Карбон қышқылдары

1 слайд
Үй тапсырмасын сұрау § 55 Оттекті органикалық қосылыстар. Спирттер. § 56.Көпатомды спирттер.

1 слайд

2 слайд
“ Қарлы кесек” ойыны • § 55 Оттекті органикалық қосылыстар. Спирттер. • § 56.Көп атомды спирттер

2 слайд

3 слайд
“ Қарлы кесек” ойыны • Оттекті органикалық қосылыстардың құрамына С, Н, О элемент атомдары кіреді. • Оттекті органикалық қосылыстарға спирттер, карбон қышқылдары, күрделі эфирлер және көмірсулар жатады. • Спирттер – молекуласындағы бір немесе бірнеше сутек атомдары гидроксил тобына алмасқан көмірсутектің туындылары. • Спирттер құрамындағы гидроксил тобының санына байланысты біратомды және көпатомды болып бөлінеді. • Метил спирті көз жүйкесіне әсер етеді. • Спирттердің функционалдық тобы –«ОН» гидроксил тобы. • Халықаралық номенклатура бойынша спирттерді атағанда сәйкес көмірсутектің атына – ол жұрнағы жалғанады. • Спирттердің жалпы формуласы – RO Н. • Спирттерді глюкозаны ашыту, этиленді гидраттау арқылы алады. • “ Спирт”сөзі латынның “ spiritus vini ” - “шараптың рухы” деген сөзінен шыққан. • Иньекция жасағанда ине шаншатын жерді спиртпен бірінші рет дизенфекциялау үшін, инені суырып алғаннан кейін екінші рет спиртпен теріні ұйыту үшін сүртеді. • Спирттер жанады. • Біріншілік спирттердің тотығуы нәтижесінде альдегидтер түзіледі. • Этил спиртін жиі қолданғанда пайда болатын ауру- алкоголизм. • Метанол мен этанол біратомды спирттің, ал этиленгликоль мен глицерин көпатомды спирттердің өкілдері. • Этиленгликоль мен глицерин тәтті заттар. • Этиленгликоль антифриз алу үшін қолданылады. • Глицерин ылғал тартатын зат. • Глицериннен қопарылғыш зат және дәрілік препарат нитроглицерин алынады.

3 слайд

4 слайд
Қаныққан көмірсутектер Спиртттер Ой шақыру

4 слайд

5 слайд
1. Этанолдың молекулалық, құрылымдық формуласын жазыңдар 2. Бірінші сұрақтағы аты аталған заттың молярлық массасын табыңдар 3. Берілген теңдеулерді аяқтаңдар: конц Н 2 SO 4 а) C 2 H 5 ОН → ә) C 2 H 5 ОН + O 2 → (химиялық қасиеттері) 1.Метанолдың молекулалық және құрылымдық формуласын құрыңдар 2. Бірінші сұрақта аты аталған заттың молярлық массасын табыңдар 3. Берілген теңдеулерді аяқтаңдар: ашытқы а) C 6 H 12 O 6 → ә) C 2 H 4 + H 2 О → ( алынуы) түзілген өнімнің аттарын атаңдар Деңгейлік тапсырма 1- нұсқа 2- нұсқа

5 слайд

6 слайд
Қасиеті Қолданылуы С H 3 ОН С 2 H 5 ОН С 2 H 4 (ОН) 2 С 3 H 5 (ОН) 3

6 слайд

7 слайд
Химия лық заттар Реакция теңдеуі Есептің шарты Есеп нәтиже 1. O 2 1 моль метанол жанғанда 715 кДж жылу бөлінеді. 5720 кДж жылу бөліп жанған кездегі оттегі көлемін есептеңдер. 2. H 2 O Этиленнің 33,6литрін (қ.ж) гидраттанғанда этил спиртінің қандай массасы түзілетінін есептеңдер 6.CH 3 COO H Қалыпты жағдайда 1,5 моль бутил спиртімен сірке қышқылы әрекеттескенде қанша көлем су түзіледі? 7. C 2 H 5 OH Массасы 9 кг глюкозаны спирттік ашыту арқылы қанша литр этанол алуға болады. 9. МgO Массасы 12 гр магний сірке қышқылымен әрекеттескенде неше грамм магний ацетаты түзіледі?

7 слайд

8 слайд
Технологиялық карта Метил спирті Этил спирті Этиленгликоль Глицерин Формуласы Физикалық қасиеттері Қолданылуы Жіктелуі (біратомды, көпатомды)

8 слайд

9 слайд
Химиялық заттар Реакция теңдеуі Есептің шарты Есеп нәтижесі 1. O 2 1 моль метанол жанғанда 715 кДж жылу бөлінеді. 5720 кДж жылу бөліп жанған кездегі оттегі көлемін есептеңдер. 2. H 2 O Этиленнің 33,6литрін (қ.ж) гидраттанғанда этил спиртінің қандай массасы түзілетінін есептеңдер 3.CH 3 COOH Қалыпты жағдайда 15 г магний оксиді сірке қышқылымен әрекеттескенде қанша көлем су түзіледі? 4.C 6 H 12 O 6 Массасы 9 кг глюкозаны спирттік ашыту арқылы қанша литр этанол алуға болады? Этанолдың тығыздығы 0,789кг/м 3 5. МgO Массасы 12 г магний сірке қышқылымен әрекеттескенде неше грамм магний ацетаты түзіледі?

