Ғылыми зерттеу әдістері
Дипломдар мен сертификаттарды алып үлгеріңіз!
1 слайд
Ғылыми зерттеу
әдістері
1 слайд
Ғылыми зерттеу әдістері
2 слайд
Зерттеу әдістері – алға қойған тапсырмаларымызды
орындауға көмектесетін амалдар түрлері. Түрлері:
ЭМПИРИКАЛЫҚ
ТЕОРЕТИКАЛЫҚ САНДЫҚ
САПАЛЫҚ
2 слайд
Зерттеу әдістері – алға қойған тапсырмаларымызды орындауға көмектесетін амалдар түрлері. Түрлері: ЭМПИРИКАЛЫҚ ТЕОРЕТИКАЛЫҚ САНДЫҚ САПАЛЫҚ
3 слайд
Зерттеудің теоретикалық әдістері
-
Бақылау
-
Сипаттау
-
Өлшеу
-
Тәжірибе (эксперимент)
-
Салыстыру
-
Сұрастыру -
Талдау
-
Синтез
-
Модельдеу
-
Жіктеу
-
Дедукция -
Индукция
-
Аналогия
-
АбстрагирлеуЭмпирикалық зерттеу әдістері
Теориялық түсінікті жетілдірумен және дамытумен
байланысты, объективті ақиқаттың нақты
байланыстары мен заңдылықтарын жан-жақты танып
білуге арналғанЭмпирикалық зерттеу бақылау мен тәжірибиенің
жаңа деректерің анықтап, теориялық зерттеудің
дамуына жәрдемдеседі, оның алдына жаңа
міндеттер қояды.
3 слайд
Зерттеудің теоретикалық әдістері - Бақылау - Сипаттау - Өлшеу - Тәжірибе (эксперимент) - Салыстыру - Сұрастыру - Талдау - Синтез - Модельдеу - Жіктеу - Дедукция - Индукция - Аналогия - АбстрагирлеуЭмпирикалық зерттеу әдістері Теориялық түсінікті жетілдірумен және дамытумен байланысты, объективті ақиқаттың нақты байланыстары мен заңдылықтарын жан-жақты танып білуге арналғанЭмпирикалық зерттеу бақылау мен тәжірибиенің жаңа деректерің анықтап, теориялық зерттеудің дамуына жәрдемдеседі, оның алдына жаңа міндеттер қояды.
4 слайд
Сапалық әдістер - зерттелетін
құбылыстардың
сапалық сипаттамаларын анықтауға
бағытталған. Олардың
негізінде біз , нәтижесінде әр түрлі
үрдістердің терең
механизмдерін анықтай аламыз:
• Терең сұхбат
• Сараптамалық сұхбат
• Фокус-топтық пікірталас.Санды қ әдістер - сандық деректерді
бастапқы жинауға және оларды
ауқымды құбылыстарды зерттеу үшін
одан әрі өлшеуге бағытталған.
Алынған Сандық сипаттамалар жалпы
заңдылықтарды анықтауға және
кездейсоқ елеусіз қателерді жоюға
көмектеседі.
4 слайд
Сапалық әдістер - зерттелетін құбылыстардың сапалық сипаттамаларын анықтауға бағытталған. Олардың негізінде біз , нәтижесінде әр түрлі үрдістердің терең механизмдерін анықтай аламыз: • Терең сұхбат • Сараптамалық сұхбат • Фокус-топтық пікірталас.Санды қ әдістер - сандық деректерді бастапқы жинауға және оларды ауқымды құбылыстарды зерттеу үшін одан әрі өлшеуге бағытталған. Алынған Сандық сипаттамалар жалпы заңдылықтарды анықтауға және кездейсоқ елеусіз қателерді жоюға көмектеседі.
