Материалдар / Металдар және құймаларды алу. Металдар. Металдардың алыну жолдары. Құймалар. Құрылысы мен құрамы.
МИНИСТРЛІКПЕН КЕЛІСІЛГЕН КУРСҚА ҚАТЫСЫП, АТТЕСТАЦИЯҒА ЖАРАМДЫ СЕРТИФИКАТ АЛЫҢЫЗ!
Сертификат Аттестацияға 100% жарамды
ТОЛЫҚ АҚПАРАТ АЛУ

Металдар және құймаларды алу. Металдар. Металдардың алыну жолдары. Құймалар. Құрылысы мен құрамы.

Материал туралы қысқаша түсінік
Металдар және құймаларды алу. Металдар. Металдардың алыну жолдары. Құймалар. Құрылысы мен құрамы
Авторы:
Автор материалды ақылы түрде жариялады. Сатылымнан түскен қаражат авторға автоматты түрде аударылады. Толығырақ
25 Сәуір 2023
819
5 рет жүктелген
250 ₸
Бүгін алсаңыз
+13 бонус
беріледі
Бұл не?
Бүгін алсаңыз +13 бонус беріледі Бұл не?
Тегін турнир Мұғалімдер мен Тәрбиешілерге
Дипломдар мен сертификаттарды алып үлгеріңіз!
Бұл бетте материалдың қысқаша нұсқасы ұсынылған. Материалдың толық нұсқасын жүктеп алып, көруге болады
img_page_1
Ресми байқаулар тізімі
Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз!
Материалдың қысқаша түсінігі
Сабақтың тақырыбы: Металдар және құймаларды алу . Метал дар . Металдардың алыну жолдары . Құймалар . Құрылысы мен құрам

1 слайд
Сабақтың тақырыбы: Металдар және құймаларды алу . Метал дар . Металдардың алыну жолдары . Құймалар . Құрылысы мен құрамы.

1 слайд

Сабақтың тақырыбы: Металдар және құймаларды алу . Метал дар . Металдардың алыну жолдары . Құймалар . Құрылысы мен құрамы.

Сабақтың мақсаты:  Білімділік: Металдардың қолданылуымен, олардың табиғаттағы және адам өміріндегі маңызымен таныстыру.

2 слайд
Сабақтың мақсаты:  Білімділік: Металдардың қолданылуымен, олардың табиғаттағы және адам өміріндегі маңызымен таныстыру. Қазақстандағы мыс, мырыш, темір, хромның кен орындары мен коррозия туралы айту арқылы білім мен дағдысын бір жүйеге келтіру.  Дамытушылық: Мыс, мырыш, темір, хром сылыстар туралы алған білімдерін кеңейтіп, интерактивті әдіс- тәсілдері арқылы оқушылардың өзара белсенділігін, ой- өрісін, зейінін дамыту.  Тәрбиелік: ойлау қабілеттерін жетілдіру, есте сақтау қасиеттерін дамыту, топпен жұмыс істеуге тәрбиелеу. Білімін қолма қол көрсете алу қасиеттерін ашу. Экологиялық тәрбие беру.

2 слайд

Сабақтың мақсаты:  Білімділік: Металдардың қолданылуымен, олардың табиғаттағы және адам өміріндегі маңызымен таныстыру. Қазақстандағы мыс, мырыш, темір, хромның кен орындары мен коррозия туралы айту арқылы білім мен дағдысын бір жүйеге келтіру.  Дамытушылық: Мыс, мырыш, темір, хром сылыстар туралы алған білімдерін кеңейтіп, интерактивті әдіс- тәсілдері арқылы оқушылардың өзара белсенділігін, ой- өрісін, зейінін дамыту.  Тәрбиелік: ойлау қабілеттерін жетілдіру, есте сақтау қасиеттерін дамыту, топпен жұмыс істеуге тәрбиелеу. Білімін қолма қол көрсете алу қасиеттерін ашу. Экологиялық тәрбие беру.

Д. И. Менделеев жасаған химиялық элементтердің периодтық жүйесі

3 слайд
Д. И. Менделеев жасаған химиялық элементтердің периодтық жүйесі

3 слайд

Д. И. Менделеев жасаған химиялық элементтердің периодтық жүйесі

Металдардардың физикалық қасиеттері : Мыс – ашық қызғылт түсті жылтыр металл, жеңіл созылады. Электр тоғын жақсы өткізеді. Те

4 слайд
Металдардардың физикалық қасиеттері : Мыс – ашық қызғылт түсті жылтыр металл, жеңіл созылады. Электр тоғын жақсы өткізеді. Темір – жылтыр, иілгіш, оңай магниттенетін, қатты металл. Мырыш – көкшіл ақ түсті металдық жылтыры бар, оңай балқиды. Хром – күмістей ақ, жылтыр, морт сынғыш матал. Электр және жылу өткізгіштігі төмен.

