Жаратылыстану 5-сынып 3-тоқсан бойынша дайын презентациялар

1 слайд
Табиғаттағы заттар айналымы

2 слайд
Оқу бағдарламасына сәйкес оқу мақсаты  5.4.1.1- өлі табиғатта болатын үдерістерді атау (табиғатта заттардың айналымы, тау түзілу, үгілу, климаттық үдерістер

3 слайд
Миға шабуыл  1. Ауа қалай қызады?  2. Жаз уақытында тау басындағы қар неге ерімейтінін түсіндір.  3. Неге ауа райын болжағанда желдің бағытын білу маңызды? Ойланып көрші.

4 слайд
1.Тапсырма.  Жансыз табиғатта қандай үдерістер жүріп жатқанын есіңе түсір.Оларды ата. Сипатта немесе сызба суретін сал. Сыныптастарыңа түсіндір.

5 слайд
 2.«Зат айналымы» сызбасына қарайды. Бұл сызбада Күн неге ортада орналасқанын түсіндіреді. Айналымның басын анықтайды. Осы айналымдағы заттар қозғалысының логикалық тізбегін құрады, оны дәптерге жазады. Зат айналымы немен тұйықталады?

6 слайд

7 слайд
2. Тапсырма  Сызбаны мұқият қарайды. Сызбадағы кейбір нысандарды «асыраушылар», кейбірін «қоректенушілер», ал үшіншісін «тазалықшылар» деп атайды. Зат айналымындағы олардың рөлін түсіндіреді.

8 слайд

9 слайд
НАЗАР САЛЫП ТЫҢДАҒАНДАРЫҢЫЗҒА РАХМЕТ!

10 слайд
Тау түзілу. Үгілу

11 слайд
Оқу бағдарламасына сәйкес оқу мақсаты  5.4.1.1- өлі табиғатта болатын үдерістерді атау (табиғатта заттардың айналымы, тау түзілу, үгілу, климаттық үдерістер)

12 слайд
Миға шабуыл  1. Қандай құбылыс «үгілу» деп аталады?  2. Сен тұратын аймаққа қай үгілу түрі тән?  3. Сенің үйіңнің қасындағы үлкен су нысаны кішірейгенін байқадың  ба? Оның суы толығымен булана ма? Егер буланса, онда ол неге  қайтадан пайда болады? Қандай үдеріс арқылы нысанның суы қайтадан толады?  4. Жануарлар өз тіршілігіне қажетті химиялық заттарды қайдан  алады?

13 слайд
1.Тапсырма  1.Тау түзілу – Жердің ішкі күші әсерінен таулардың қалыптасу құбылысына сипаттама береді.

14 слайд
 2 . Тау түзілу үдерісінде қандай бедер түрлері пайда болатынын түсіндіреді.

15 слайд
2.Тапсырма  1. Үгілу түрлеріне сипаттама береді.

16 слайд
 2. «Үгілу» сөзін естігенде, сенде қандай ассоциация пайда болады?  Сенің ойыңша, бұл үдеріске қандай табиғи күштер қатысады?

17 слайд
Назар қойып тыңдағандарыңызға РАХМЕТ!

18 слайд
Климаттық үдерістер

19 слайд
Оқу бағдарламасына сәйкес оқу мақсаты  5.4.1.1- өлі табиғатта болатын үдерістерді атау (табиғатта заттардың айналымы, тау түзілу, үгілу, климаттық үдерістер)

20 слайд
Миға шабуыл 1.Климат деген не? 2. Қандай жағдайда су сұйық күйінен қатты күйге айналады? 3. Сен тұратын аумақта осындай табиғат құбылысын жылдың қай мезгілінде бақылауға болады?

21 слайд
1-Тапсырма  Параграфтың мәтінін және суретті пайдалана отырып, табиғаттағы ауа массасының айналуын сипаттайды. «Экватордан полюске дейін ауаның қозғалуы» сызбасын сызады: ауаның жылжуына әсер ететін түрткіжайттарды символдармен белгілейді.

22 слайд

23 слайд
2-Тапсырма  Берілген сызбаны мұқият қарайды. Табиғатта бұл үдеріс қалай аталатынын есіңе түсіреді. Топта осы үдерістің үлгісін жасайды. Үдерістің әрбір кезеңін түсіндіріп береді. Сыныпқа ұсынады

24 слайд

25 слайд
Назар қойып тыңдағандарыңызға РАХМЕТ!

