпан) 4 апта (ақпан) 1 апта (наурыз) 4 апта (наурыз) 1 апта (сәуір) 4 апта (сәуір) 35 см 45 см 48 см 55 см 60 см 70 см 85 см Туғандағы құлақтарыны ң ұзындығы: 1 апта (ақпан) 4 апта (ақпан) 1 апта (наурыз) 4 апта (наурыз) 1 апта (сәуір) 4 апта (сәуір) 5 см 6 см 6,5 см 7 см 8 см 9 см 10 см Туғандағы құйрығының ұзындығы 1 апта (ақпан) 4 апта (ақпан) 1 апта (наурыз) 4 апта (наурыз) 1 апта (сәуір) 4 апта (сәуір) 40 см 43 см 50 см 57 см 65 см 68 см 75 см

23 слайд

24 слайд
Өз суретімді ұсынамын. 2-сыныптағы салған суретім. 4-сыныпта салған суретім.

25 слайд
Жүргізілген зерттеулер нәтижесінде анасынан айырылған құлынның өмір сүруге қабілеттілігі бар және оған тек дұрыс күтім жасап, бағып – қағу керек екендігі дәлелденді. Құлыншақайға дұрыс күтіммен қарасақ, оның жетіліп, кейін құнан не бие болуына мүмкіндігі бар. Себебі, менің ең басты тәжірибелік жұмысымда 3 ай ішінде құлыншақай бойы 30 см өсіп, салмағы 95 кг артып жетілді. Бұл жұмысымның ең басты жетістігі, ол құлынды баптап өсіре алғаным. Оны қалай күтсек, ол солай жетіледі деген қорытындыға келдім. Қорытынды

26 слайд
Әдебиет тізімі: http://kk.wikipedia.org/wiki/%D2%9A%D1%8B%D0%BC% D1%8B%D0%B7 http://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%96%D1%8B%D0%BB% D2%9B%D1%8B_%D1%88%D0%B0%D1%80%D1%83%D 0%B0%D1%88%D1%8B%D0%BB%D1%8B%D2%93%D1 %8B http://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%96%D1%8B%D0%BB% D2%9B%D1%8B http://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%96%D1%8B%D0%BB% D2%9B%D1%8B_%D3%A9%D1%81%D1%96%D1%80%D 1%83