5 слайд
Артықшылығы Кемшілігі
Сандық Зерттелетін көрсеткіштердің нақты
сандық мәндеріне ие боламыз Арнайы программалар қажет ететін
әдіс
Болашақ дамуды болжауға
мүмкіндік аламыз Ұзақ уақытты қажет етеді
Зерттеу объектісінің кең ауқымын
қамту Бір натиже беретін
индикаторларды жаңғырту
мүмкіншілігі болу керек
Артықшылығы Кемшілігі
Сапалық Кішігірім респонденттерден
тұратын топтан өткізуге болады Шағын мөлшер респонденттер
нәтижелерін барлық халық
нәтижелерімен жалпылауға
болмайдыАдамдардың ішкі мотивтері мен
мотивтерін анықтауға мүмкіндік
береді
5 слайд
Артықшылығы Кемшілігі Сандық Зерттелетін көрсеткіштердің нақты сандық мәндеріне ие боламыз Арнайы программалар қажет ететін әдіс Болашақ дамуды болжауға мүмкіндік аламыз Ұзақ уақытты қажет етеді Зерттеу объектісінің кең ауқымын қамту Бір натиже беретін индикаторларды жаңғырту мүмкіншілігі болу керек Артықшылығы Кемшілігі Сапалық Кішігірім респонденттерден тұратын топтан өткізуге болады Шағын мөлшер респонденттер нәтижелерін барлық халық нәтижелерімен жалпылауға болмайдыАдамдардың ішкі мотивтері мен мотивтерін анықтауға мүмкіндік береді
6 слайд
Объективті шынайлықты бақылау,
белгілері бойынша салыстыру
Эксперимент. Дәлелдеуді керек
ететін тұжырымды негізінде теория
құру, оны практика жүзінде қолдану
Нақтылау. Логикалық,
информациялық, графикалық
құрылым жасау арқылы жұмысқа
нәтиже беру
ТексеруҒылыми зерттеу
әдістерінің қызметі:
6 слайд
Объективті шынайлықты бақылау, белгілері бойынша салыстыру Эксперимент. Дәлелдеуді керек ететін тұжырымды негізінде теория құру, оны практика жүзінде қолдану Нақтылау. Логикалық, информациялық, графикалық құрылым жасау арқылы жұмысқа нәтиже беру ТексеруҒылыми зерттеу әдістерінің қызметі:
7 слайд
-
Жинақталған мәл i меттерге талдау жасау, нақты екен i н б i лд i ру;
-
Мүмкіндігінше толық акпарат беру;
-
Оқырманға бүл әдіс түрін не себепті тандалганын б i л ді py ;
-
Басқалар ақпаратын мәл i мет i н түс i не алатындай және тәж i рибеде
қолдана алатындай болуы кажет;
-
Оқырман нәтижені бағалай және нақтылай алатын болуы шарт,Зерттеу жұмысын оқитын көптеген i зденуш i лерді зерттеу жұмысының әд i с i
қалай жүрг i з i лген i қызықтырады. Оқырман ақпаратты қалай жиналғанын б i лу i
қажет, өйткені олар үш i н нәтижеге қалай қол жетк i з i лген i маңызды.
Сондықтан зерттеу әд i с i н жазу барысында мынаны есте сактау керек:
7 слайд
- Жинақталған мәл i меттерге талдау жасау, нақты екен i н б i лд i ру; - Мүмкіндігінше толық акпарат беру; - Оқырманға бүл әдіс түрін не себепті тандалганын б i л ді py ; - Басқалар ақпаратын мәл i мет i н түс i не алатындай және тәж i рибеде қолдана алатындай болуы кажет; - Оқырман нәтижені бағалай және нақтылай алатын болуы шарт,Зерттеу жұмысын оқитын көптеген i зденуш i лерді зерттеу жұмысының әд i с i қалай жүрг i з i лген i қызықтырады. Оқырман ақпаратты қалай жиналғанын б i лу i қажет, өйткені олар үш i н нәтижеге қалай қол жетк i з i лген i маңызды. Сондықтан зерттеу әд i с i н жазу барысында мынаны есте сактау керек:
8 слайд
Зеттеу әдістерінің бірі - C ұхбат әдісі . Мұнда зерттеуші (сұхбаттасушы)
сыналушымен (респондент) әңгімелеседі, жол-жөнекей оның сөз саптауына,
түрлі реакцияларына, ілтипатына зер салып отырады. Әңгіме белгілі сұрақтың
айналасында, зерттеуші көздеген мақсатқа орай, арнаулы жоспар бойынша
жүргізіледі.