26 слайд
Жансыз табиғатта жүретін үдерістердің себептері мен салдары

27 слайд
Оқу бағдарламасына сәйкес оқу мақсаты  5.4.1.2- өлі табиғаттағы болып жатқан үдерістердің себеп-салдарларын түсіндіру

28 слайд
Миға шабуыл  1. Неге жер сілкінісін тау түзілу үдерісіне жатқызады?  2. Жер сілкіну қайда болады: тауда ма немесе жазықта ма?  3. Сен тұратын аумақта жер сілкіне ме?

29 слайд
1-Тапсырма  1. Үгілудің түрлерін түсіндіреді.

30 слайд
 2.Мына суреттегілердің қайсысы физикалық үгілуге жатады? Оларды неге таңдағаның түсіндіреді.

31 слайд
2-Тапсырма  1. Механикалық үгілуге сипаттама береді. Мысал келтіреді.

32 слайд
 2. Химиялық үгілуге сипаттама беріп, мысал келтіреді.

33 слайд
 3. Жер сілкіну құбылысын түсіндіріп, сипаттайды.

34 слайд
Назар қойып тыңдағандарыңызға РАХМЕТ!

35 слайд
Тірі ағзалардың қасиеттері

36 слайд
Оқу бағдарламасына сәйкес оқу мақсаты  5.4.2.1- тірі ағзалардың ортақ қасиеттерін сипаттау

37 слайд
Миға шабуыл  1. Сен организмдердің қандай қасиеттерін білесің?  2. Адамға тыныс алу және тамақтану үшін қандай заттар қажет?  Оларды қайдан алады?  3. Үй шатырындағы сүңгімұзды организмге жатқызуға бола ма?  Жауабыңды түсіндір.

38 слайд
1-Тапсырма  1. Суреттерді 2 топқа бөледі: «Жанды табиғат денелері», «Жансыз табиғат денелері».

39 слайд
 2. Қандай белгілер арқылы сен нысандарды жанды табиғат денелеріне жатқыздың? Осы белгілерді көрсетеді. «Тірі организмдердің қасиеттері» кластерін толтырады.

40 слайд
2-Тапсырма  1.Венн диаграммасын толтырады. Осы организмдердің ортақ белгілерін анықтайды. Ерекшеліктері неде? Олардың бәрі неге организмге жататынын түсіндіреді.

41 слайд
 2. Өсімдік тірі организмге жата ма? Қалай ойлайсың? Өз пікіріңе дәлелдер келтіреді.

42 слайд
 3.Салыстыру сызығын толтырады.

43 слайд
Назар қойып тыңдағандарыңызға РАХМЕТ!

44 слайд
Тірі ағзалардың құрылымдық деңгейлері

45 слайд
Оқу бағдарламасына сәйкес оқу мақсаты  5.4.2.2 -тірі ағзалардың құрылымдық деңгейлерін сипаттау

46 слайд
Миға шабуыл  1.Жасуша дегеніміз не?  2. Биоценоз ұғымына сипаттама беріңдер?  3.Биосфера деген не?

47 слайд
1-Тапсырма  1.Тірі организмдер алуан түрлі болады. Жер бетінде тірі организмнің қанша түрі бар? Барлық тірі организмді бірге зерттеуге бола ма?

48 слайд
 2. Қандай белгілері бойынша тірі организмдер патшалыққа біріктірілген?

49 слайд
 3.Жер ғаламшарында жанды табиғатқа түсініктеме береді.

50 слайд
2-Тапсырма 1. Біржасушалы организмдерге мысалдар келтіреді.

51 слайд
 2. Суретке зер салып қарайды. Ондағы биоценозға атау береді. Биоценоз өкілдерін және өмір сүріп жатқан ортасын атайды. Егер биоценоздың бір өкілі қауымдастықта болмаса, онда не болатынын болжам жасайды.

52 слайд
 3.Биосфераның бір-бірімен байланысты бөліктерін дұрыс ретімен атайды. Олардың ерекшеліктерін түсіндіреді. «Жасуша», «ұлпа», «мүше», «организм» сөздерін пайдаланып, суретке атау береді.