4 слайд

Металдардардың физикалық қасиеттері : Мыс – ашық қызғылт түсті жылтыр металл, жеңіл созылады. Электр тоғын жақсы өткізеді. Темір – жылтыр, иілгіш, оңай магниттенетін, қатты металл. Мырыш – көкшіл ақ түсті металдық жылтыры бар, оңай балқиды. Хром – күмістей ақ, жылтыр, морт сынғыш матал. Электр және жылу өткізгіштігі төмен.

Мыстың негізгі минералдары:  халькопирит CuFeS 2  малахит CuCO 3 *Cu(OH) 2  азурит 2CuCO 3 *Cu(OH) 2  халько

5 слайд
Мыстың негізгі минералдары:  халькопирит CuFeS 2  малахит CuCO 3 *Cu(OH) 2    азурит 2CuCO 3 *Cu(OH) 2  халькозин Cu 2 S   ковелин CuS

5 слайд

Мыстың негізгі минералдары:  халькопирит CuFeS 2  малахит CuCO 3 *Cu(OH) 2    азурит 2CuCO 3 *Cu(OH) 2  халькозин Cu 2 S   ковелин CuS

Мыстың химиялық қасиеттері:  Қыздырғанда ауадағы оттегімен тотығады: t°

6 слайд
Мыстың химиялық қасиеттері:  Қыздырғанда ауадағы оттегімен тотығады: t° 2Cu + О 2 = 2CuО  Галогендермен: t° Cu + СL 2 = CuCL 2  H 2 SO 4 -пен әрекеттеседі. t° Cu + 2 H 2 SO 4 = CuSO 4 + SO 2 +2H 2

6 слайд

Мыстың химиялық қасиеттері:  Қыздырғанда ауадағы оттегімен тотығады: t° 2Cu + О 2 = 2CuО  Галогендермен: t° Cu + СL 2 = CuCL 2  H 2 SO 4 -пен әрекеттеседі. t° Cu + 2 H 2 SO 4 = CuSO 4 + SO 2 +2H 2

Мырыштың негізгі минералдары: Сфалерит ZnS (мырыш алдамышы) Мырыш шпаты ZnCO 3 Цинкит ZnO.

7 слайд
Мырыштың негізгі минералдары: Сфалерит ZnS (мырыш алдамышы) Мырыш шпаты ZnCO 3 Цинкит ZnO.

7 слайд

Мырыштың негізгі минералдары: Сфалерит ZnS (мырыш алдамышы) Мырыш шпаты ZnCO 3 Цинкит ZnO.

Мырыштың химиялық қасиеттері:  қыздырғанда О 2 -мен әрекеттеседі.

8 слайд
Мырыштың химиялық қасиеттері:  қыздырғанда О 2 -мен әрекеттеседі. t° 2Zn + О 2 = 2ZnО  Галогендермен: t° Zn + СL 2 = ZnCL t°  сумен әрекеттесуі: Zn + H 2 O = ZnO + H 2 ↑  қышқылдар және сілтілермен әрекеттеседі: Zn + 2HCL = ZnCL 2 + H 2 ↑ t° Zn + 2NaOH = Na 2 ZnO 2 + H 2 ↑

8 слайд

Мырыштың химиялық қасиеттері:  қыздырғанда О 2 -мен әрекеттеседі. t° 2Zn + О 2 = 2ZnО  Галогендермен: t° Zn + СL 2 = ZnCL t°  сумен әрекеттесуі: Zn + H 2 O = ZnO + H 2 ↑  қышқылдар және сілтілермен әрекеттеседі: Zn + 2HCL = ZnCL 2 + H 2 ↑ t° Zn + 2NaOH = Na 2 ZnO 2 + H 2 ↑

Мыс пен мырыштың алыну жолдары Пирометаллургиялық Гидрометаллургиялық

9 слайд
Мыс пен мырыштың алыну жолдары Пирометаллургиялық Гидрометаллургиялық

9 слайд

Мыс пен мырыштың алыну жолдары Пирометаллургиялық Гидрометаллургиялық

Хромның негізгі минералдары: Хромит FeCr 2 O 4 (хромды темір тас) Хром оксиді Cr 2 O 3 .