Бұл әдіс түрі арқылы ұсақ-түйек детальдармен мәселенің аша түсуге мүмкіндік
туады және жиналған материалдың объективтілігіне ерекше мән беріледі,
өйткені зерттеушінің әнгімесіне адам кейде екі ұшты мәліметтер беріп қоюы да
ықтимал.
8 слайд
Зеттеу әдістерінің бірі - C ұхбат әдісі . Мұнда зерттеуші (сұхбаттасушы) сыналушымен (респондент) әңгімелеседі, жол-жөнекей оның сөз саптауына, түрлі реакцияларына, ілтипатына зер салып отырады. Әңгіме белгілі сұрақтың айналасында, зерттеуші көздеген мақсатқа орай, арнаулы жоспар бойынша жүргізіледі. Бұл әдіс түрі арқылы ұсақ-түйек детальдармен мәселенің аша түсуге мүмкіндік туады және жиналған материалдың объективтілігіне ерекше мән беріледі, өйткені зерттеушінің әнгімесіне адам кейде екі ұшты мәліметтер беріп қоюы да ықтимал.
9 слайд
Зерттеудің нақтылы
талап-тілегіне орай
сұхбат бірнеше түрге
бөлінеді. Ол:
жеке адамдармен (жеке сұхбат);
арнайы ұйымастырылған топтармен
де (отбасы әулеті,дос-жарандар тобы
т.б );
Сұхбаттың стандарттық (алдын ала
жасалған нақты бағдарлама
бойынша);
9 слайд
Зерттеудің нақтылы талап-тілегіне орай сұхбат бірнеше түрге бөлінеді. Ол: жеке адамдармен (жеке сұхбат); арнайы ұйымастырылған топтармен де (отбасы әулеті,дос-жарандар тобы т.б ); Сұхбаттың стандарттық (алдын ала жасалған нақты бағдарлама бойынша);
10 слайд
Технологиялар арқылы оқушы
қызығушылығын арттыру.
•
Аты жөні
•
Жұмыс істейтін ортаңыз?
•
Сыныптың қай деңгейіне сабақ бересіз?
•
Сабағыныз қандай бағытта өтеді?
•
Инновациялық технологияларды қолдануға мектептің деңгейі қандай?
•
Қандай әдістер қолдану тиімді деп санай c ыз?
•
Қандай қиыншылдықтар кездеседі?
•
Балалардың қызығушылық деңгейі жоғары деп санайсызба?
•
Жағымды және жағымсыз жақтарын атап өтсеңіз?
•
Әдіс т әсілмен бүкіл сабақ кезеніңде қолдану тиімді ме?
•
Жаңа технологиялар қаншалықты маңызды?
10 слайд
Технологиялар арқылы оқушы қызығушылығын арттыру. • Аты жөні • Жұмыс істейтін ортаңыз? • Сыныптың қай деңгейіне сабақ бересіз? • Сабағыныз қандай бағытта өтеді? • Инновациялық технологияларды қолдануға мектептің деңгейі қандай? • Қандай әдістер қолдану тиімді деп санай c ыз? • Қандай қиыншылдықтар кездеседі? • Балалардың қызығушылық деңгейі жоғары деп санайсызба? • Жағымды және жағымсыз жақтарын атап өтсеңіз? • Әдіс т әсілмен бүкіл сабақ кезеніңде қолдану тиімді ме? • Жаңа технологиялар қаншалықты маңызды?
11 слайд
— Сауалдар түсінікті, бір мәнді, нақты және анық сенімді жауап алуға мүмкіндік туғызуы тиіс.
— Сауалнама зерттеу мақсатына және міндеттеріне сәйкес сұрақтардан тұруы тиіс.
— Сұрақтар логикалық сәйкестікпен қойылуы керек.
— Сауалнамада нақты терминологияны, күнделікті тілді, түсінікті, терминдерді пайдаланып,
жаргондарды қолданбаған жөн.
