Ғылыми жоба география 10 сынып

1 слайд
Тақырыбы: Жылқы етінің бала денсаулығына пайдасы Ғылыми жетекшісі: Кунафин Е.М. 10 –сынып оқушысы: Багимбаева Камила «Казнаковка орта мектебі» КММ

1 слайд

2 слайд
Зерттеудің өзектілігі : Тез даярланатын тағамдардың белең алған шағында балалар мен жасөспірімдердің денсаулығына, табиғи дамуына қауіп төніп тұр. Құрамында көмірсутегінің көп мөлшері болатын, ауыр қорытылатын тағаммен оқушылардың қоректенуі олардың денсаулығына айтарлықтай зиянын тигізуде. Сол орайда өзіміздің салт-дәстүрімізде дәріптеліп келген жылқы етінің пайдасын ашып, оны мектеп асханаларының рационына енгізу – өскелең ұрпақтың денсаулығының бірқатар мәселелерін шешетін іс болары сөзсіз. Бұл зерттеу жұмысында соған нақты дәйектер келтіріледі.

2 слайд

3 слайд
Мақсаты - Оқушылардың денсаулық жағдайының жақсаруына жылқы етінің пайдалы қасиеттерін зерттеу, дәйектер ұсыну. Міндеті - Сауалнама арқылы диагностика жасау. - Жылқы етінің қасиеттерін зерттеу. - Жылқы етінің емдік қасиеттерін классификациялау. - Ұтымды болжам жасау.

3 слайд

4 слайд
Гипотеза жылқы етін күнделікті тамақ рационына енгізу арқылы бірқатар аурулардың, соның ішінде бүйрек, жүрек-қан тамыры ауруларының алдын-алу мүмкіндігі туады, жылқы етінің көптеген пайдалы қасиеттері арқылы оқушылардың денсаулығы дұрыс қалыптасады.

4 слайд

5 слайд
БАЛАЛАРДА ЖИІ КЕЗДЕСЕТІН АУРУ ТҮРЛЕРІТұмау17% Бас ауруы 17% Бүйрек ауруы 23% Ауа жетпейтіндігі 20% Жүрегі ауруы 13% Қан қысымы 10%

5 слайд

6 слайд
ЖАҚСЫ КӨРЕТІН ТАҒАМДАР ТІЗІМІ- Нан тағамдары 17% - Тәттілер 27% - Ет тағамдары 13% - Балық өнімдері 10% Фастфуд өнімдері 33%

6 слайд

7 слайд
Жылқы етінің құндылығы, денсаулыққа әсері. Еттің химиялық құрамының салыстырмалы көрсеткіші Еттің түрлері Ақуыз Май Су Пайызбен Сиыр еті 16-20 11-28 55-69 Жылқы еті 15-20,3 9-29 53-74 Тауық еті 18 -21 16,1 55-72

7 слайд

8 слайд
Жылқы етінің құрамындағы химиялық заттардың мөлшері Саны қалыпты мөлшері 100 г қалыпты % қалыпты 100 ккал % қалыпты 100% Витамин дер Витамин В1, тиамин 0.07 мг 1.5 мг 4.7% 2.8% 1 г Витамин В2, рибофлавин 0.1 мг 1.8 мг 5.6% 3.4% 2 г Витамин Е, альфа токоферол, 0.8 мг 15 мг 5.3% 3.2% 15 г Витамин РР, НЭ 6.237 мг 20 мг 31.2% 18.7% 20 г Макроэлемент тер Калий, K 370 мг 2500 мг 14.8% 8.9% 2500 г Кальций, Ca 13 мг 1000 мг 1.3% 0.8% 1000 г Магний, Mg 23 мг 400 мг 5.8% 3.5% 397 г Натрий, Na 50 мг 1300 мг 3.8% 2.3% 1316 г Күкірт , S 195 мг 1000 мг 19.5% 11.7% 1000 г Фосфор, Ph 185 мг 800 мг 23.1% 13.8% 801 г Микроэлемент тер Темір , Fe 3.1 мг 18 мг 17.2% 10.3% 18 г Кобальт, Co 3 мкг 10 мкг 30% 18% 10 г Марганец, Mn 0.03 мг 2 мг 1.5% 0.9% 2 г Мыс , Cu 206 мкг 1000 мкг 20.6% 12.3%