10 слайд
Хромның негізгі минералдары: Хромит FeCr 2 O 4 (хромды темір тас) Хром оксиді Cr 2 O 3 .

10 слайд

Хромның негізгі минералдары: Хромит FeCr 2 O 4 (хромды темір тас) Хром оксиді Cr 2 O 3 .

Хромның химиялық қасиеттері:  Жоғары температурада хром оттекпен, хлормен, азотпен әрекеттеседі:  4Cr + 3O 2 = 2Cr 2 O 3 

11 слайд
Хромның химиялық қасиеттері:  Жоғары температурада хром оттекпен, хлормен, азотпен әрекеттеседі:  4Cr + 3O 2 = 2Cr 2 O 3  2Cr + 3Cl 2 = 2CrCl 3  2Cr + N 2 = 2CrN  Қышқылдармен әрекеттесуі:  2 Cr + 3 H 2 SO 4 = C r 2 ( SO 4 ) 3 + 3H 2 ↑

11 слайд

Хромның химиялық қасиеттері:  Жоғары температурада хром оттекпен, хлормен, азотпен әрекеттеседі:  4Cr + 3O 2 = 2Cr 2 O 3  2Cr + 3Cl 2 = 2CrCl 3  2Cr + N 2 = 2CrN  Қышқылдармен әрекеттесуі:  2 Cr + 3 H 2 SO 4 = C r 2 ( SO 4 ) 3 + 3H 2 ↑

Темірдің негізгі минералдары:  Fe 3 O 4 ( магнитті темір немесе магнетит )  Fe 2 O 3 ( қызыл теміртас немесе гематит ) 

12 слайд
Темірдің негізгі минералдары:  Fe 3 O 4 ( магнитті темір немесе магнетит )  Fe 2 O 3 ( қызыл теміртас немесе гематит )  Fe 2 O 3 • 3H 2 O ( лимонит )  FeS 2 ( пирит немесе күкірт колчеданы )  FeSO 4 • 7H 2 O ( темір купоросы )

12 слайд

Темірдің негізгі минералдары:  Fe 3 O 4 ( магнитті темір немесе магнетит )  Fe 2 O 3 ( қызыл теміртас немесе гематит )  Fe 2 O 3 • 3H 2 O ( лимонит )  FeS 2 ( пирит немесе күкірт колчеданы )  FeSO 4 • 7H 2 O ( темір купоросы )

Темірдің химиялық қасиеттері:  Қыздырғанда: 3Fe + 2 O 2 = Fe 3 O 4  Бейметалдармен: 2 Fe + 3Cl 2 = 2 Fe Cl 3  Қышқ

13 слайд
Темірдің химиялық қасиеттері:  Қыздырғанда: 3Fe + 2 O 2 = Fe 3 O 4  Бейметалдармен: 2 Fe + 3Cl 2 = 2 Fe Cl 3  Қышқылдармен әрекеттесуі: Fe + 2HCL = FeCL 2 + H 2 ↑

13 слайд

Темірдің химиялық қасиеттері:  Қыздырғанда: 3Fe + 2 O 2 = Fe 3 O 4  Бейметалдармен: 2 Fe + 3Cl 2 = 2 Fe Cl 3  Қышқылдармен әрекеттесуі: Fe + 2HCL = FeCL 2 + H 2 ↑

Хром мен темірдің алыну жолдары Пирометаллургиялық Алюминтермиялық

14 слайд
Хром мен темірдің алыну жолдары Пирометаллургиялық Алюминтермиялық

14 слайд

Хром мен темірдің алыну жолдары Пирометаллургиялық Алюминтермиялық

Қазіргі кезде мысты электротехника, метал өңдеу, машина құрау, химиялық шыны өнеркәсібінде кеңінен қолданылады. Мырышты темір

15 слайд
Қазіргі кезде мысты электротехника, метал өңдеу, машина құрау, химиялық шыны өнеркәсібінде кеңінен қолданылады. Мырышты темірден жасалған бұйымдарға қорғаныш қаптамалар жасау үшін және құймаларын алу үшін қолданылады. Хром қосылыстарын тері илеуде пайдаланылады. Таза темірді шеге, электромагниттік құралдардың бөлшектерін жасау үшін қолданылады. Темірдің құймалары – шойын және болат көп қолданылады.Металдардың қолданылуы мен кен орындары.