— Сұрақтар екі мағыналы сипатта болмауы керек. Сауалнама (анкета) – пікір сұрау өткізу үшін іріктелген респонденттерге бірқатар сұрақтар
қойып, олардан жауап алатын пікір сұрау парағы. Пікір сұрау әдісін мәліметтерді жинау
кезінде қолданғанда, зерттелетін мәселеге сауалнама сипатының, құрылымының және
типінің сәйкестігін анықтау қажет. Сауалнаманы кеңінен қолданудан бұрын, оның
кемшіліктерін айқындау және болдырмау үшін тестілеуден өткізу керек. Сұрақтарды
құрастырудың ұсыныстары:
11 слайд
— Сауалдар түсінікті, бір мәнді, нақты және анық сенімді жауап алуға мүмкіндік туғызуы тиіс. — Сауалнама зерттеу мақсатына және міндеттеріне сәйкес сұрақтардан тұруы тиіс. — Сұрақтар логикалық сәйкестікпен қойылуы керек. — Сауалнамада нақты терминологияны, күнделікті тілді, түсінікті, терминдерді пайдаланып, жаргондарды қолданбаған жөн. — Сұрақтар екі мағыналы сипатта болмауы керек. Сауалнама (анкета) – пікір сұрау өткізу үшін іріктелген респонденттерге бірқатар сұрақтар қойып, олардан жауап алатын пікір сұрау парағы. Пікір сұрау әдісін мәліметтерді жинау кезінде қолданғанда, зерттелетін мәселеге сауалнама сипатының, құрылымының және типінің сәйкестігін анықтау қажет. Сауалнаманы кеңінен қолданудан бұрын, оның кемшіліктерін айқындау және болдырмау үшін тестілеуден өткізу керек. Сұрақтарды құрастырудың ұсыныстары:
12 слайд
«Жалпы білім беру сапасына қанағаттанушылық»
1. Балаңызбен жұмыс жасайтын мұғалімдердің кәсіби деңгейін қалай
бағалайсыз?
1) жоғары;
2) біршама жоғары;
3) орташа деңгейде;
4) біршама төмен;
5) төмен;
6) жауап беру қиынға соғады.
2. Сабақ жақсы жабдықталған аудиторияларда (оқу жиһазы, оқу-
әдістемелік құралдар) өтетінімен келісесіз бе?
1) толық келісемін;
2) көбіне келіседі;
3) ішінара келісемін;
4) көбіне келіспейді;
5) толық келіспеймін;
6) жауап беру қиынға соғады.
3. Сіздің ойыңызша, сіздің балаңыз оқитын оқу орнының санитарлық-
гигиеналық жағдайы қандай?
1) жоғары;
2) біршама жоғары; 3) орташа деңгейде;
4) біршама төмен;
5) төмен;
6) жауап беру қиынға соғады.
4. Сіздің балаңыз оқитын оқу орнында оның денсаулығын сақтау және
нығайту үшін жағдай жасалсын?
1) иә;
2) жоққа қарағанда иә;
3) иә және жоқ;
4) иә емес, жоқ;
5) жоқ;
6) жауап беру қиынға соғады.
5. Сіздің ойыңызша, сіздің балаңыз оқитын оқу орнында оқу және
қосымша әдебиеттердің болуы қандай?
1) жоғары;
2) біршама жоғары;
3) орташа деңгейде;
4) біршама төмен;
5) төмен;
6) жауап беру қиынға соғады.
12 слайд
«Жалпы білім беру сапасына қанағаттанушылық» 1. Балаңызбен жұмыс жасайтын мұғалімдердің кәсіби деңгейін қалай бағалайсыз? 1) жоғары; 2) біршама жоғары; 3) орташа деңгейде; 4) біршама төмен; 5) төмен; 6) жауап беру қиынға соғады. 2. Сабақ жақсы жабдықталған аудиторияларда (оқу жиһазы, оқу- әдістемелік құралдар) өтетінімен келісесіз бе? 1) толық келісемін; 2) көбіне келіседі; 3) ішінара келісемін; 4) көбіне келіспейді; 5) толық келіспеймін; 6) жауап беру қиынға соғады. 3. Сіздің ойыңызша, сіздің балаңыз оқитын оқу орнының санитарлық- гигиеналық жағдайы қандай? 1) жоғары; 2) біршама жоғары; 3) орташа деңгейде; 4) біршама төмен; 5) төмен; 6) жауап беру қиынға соғады. 4. Сіздің балаңыз оқитын оқу орнында оның денсаулығын сақтау және нығайту үшін жағдай жасалсын? 1) иә; 2) жоққа қарағанда иә; 3) иә және жоқ; 4) иә емес, жоқ; 5) жоқ; 6) жауап беру қиынға соғады. 5. Сіздің ойыңызша, сіздің балаңыз оқитын оқу орнында оқу және қосымша әдебиеттердің болуы қандай? 1) жоғары; 2) біршама жоғары; 3) орташа деңгейде; 4) біршама төмен; 5) төмен; 6) жауап беру қиынға соғады.