53 слайд
Назар қойып тыңдағандарыңызға РАХМЕТ!

54 слайд
Фотосинтез

55 слайд
Оқу бағдарламасына сәйкес оқу мақсаты  5.4.2.5 - фотосинтез үдерісін түсіндіру

56 слайд
Миға шабуыл  1.Фотосинтез деген не?  2. Хлорофилл ұғымына сипаттама беріңдер.  3.Фотосинтез үдерісінде не пайда болады?

57 слайд
1-Тапсырма  1.Суретті сипаттап түсіндіреді.

58 слайд
 2. Фотосинтез «формуласын» құрастырады.

59 слайд
2-Тапсырма 1. К.А. Тимирязевтің еңбегін сипаттап береді.

60 слайд
 2. Егер табиғатта фотосинтез үдерісі жүрмесе, онда әлем қалай өзгеріп кетеді? Өз ойыңды айтады. Фотосинтез үдерісі жоқ әлемнің суретін салады.

61 слайд
 3. Бірінші бағанға фотосинтезге керек заттарды жазып, бағдар арқылы фотосинтез кезінде пайда болатын екінші бағандағы заттармен қосады.

62 слайд
Назар қойып тыңдағандарыңызға РАХМЕТ!

63 слайд
Фотосинтез пигменттері.

64 слайд
Оқу бағдарламасына сәйкес оқу мақсаты  5.4.2.6 - өсімдіктерде пигменттердің болуын зерттеу

65 слайд
Миға шабуыл  1. Қандай зат өсімдіктерді түрлі түске бояйды?  2. Түрлі жеміс пен көгөністерді мысалға келтір ж ə не оларда қандай пигмент  басым екенін атайды.  3. Неге күзде ағаш жапырақтары сарғаяды?

66 слайд
1-тапсырма  1. Коллажға қара. Қандай жыл мезгілдерін көріп тұрсың? Оны қандай белгілер арқылы анықтадың?

67 слайд
 2.Пигменттердің түрлерін ажыратады.

68 слайд
 3. Мына өсімдіктерде қандай пигменттер басым екенін анықтайды. Оларды атайды.

69 слайд
2-Тапсырма  Тәжірибе.  Бөлме өсімдігінің пигменттерінен сығым алу.  Қажетті заттар:  1. Үйдегі көлеңкеге төзімді өсімдік жапырағы  2. 10–20 мл этил спирті  3. Бір шымшым бор  4. Фарфор келі және келсап  5. Сүзгіш қағаз  6. Сынауық немесе колба  7. Шыны таяқша

70 слайд
 Жұмыстың орындалуы  1. Қандай болсын шөпті ұсақта, әсіресе көлеңкеге төзімді бөлме өсімдіктері жақсы, олар жұмсақ және оңай ұсақталады, хлорофилл де көбірек болады.  2. Ұсақталған жапыраққа 5–10 мл этил спиртін құй, жасуша шырынының қыш қылын басу үшін бір шымшым ғана бор қосады.  3. Оларды фарфор келіге салып, біркелкі жасыл масса болғанша ез еді.

71 слайд
 4. Тағы этил спиртін қосып, спирт қанық жасыл түске боялғанша араластыр.  5. Шыққан спирт сығымын таза колба немесе сынауыққа сүзіп ал.  6. Пигменттердің спиртті сығымында жасылдан басқа сары пигменттер де бар екеніне көз жеткіз. Ол үшін сүзгіш қағазға шыны таяқшамен жапырақ пигментінің спиртті сығымын тамыз. 3– 5 минуттан кейін қағазда түрлі түсті домалақтар: ортасында жасыл (хлорофилл), сыртында – сары (каротиноидтер) пайда болады.

72 слайд

73 слайд
 7. Жапырақтың құрамындағы пигменттер туралы қорытынды жаса. Жапырақ құрамында қандай пигмент басым? Ойланып көр. Егер хлорофилл азайса, жапырақтың түсі қандай болады? Қалай ойлайсың?

74 слайд
Назар қойып тыңдағандарыңызға РАХМЕТ!