15 слайд

Қазіргі кезде мысты электротехника, метал өңдеу, машина құрау, химиялық шыны өнеркәсібінде кеңінен қолданылады. Мырышты темірден жасалған бұйымдарға қорғаныш қаптамалар жасау үшін және құймаларын алу үшін қолданылады. Хром қосылыстарын тері илеуде пайдаланылады. Таза темірді шеге, электромагниттік құралдардың бөлшектерін жасау үшін қолданылады. Темірдің құймалары – шойын және болат көп қолданылады.Металдардың қолданылуы мен кен орындары.

 Мыс Балқаш және Жезқазған тау-металлургия комбинатында өндіріледі. Мырышты Риддер және Өскемен металлургия зауыттары шығ

16 слайд
 Мыс Балқаш және Жезқазған тау-металлургия комбинатында өндіріледі. Мырышты Риддер және Өскемен металлургия зауыттары шығарады. Хром Ақтөбе және Ақсу ферроқұйма зауыттарында өндіріледі. Темір кендерінің үлкен қоры Рудный темір кені бассейнінде және Орталық Қазақстанда бар.Кен орындары:

16 слайд

 Мыс Балқаш және Жезқазған тау-металлургия комбинатында өндіріледі. Мырышты Риддер және Өскемен металлургия зауыттары шығарады. Хром Ақтөбе және Ақсу ферроқұйма зауыттарында өндіріледі. Темір кендерінің үлкен қоры Рудный темір кені бассейнінде және Орталық Қазақстанда бар.Кен орындары:

Қазақстандағы мыс, мырыш, темір, хромның кен орындары

17 слайд
Қазақстандағы мыс, мырыш, темір, хромның кен орындары

17 слайд

Қазақстандағы мыс, мырыш, темір, хромның кен орындары

 Құймалар — қажетті қасиеттері бар, екі немесе одан да көп компоненттен түзілген, оның біреуі міндетті түрде металл болатын

18 слайд
 Құймалар  — қажетті қасиеттері бар, екі немесе одан да көп компоненттен түзілген, оның біреуі міндетті түрде металл болатын қосылыстар.  Металдың жиі қажет болатын қасиеттеріне: қаттылығы, беріктігі, жемірілуге тұрақтылығы, қалыпқа жақсы құйылғыштық жатады. Болат пен  шойын  техникалық темірден берік. Шойын – темірдің көміртекпен құймасы, оның да құйылғыштық қасиеті жоғары. Көптеген құймалар таза металдарға қарағанда берік, жемірілуге тұрақты, қатты болып келеді. Мысалы таза мыстың құйылғыштығы нашар, ал қола қалыпқа өте жақсы құйылады.

18 слайд

 Құймалар  — қажетті қасиеттері бар, екі немесе одан да көп компоненттен түзілген, оның біреуі міндетті түрде металл болатын қосылыстар.  Металдың жиі қажет болатын қасиеттеріне: қаттылығы, беріктігі, жемірілуге тұрақтылығы, қалыпқа жақсы құйылғыштық жатады. Болат пен  шойын  техникалық темірден берік. Шойын – темірдің көміртекпен құймасы, оның да құйылғыштық қасиеті жоғары. Көптеген құймалар таза металдарға қарағанда берік, жемірілуге тұрақты, қатты болып келеді. Мысалы таза мыстың құйылғыштығы нашар, ал қола қалыпқа өте жақсы құйылады.

Құйманың атауы Құрамы, % (массасы бойынша) Тән қасиеттері Қолданылуы Қола Сu (80-90), Sn (10- 20) Жақсы құйылады Машина жасау

19 слайд
Құйманың атауы Құрамы, % (массасы бойынша) Тән қасиеттері Қолданылуы Қола Сu (80-90), Sn (10- 20) Жақсы құйылады Машина жасау, көркемдеп құю Жез Cu (60-90), Zn (10- 40) Қаттылық Машина жасау, тұрмыстық техника Мельхиор Cu (70-80), Ni (20- 30) Әсемдік, жемірілуге тұрақтылық Ыдыс-аяқ, машинаның бөлшектері, көркемөнер туындылары, дәл өлшегіш аспаптар Нихром Ni (70-80), Cr (20- 30) Жоғары электрлік кедергі Қыздыру аспаптары Нейзильбер Cu (65), Zn (12-46), Ni (3-35) Әсемдік, жемірілуге тұрақтылық Ыдыс-аяқ, тиын Томпак Cu (>90), Zn (<10) Жақсы құйылады Машина жасау өнеркәсібіКейбір құймалардың қасиеттері, қолданылуы, құрамы