8 слайд

9 слайд
Жылқы етінің құрамы • Жылқы етінің құрамында 8 түрлі микроэлемент, 7 түрлі дәрумен бар, темір, мыс микроэлементтеріне бай. Жылқы еті — аса бағалы тағамдық шикізат. Жылқы еті бірінші, екінші санаттағы және құлын еті деп үшке бөлінеді. 1 санаттағы жылқы етінің құрамында 69,6 % су, 19,5% белок, 9,9% май, 1,0% күл болса, екінші санаттағы жылқы етінде 73,9 % су, 20,9% белок, 4,1% май, 1,1% күл бар. Жылқы етінен көптеген ұлттық тағамдар жасалады • Қолда өсірілген малдың етінде орта есеппен 52,8-73,7% су, 15- 20,3 % белок, 5,8-29,4 % май болады. Жылқы етінде негізінен минералды заттар, оның ішінде темір көп. Әсіресе, жылқы бауыры темірге, А1, В2, В12 дәрумендеріне бай.

9 слайд

10 слайд
Жылқы етінің емдік қасиеттері және мектеп оқушыларының арасында жиі кездесетін ауруларға қолданылуы • жүрек, қан, тамыр ауруларына, бүйрек жұмысын жақсартуға қолданылады. Шаш қарайтуға жылқы еті жуылған суға шашты жуып тұрса, таз, теміреткінің салдарынан ағарған шашты қарайтады. Ұмытшақтыққа жылқы жүрегін қуырып жесе пайдалы болады. Бүйректі қуаттандыруға жылқы етін қақтап пісіріп, сүтпен бірге ішіп-жейді • қазір балаларды да зақымдап жатқан сүйектің әлсіздігін білдіретін остеопароз ауруын да емдеуге жылқы етінің пайдасы мол. Сүйек сынса жылқының майын жағу қажет дегенді бұрынғы-соңғылардың аузынан естіп өстік. Жылқы майының құрамында тін жасушалары мен жілік майын жақсартатын пайдалы элементтер бар. Жылқының жүрегін жеу ми қызметін жақсартады. мидағы миллиондаған жасаушаларды жаңартып, есте сақтау қабілетіне жауап беретін талшықтарға көмек береді.  • Жылқы еті  асқазанға түскен кезден бастап 3- сағаттың ішінде түгелдей қорытылады екен!!! Жылқы майының құрамында өте құнды, қанықпаған май қышқылдары бар, сондықтан тоңдамайды, тез ериді. Құрамы жағынан сапалы , емдік өсімдік майларына жақын, Қанықпаған май қышқылдары  адам ағзасындағы холестеринді ерітіп, кантамырларды тазартады. Халық медицинасында жылқы майы өт жолдарын тазартуға,буын суйек ауруларын емдегенде қолданып жүр . Жалпы жылқы майының емдіқ  қасиеті соңғы кезде медицинада үлкен қызығушылық танытуда.