13 слайд
6. Сіздің ойыңызша, оқу пәндерінің мазмұны мен оқытылуы уақыт
талабына сай ма?
1) толық сәйкес келеді;
2) негізінен сәйкес келеді;
3) ішінара сәйкес келеді;
4) негізінен сәйкес келмейді;
5) толық сәйкес келмесе;
6) жауап беру қиынға соғады.
7. Сіздің оқу орныңыздағы студенттер мен мұғалімдердің қарым-
қатынасы алынған білім сапасына әсер ететінімен келісесіз бе?
1) толық келісемін;
2) көбіне келіседі;
3) ішінара келісемін;
4) көбіне келіспейді;
5) толық келіспеймін;
6) жауап беру қиынға соғады.
8. Сыныбыңыздағы оқушылардың өзара қарым-қатынасы алған
білім сапасына әсер ететінімен келісесіз бе?
1) толық келісемін;
2) көбіне келіседі;
3) ішінара келісемін; 4) көбіне келіспейді;
5) толық келіспеймін;
6) жауап беру қиынға соғады.
9. Балаңыз оқитын оқу орнында мұғалімдердің сабақта
қолданатын оқыту әдістері мен технологиялары білім сапасын
арттыра ма?
1) иә;
2) жоққа қарағанда иә;
3) иә және жоқ;
4) иә емес, жоқ;
5) жоқ;
6) жауап беру қиынға соғады.
10. Балаңыз оқитын оқу орнындағы тағамның сапасын қалай
бағалайсыз?
1) тамаша;
2) жақсы;
3) қанағаттанарлық;
4) қанағаттанарлықсыз;
5) жол берілмейтін;
6) жауап беру қиынға соғады.
13 слайд
6. Сіздің ойыңызша, оқу пәндерінің мазмұны мен оқытылуы уақыт талабына сай ма? 1) толық сәйкес келеді; 2) негізінен сәйкес келеді; 3) ішінара сәйкес келеді; 4) негізінен сәйкес келмейді; 5) толық сәйкес келмесе; 6) жауап беру қиынға соғады. 7. Сіздің оқу орныңыздағы студенттер мен мұғалімдердің қарым- қатынасы алынған білім сапасына әсер ететінімен келісесіз бе? 1) толық келісемін; 2) көбіне келіседі; 3) ішінара келісемін; 4) көбіне келіспейді; 5) толық келіспеймін; 6) жауап беру қиынға соғады. 8. Сыныбыңыздағы оқушылардың өзара қарым-қатынасы алған білім сапасына әсер ететінімен келісесіз бе? 1) толық келісемін; 2) көбіне келіседі; 3) ішінара келісемін; 4) көбіне келіспейді; 5) толық келіспеймін; 6) жауап беру қиынға соғады. 9. Балаңыз оқитын оқу орнында мұғалімдердің сабақта қолданатын оқыту әдістері мен технологиялары білім сапасын арттыра ма? 1) иә; 2) жоққа қарағанда иә; 3) иә және жоқ; 4) иә емес, жоқ; 5) жоқ; 6) жауап беру қиынға соғады. 10. Балаңыз оқитын оқу орнындағы тағамның сапасын қалай бағалайсыз? 1) тамаша; 2) жақсы; 3) қанағаттанарлық; 4) қанағаттанарлықсыз; 5) жол берілмейтін; 6) жауап беру қиынға соғады.