19 слайд

Құйманың атауы Құрамы, % (массасы бойынша) Тән қасиеттері Қолданылуы Қола Сu (80-90), Sn (10- 20) Жақсы құйылады Машина жасау, көркемдеп құю Жез Cu (60-90), Zn (10- 40) Қаттылық Машина жасау, тұрмыстық техника Мельхиор Cu (70-80), Ni (20- 30) Әсемдік, жемірілуге тұрақтылық Ыдыс-аяқ, машинаның бөлшектері, көркемөнер туындылары, дәл өлшегіш аспаптар Нихром Ni (70-80), Cr (20- 30) Жоғары электрлік кедергі Қыздыру аспаптары Нейзильбер Cu (65), Zn (12-46), Ni (3-35) Әсемдік, жемірілуге тұрақтылық Ыдыс-аяқ, тиын Томпак Cu (>90), Zn (<10) Жақсы құйылады Машина жасау өнеркәсібіКейбір құймалардың қасиеттері, қолданылуы, құрамы

Қоршаған орта факторларының әсерінен металдардың бүліну құбылысы жемірілу (коррозия) деп аталады. Бұл өте зиянды және қауі

20 слайд
Қоршаған орта факторларының әсерінен металдардың бүліну құбылысы жемірілу (коррозия) деп аталады. Бұл өте зиянды және қауіпті процесс (лат. с orrosio – желіну)

20 слайд

Қоршаған орта факторларының әсерінен металдардың бүліну құбылысы жемірілу (коррозия) деп аталады. Бұл өте зиянды және қауіпті процесс (лат. с orrosio – желіну)

21 слайд

21 слайд

Металдарды коррозиядан сақтаудың негізгі әдістері  Қорғайтын қаптама қолдану  Коррозияға төзімді құйма дайындау  Қорғаудың э

22 слайд
Металдарды коррозиядан сақтаудың негізгі әдістері  Қорғайтын қаптама қолдану  Коррозияға төзімді құйма дайындау  Қорғаудың электрохимиялық әдістері  Орта құрамын өзгерту  Металл бұйымдарды басқа металдармен қаптайды (хромдау, никельдеу және т.б.)  Металл бұйымдарды лактайды, сырлайды, кіреукелейді  Машина бөлшектерін және тұрмыстық нәрселерді тот баспайтын болаттан және басқа коррозияға тұрақты құймалардан дайындалады.  Активтірек металдан жасалған тойтарма қолдану  Негізгі металл бұйымды қорғау үшін активтірек металдың тақташасына жапсыру  Коррозия кезінде пайда болған токты, қарама - қарсы бағытта тұрақты ток жіберіп бейтараптау  Басытқылар қосу

22 слайд

Металдарды коррозиядан сақтаудың негізгі әдістері  Қорғайтын қаптама қолдану  Коррозияға төзімді құйма дайындау  Қорғаудың электрохимиялық әдістері  Орта құрамын өзгерту  Металл бұйымдарды басқа металдармен қаптайды (хромдау, никельдеу және т.б.)  Металл бұйымдарды лактайды, сырлайды, кіреукелейді  Машина бөлшектерін және тұрмыстық нәрселерді тот баспайтын болаттан және басқа коррозияға тұрақты құймалардан дайындалады.  Активтірек металдан жасалған тойтарма қолдану  Негізгі металл бұйымды қорғау үшін активтірек металдың тақташасына жапсыру  Коррозия кезінде пайда болған токты, қарама - қарсы бағытта тұрақты ток жіберіп бейтараптау  Басытқылар қосу

Кесте толтыру: Cu Zn Fe Cr Биологиялық ролі Қолданылуы

23 слайд
Кесте толтыру: Cu Zn Fe Cr Биологиялық ролі Қолданылуы

23 слайд

Кесте толтыру: Cu Zn Fe Cr Биологиялық ролі Қолданылуы

Рефлексия: Осы тақырып бойынша бұрын не білдің? Осы сабақтан кейін нені білдің? Осы тақырып бойынша тағы нені білгің келеді

24 слайд
Рефлексия: Осы тақырып бойынша бұрын не білдің? Осы сабақтан кейін нені білдің? Осы тақырып бойынша тағы нені білгің келеді?

24 слайд

Рефлексия: Осы тақырып бойынша бұрын не білдің? Осы сабақтан кейін нені білдің? Осы тақырып бойынша тағы нені білгің келеді?