«Нұра өзеніне Орталық Қазақстан кәсіпорындарының тигізетін кері әсері»

1 слайд
Жоба қорғаушы : 9 « Г » сынып оқушысы Кадиралиева Жаннур Жоба жетекшісі: Аяганина Гульнур Амзабаевна

2 слайд
«Нұра өзеніне Орталық Қазақстан кәсіпорындарының тигізетін кері әсері»

3 слайд
Мақсаты: Қазіргі күнде еліміздің экономикалық- экологиялық мәселелерінің бірі болған Нұра өзенінің ластануының басты көздерін жете түсініп,оны қалпына келтірудің жолдарын ғылыми тұрғыда дәлелдеуге баулу,өзенді сақтау,қорғаудың жаңа басты шараларын қарастыру.

4 слайд
Міндеттері:  Нұра өзенінің геоэкологиясының тірі ағзаларға әсер ету жолдарын анықтау,  Орталық Қазақстан экономикасының қарқынды дамуының салдарынан экологиялық проблемаларының туындау себептерін шешу;  Экономиканың негізгі мәселелерін шешу механизмдерін көрсету.

5 слайд
Күтілетін нәтижесі: Зерттеу нәтижесінен кейін әрбір білімді азамат;  су қорлары мен қоршаған ортаның ауқымды және жергілікті өзгерістерінің өзара байланыстарын анықтай алуы;  қоршаған ортаның су қорларын ластауының себептерін аша білуі;  экономиканың қарқынды дамуының салдарынан экологиялық проблемалардың туындау себептерін шешуі;  Нұра өзенінің геоэкологиясының тірі ағзаларға әсер ету жолдарын анықтауы;  экономиканың негізгі мәселелерін шешу механизмдерін көрсете білуі күтіледі.

6 слайд
Болжам: Егер біз ХХІ ғасыр ғылым мен техниканың дамыған заманында өлкеміздің проблемаларының бірі –Нұра өзенінің ластануын зерттеп, оның қаншалықты келешек ұрпақ үшін қауіпті екендігін жете ұғынып, түсінетін болсақ оны тазарта білсек, онда Орталық Қазақстан тұрғындарын арзан әрі тұщы сумен қамтамасыз ету проблемаларын шешу жолдарын қарастырамыз.

7 слайд
15% 35% 50% Жалпы өзен суын пайдалану Ауыз су Өне ркәсіп және эне рге тика Ауыл шаруашылық өндірісі

8 слайд
Қарағанды облысының кәсіпорындары:Қарағанды облысының кәсіпорындары: Облыста негізгі көмір өндіруші кәсіпорындар:  «Арселор Миттал Теміртау» АҚ ҚД;  «Шұбаркөл көмір» АҚ;  «Молодежный», «Қушоқы» разрезі;  «Қазақмыс корпорациясы» ЖШС филиалы «Бөрілі» АҚ,т.б. Марганец, темір-марганец және темір кенінің негізгі барлаушы және өңдеуші кәсіпорындары:  «Жәйрем КБК» АҚ,  «Қазмарганец» РБ,  «Қазхром» АҚ ТҰК,  «Өркен» ЖШС,  «Өркен-Атасу» ЖШС және т.б. Қорғасын-мырыш кенін өңдеуші және өндіруші кәсіпорындар: «Nova-Цинк» БК ЖШС; «Қазақмыс корпорациясы» ЖШС; Мысты өңдеу бойынша негізгі тау-кен кәсіпорыны: «Қазақмыс корпорациясының» Жезқазған және Балқаш комбинаттары болып табылады.

9 слайд
Қазақстан Республикасының облыстары бойынша ластаушы заттардың көлемі туралы мәліметАқтөбе Павл одар Шығыс Қазақстан Қарағанды Қостанай Ластаушы заттар 204,6 мың т 575,4 мың т 166,5 мың т 1265,8 мың т 115,6 мың т

10 слайд
Нұра өзені

11 слайд

12 слайд

13 слайд
 Жаз –суға шомылып, дем алатын мезгіл. Сондықтан қа ла маңындағы ересектер мен балалар өзендер мен көлдерд ерге шомылуға барады . Нұра өңіріндегі елді мекендерінде шомылуға жағдай жасалмаған. Қала маңындағы көлдердің тазалығы да өте нашар. Тіпті кейбіріне шомылуға болмайды. Ол туралы ескерту жазылып қойыл маған. Ересектер мен балалар ескертуге қарамай суға түсуге көп келеді. Салдарынан ауру жұқтыру жағдайлары да орын алып жатады.