9 слайд

10 слайд
Зияны ПайдасыҮй тапсырмасын қорыту

10 слайд

11 слайд
Этил спирті наркотик. Ол ерігіш болғандықтан қанға тез сініп ағзаға күшті әсер етеді. Спирттің әсерінен адамның ықыласы кеміп, қиыл үйлесімділігі бұзылып, мінез – құлқында әдепсіздік жұртқа жек көрінішті етеді. Маскүнемнен туған балалардың 38 % кемтарлыққа душар болады. Ұрлықтың 55%, тонаудың 75% адамның мас кезінде жасалады. Этил спиртінің маңызы орасан зор. Этанолды дәрі – дәрмек жасауға , залалсыздандырғыш зат ретінде медицинада, аірке қышқылын, бояу, синтездік каучук , диэтил эфирін алуға қолданылады. Ең арзан еріткіштердің бірі. Әтір, иіссу, сусындар жасауға пайдаланамыз. Табыс көзі. 29 қазан - дүниежүзілік алкогольден бас тарту күні.

11 слайд

12 слайд
«Алкоголь кез келген адамды ұятсыздыққа, бейшаралыққа, сорлылыққа итермелейді» А. Франц « Сіздің сорыңыз – жаман әдетке әуес болу, ал сіздің ең жоғары жетістігіңіз салауатты өмір салтын ұстану» П.Брэгг “ Болашақ Қазақстанның жастары салауатты да, тәрбиелі, шыныққан да шымыр, экологиялық сауатты, ауасы таза көк желекті дамыған елде тұруы керек” Н.Ә.Назарбаев   29 қазан - дүниежүзілік алкогольден бас тарту күні.

12 слайд

13 слайд
Жаңа сабақ § 57. Карбон қышқылдары

13 слайд

14 слайд
Құрамында карбоксил тобы -СООН бар көмірсутектердің туындыларын карбон қышқылдары деп аталады.

14 слайд

15 слайд
Карбон қышқылдары Құмырсқа қышқылы Сірке қышқылы Формуласы НСООН С H 3 СООН Табиғатта кезесуі Құмырсқа бездерінде, шырша жапырақтарында, қалақайда болады Өсімдіктер мен жануарлардан бөлініп шығатын әртүрлі заттардың (тердің, зәрдің ) құрамында болады Физикалық қасиеттері Өткір иісті, суда жақсы еритін түссіз сұйықтық Өткір иісті, суда жақсы еритін түссіз сұйықтық Қолданылуы Хош иісті заттар, дәрі – дәрмектер, еріткіштер т.б Тамақ өнеркәсібі, бояулар, дәрі –дәрмектер, жасанды талшық т.б

15 слайд

16 слайд
Қаныққан бірнегізді карбон қышқылдарының гомологтық қатары және атауы

16 слайд

17 слайд
Табиғатта кездесуі

17 слайд

18 слайд
Табиғатта кездесуі

18 слайд

19 слайд
Қышқылдардың химиялық қасиеттері H 2 SO 4 + MgO H 2 SO 4 + Mg H 2 SO 4 + NaOH H 2 SO 4 + CaCO 3 H 2 SO 4 + C 2 H 5 OH CH 3 COOH + MgO CH 3 COOH + Mg CH 3 COOH + NaOH CH 3 COOH + CaCO 3 CH 3 COOH + C 2 H 5 OHБейорганикалық қышқыл Органикалық қышқыл

19 слайд

20 слайд
Қолданылуы

20 слайд

21 слайд
Қолданылуы

21 слайд

22 слайд

22 слайд

23 слайд
Қандай заттар карбон қышқылдарымен әрекеттеседі? Химиялық заттар Реакция теңдеуі CaCO 3 MgS O 4 Mg НСІ O 2 H 2 O SO 2 Br 2 C 2 H 5 OH NaOH

23 слайд

24 слайд
Топтастыру стратегиясы H СООН С H 3 СООН

24 слайд

25 слайд
• Піспеген жеміс-жидектерде, қымыздықта, қымызда, лимонда қандай дәм болатынын естеріне сала отырып, органикалық заттардың да ішінде қышқылдар бар екеніне назар аударған жөн. Күнделікті тұрмыста қолданылып жүрген құмырсқа және сірке қышқылымен таныстырады.

25 слайд