75 слайд
Фотосинтезге қажетті жағдайлар

76 слайд
Оқу бағдарламасына сәйкес оқу мақсаты  5.4.2.7 - фотосинтездің жүруі үшін қажетті жағдайларын зерттеу

77 слайд
Миға шабуыл  1. Фотосинтез деген не?  2. Көмірқышқыл газына анықтама бер.  3.Оттегі не үшін қажет?

78 слайд
1-Тапсырма  1.Сызба бойынша қандай жағдайда фотосинтез жүретінін анықтайды. Үдерістен ең болмаса бір компонентін шығарып тастайды. Бірдеңе өзгере ме, жоқ па? Қалай ойлайсың?

79 слайд
 2. Фотосинтез үдерісін түсіндіреді.

80 слайд
2-Тапсырма  1. Сурет пен тәжірибе сипаттамасы арасындағы сәйкес тікті анықтайды, бұл тәжірибе нені дәлелдейді?

81 слайд
Назар қойып тыңдағандарыңызға РАХМЕТ!

82 слайд
Энергия түрлері

83 слайд
Оқу бағдарламасына сәйкес оқу мақсаты  Білім алушылар энергияның қандай түрлері бар екенін және энергиялар бір-бірінен несімен ерекшеленетінін біледі.

84 слайд
Миға шабуыл  1. Энергия деген не?  2. Энергияның қандай түрлерін білесің?

85 слайд
1-Тапсырма  1. Суреттерге қарап, оларға не ортақ екенін анықтайды

86 слайд
2.Энергияның түрлерін түсіндіреді.

87 слайд
2-Тапсырма  1.Топта энергияны пайдалану мысалын талқылайды және оны энергия түрімен сәйкестендіреді. Топқа бөледі.

88 слайд
Назар қойып тыңдағандарыңызға РАХМЕТ!

89 слайд
Температура және жылу энергиясы.

90 слайд
Оқу бағдарламасына сәйкес оқу мақсаты  5.5.1.2 -температура мен жылу энергиясын ажырату

91 слайд
Миға шабуыл  1.Температура деген не?  2.Термометр не үшін қажет?

92 слайд
1-Тәжірибе.  Саған қажет: мұз шақпағы, суы бар стақан.  1. Суы бар стақанды алып, термометрмен судың температурасын өлше. Судың көрсеткішін жаз.

93 слайд
 2. Мұз шақпағын суға сал. Мұз еріген соң, судың температурасын тағы өлше. Не байқадың? Неге солай болды? Қалай ойлайсың?  3. Қорытынды жасайды.

94 слайд
2-тәжірибе.  1. Сыныптағы бірнеше затқа қолыңды тигіз (парта, оқулық, қалам және т.б.). Әр заттың температурасын нақты анықтай аласың ба? Жансыз нысандардың температурасы қоршаған ауаның температурасымен бірдей болады.  2. Ұсынылған нысандардың температурасын анықтау үшін  саған не істеу қажет?

95 слайд
Назар қойып тыңдағандарыңызға РАХМЕТ!

96 слайд
Жылулық ұлғаю.

97 слайд
Оқу бағдарламасына сәйкес оқу мақсаты  5.5.1.3 -термометрді пайдалана отырып температураны өлшеу

98 слайд
Миға шабуыл  1.Термометр деген не?  2.Жылу энергиясы ұғымына сипаттама беріңдер.

99 слайд
1-Тапсырма  Термометрдің қандай түрлерін білесің? Суретке қара. Қайнаған судың температурасын қандай термометрмен өлшеуге болады? Мұздатқыш камераның температурасын ше? Неге?

100 слайд

101 слайд
1-тәжірибе.  Саған керек: термометр, ыстық суы бар лабораториялық стақан.  1. Термометрді суға сал. Шыны бағанда сұйықтық көтеріліп, тоқтағанша күт. Судың температурасын жазып ал.

102 слайд
 2. Термометрді судан шығармай, 5 минут сайын қайталап температураны өлше. Көрсеткіштерді кесте түрінде жаз.  3. Алынған мәліметтер бойынша судың сууына байланысты температураның өзгеру графигін құр.  4. Су қашан тез суыды: тәжірибенің басында ма немесе соңында ма? Неге екенін түсіндір. Қорытындыны дәптерге жазады

103 слайд
Назар қойып тыңдағанд...