14 слайд
 Сынап-ластанушы компоненттердің ең қауіптісі. Ол Нұра өзенінің бойындағы тығыз қоныстанған елді мекендердің жер беті жəне жер асты суларын, ауыл шаруашылық дақылдарын, балықты, малды, топырақты жəне ауаны ластайды.  Өзен суының құрамындағы сынап тұнбалары судың қайта ластанушы көзіне айналады. Сондықтан да Нұра өзенінде сынаптың құрамы көп болуына байланысты осы «зерттеу жобам» арқылы адам денсаулығына тигізетін зиянды әсерін ескертуді жөн көрдім.

15 слайд
Сынаптың ерекшеліктеріСынаптың ерекшеліктері  Үй температурасының өзінде-ақ сынап буға айналады да, адам терісіне, ағашқа, сылаққа, тіпті шыныға да сіңіп кетеді;  - 28˚С температурада сынап пәрменді түрде қайта ұшып булары үй-жайға жайылап кетеді; - Сынап ошақтарындағы ауа, су және топырақтар да онымен ластанады; - Сынап өте улы зат,бірақ иісі болмағандықтан, тері мен тыныс жолдарын қоздырмайды, сондықтан адам уланғанын сезбей қалуы мүмкін.  Соның нәтижесінде адам организмінің орталық жүйке, иммун және тамақ қорыту жүйелерінің бірқатар бұзылынушылығы байқалады.

16 слайд

17 слайд
Есте сақтау қабілетінің төмендеуі Бас ауыруы Аяқ-қол дірілі Талып қалуЖ иі шаршағышты қ Ас қорытудың нашарлауы басталады

18 слайд
Судың құрамында сынаптың бар екенін біледі ме?  Қорытынды: Оқушылардың 73 %- ы судың құрамында сынаптың бар екенін б ілмейді.Сынаптың адам ағзасына әсер етуін байқамайды. біледі білмейді

19 слайд
Қорытынды: Ата-аналардың 78%астам өзен суы Қорытынды: Ата-аналардың 78%астам өзен суы ластанғаны туралы ақпаратты біледі. ластанғаны туралы ақпаратты біледі. Нұра өзен суының құрамында сынап элементі бар екенің білесіз бе?

20 слайд
Нұра өзенін тазартуға арналған жоба “ ҚР Ақмола, Шығыс Қазақстан, Павлодар, Қарағанды облыстары және Астана қаласының тұрақты дамуы үшін қоршаған ортаны жақсарту” атты Үкімет жобасы көлемінде проблема шешілуде. Жоба үш бағыттан тұрады. Соның бірі – Нұра өзенінің салалары мен алабын тазарту.Жобаны дүниежүзілік қайта жөндеу және дамыту Банкі қаржыландыруда. Жобаның құны - 63,2 млн. АҚШ доллары, соның ішінде мемлекеттік бюджеттен 22,8 млн. АҚШ долларымен қаржы бөлінген. Бұл жобаны “Китай-строй” фирмасы атқаруда. Әлемдік талаптарға сай жұмыстың дұрыс жүруін техникалық қадағалайтын фирма “Пош-энд Партнерс” (Австрия).

21 слайд
Ұсыныстар:  Өзен суларын ластанудан қорғау шараларын сақтау.  Қалдық көлемін азайтып,өндіріс пен тұрмыс қалдықтарынан ластанған суларды тазалау әдістерін жетілдіру.  Нұра өзенінің суын қолдануда сақтық шараларын жүзеге асыру керек.  Сынап элементі тірі ағзаларға зиян екенін ескерту ().  Сынып сағаттарында, ата-аналар жиналыстарында: Нұра өзенінің суының құрамында улы зат – сынаптың бар екенін және суға түсудің қауіптілігін ескерту жөнінде шаралар ұйымдастыру.

22 слайд
Қорытынды. Су жердің нəрі. Ол болмаса барлық тіршілік атаулы жойылар еді. Таза сулы таулы аймақтарда өсімдіктердің мəңгі жасыл болып тұратындығы сондықтан. Суды таза сақтау-өмір нəрін таза сақтау, яғни бұл денсаулық кепілі деген сөз. Осы өзенді сынаптан тазартып, жұртшылықты таза ауыз сумен қамтамасыз ету мəселесіне байланысты жұмыстар қолға алынып жатыр. Денсаулықты сақтау кепілі- Нұра суының тазалығын күшейтіп, ластанудан қорғай білейік. Қазіргі кезде Нұра алап жүйесі су ландшафтарының құрылымы мен қызметі техногенез әсерінен зардап шегуде. Техногендік факторлардың кеңістік бойынша таралуы тек ластандыру орталықтарының шоғырлану көзіне ғана емес, сонымен қатар жақсарту, тиімді пайдалану шараларына да байланысты болмақ.