10 слайд

11 слайд
Жылқы етінен жасалатын тағамдардың әзірленуі. • Қазы  майдың қалыңдығы 5 сантиметрге дейiн шөгiнделуi нәтижесiнде пайда болады. Бұл бөлiк пiсiрiлген түрiнде де, сүрленген түрiнде де өте құнды боп саналады. Қазы жасау үшін екі бұғана қабырға, екі тілше қабырғадан басқа қабырғалар алынады. Қазыны ішекке тығады, тығар алдында  тұздап, 2-3  тәулік тұзын бойына сіңіріп қояды. Қазыны ыстау, сурлеу үшін түтінге 13- 27 сағат ыстайды. Қазыны ыстық күйінде де,тоңазытып тажеуге болады. Қазыға: 400г қазы, 2-3 сарымсақтың бөлігі  қосады.  Бұрышпен тұзды татымына қарай салады. • Қарта  –жылқы сойғанда ең алдымен қартаны ішіндегісінен босатып, айналдырады да, салқын суға жуып тазалайды. Қартаны дәміне келтіру үшін тұздайды, бұрыш сеуіп, пияз турап қосады.. Қартаны 12-18 сағат бойы түтінге ыстайды. Содан кейін 12-15 градус температурада 2-3 күн сақтап кептіреді.  • Жал  -  Ол жылқының шоқтығы мен ауыз омыртқасының арасында, мойын омыртқаны ұстап тұратын желкемен жымдаса бітеді Жалдың  жуан бөлігінің арасын екі елідей, жіңішкі бөлігі – үш елідей етіп жартылай кертеді де, майда тұз себеді. Жая  – жылқының терісін сыпырып алғаннан кейін жаяның етін тұтастай бөлек сылып алады. Содан кейін оны қалыңдығы  10 см етіп, жұмырлап тіледі. Сонда салмағы 0,5 кг-нан 5,0кг мөлшерінде болуы тиіс. Содан соң оны тұзы сіңуі үшін 1-2 сағат қойып қояды да, түтінге ұстап, 14-18 сағат бойы ыстайды.

11 слайд

12 слайд
Мектеп асханасының тағам рационына жылқы етін қосу мәселелері • «Мектеп жасындағы балалардың тамақтануында әр мәселенің маңызы бар, себебі, балалық шақта адамның ақыл-ойы мен денесінің бүкіл өмірлік қорының іргесі қалыптасады, ал тағам – бұл үшін қажетті қуат пен заттектердің алынатын жалғыз қайнар көзі. Ұрпағымыздың сау, ақылды және белсенді болып өсуіне көмектесу мақсатында оқушының жасына байланысты физиологиялық қажеттіліктерін қанағаттандыратын дұрыс тамақтануды қалай ұйымдастыруға болады? • Сондықтан да, мектеп асханасының тамақ рационына жылқы етін қосу, оқушылардың денсаулығын жақсартып қана қоймай, келешекте саналы ұрпақ, тәрбиелеуге үлкен септігін тигізері сөзсіз. Мектеп асханасында жылқы етін үнемі тамақ рационына кіргізу баланың асқазан-ішек жолдары жұмысының ырғағын белгілі бір сағатта өз қызметін толығымен орындауға дайын болуын қалыптастырады. Бұл толыққұанды және жайлы ас қорытылуын тағамның сіңуін қамтамасыз етеді.

12 слайд

13 слайд
Қортынды Қазіргі заманда сатылып жатқан макдональс, фастфуд тағамдарының орнына жылқы етінен дайындалған заманауи ұлттық құндылықта дайындалған ет өнімдерін насихаттаттауымыз қажет. Менің ғылыми зерттеуіме арқау болып отырған жылқы етінің пайдалы қасиеттері оның қазіргі замандағы өсіп келе жатқан ұрпақтың ағзасына таптырмайтын ем және прафилонына енетінін ескере отырып , оны мектеп асханасының тамақ рационынына енгізу алдыңғы орындағы қажеттіліктердің бірі деп ойлаймын. Әрине жылқы етінің бағасы қымбат екенін біз білеміз . Әйтсе де , қоғам үшін балалардың денсаулығы бірінші орында тұру керек деп білемін. Дені сау ұрпақ – бақытты ұрпақ!

13 слайд

14 слайд
НАЗАРЛАР ЛАРЫҢЫЗҒА РАҚМЕТ

14 слайд