Өкпенің тіршілік сыйымдылығы. Тыныс алудың жүйкелік және гуморольдық реттелуі. Тынысалу мүшелерінің аурулары

1 слайд
Сабақтың тақырыбы: §4 0 Өкпенің тіршілік сыйымдылығы. Тыныс алудың жүйкелік және гуморольдық реттелуі. Тынысалу мүшелерінің аурулары

2 слайд
Білімділік: Тыныс алу қозғалыстары, олардың реттелуі. Тыныс алу орталығы. Қорғаныш рефлекстері: жөтелу және түшкіру. Өкпенің тіршілік сиымдылығы. Тыныс алу мүшелері зақымданған жағдайда алғашқы көмек көрсету. Тыныс алу мүшелерінің аурулары: тұмау, өкпе туберкулезі- ауа арқылы берілетін аурулар. Кох таяқшасы-туберкулездің қоздырушысы. Тыныс алу гигиенасы. Жасанды тыныс алдыру туралы білім беру. Дамытушылық : Оқушылардың алған білімдерін жадында сақтау қабілетін дамытып жетілдіру, зейін қойып тыңдауға үйрету, өз беттерінше ізденуін қалыптастыру. Сабаққа белсенділіктері мен қызығушылықтарын арттыру. Тәрбиелік: Оқушылар арасында ұйымшылдықты және сыйластықты ояту. Тұлғалық ізгілік қасиеттерге баулу және ұқыптылыққа, салауатты өмірге тәрбиелеу.

3 слайд
Сабақтың типі : аралас сабақ. • Сабақтың әдісі : топқа бөлу, түсіндіру, сұрақ-жауап, баяндау. • Көрнекілігі : интерактивті тақта, слайдтар, оқулық. • Пәнаралық байланысы : медицина, химия • Сабақтың құрылымы : І. Ұйымдастыру кезеңі. оқушыларды түгендеп, топқа бөлу. ІІ. Үй тапсырмасын сұрау ІІІ. Жаңа материалды түсіндіру кезеңі  І V. Бекіту. V. Қортындылау V І. Үйге тапсырма VII Бағалау

4 слайд
ІІ. Үй тапсырмасын сұрау § 38 Тыныс алу мүшелері § 39 Өкпенің құрылысы мен қызметі

5 слайд
1-топ Мүшелер құрылысына кесте толтыру . Тыныс алу мүшелері Атқаратын қызметі Құрылысы Мұрын, кеңсірік Көмей Кеңірдек Ауа тамыр Өкпе

6 слайд
2-топ “ C әйкесін тап”. Төмендегі терминдердің (1-10) дұрыс анықтамасын (І-ХІІ) тап. 1.Сілемейлі қабықша. І. Асты көмейге жібермейді. 2. Өкпе көпіршіктері ІІ. Кеңірдектіқабыстырмайды 3.Өкпе ІІІ. Ауаны залалсыздандырады 4. Ауатамыр ІҮ. Тыныс алу жолының алғашқы қабаты. 5.Кеңірдек Ү. Тыныс алу жолының басталуы. 6.Бөбешік ҮІ. Өкпенің сыртын қаптайды. 7.Көмей ҮІІ. Кеуде қуысын астарлап жатады. 8.Шеміршекті жартысақина ҮІІІ. Дыбыс сіңірлері орналасады. 9.Сіріқауыз ІХ. Тыныс алу жолының ең ұзын бөлігі. 10.Мұрын қуысы Х. Көмей мен өкпе капиллярларын қосады . ХІ.Өкпемен қандағы газ алмасу орны.. Х ХІІ. Газдардың диффузия жүретін орны. 

7 слайд
3-топ Сұрақ – жауап 1. Ауаның ағзаға кіретін жолы 2. Дыбыс сіңірлерінің арасындағы кеңістік 3. Ер адамдағы көмекейдің орташа ұзындығы 4. Кеңірдектің ұзындығы 5. Ауатамырдың ең жіңішке тармақтары 6. Тыныс алғанда оттектің құрамы 7. Өкпенің сыртын қаптайтын қабықша 8. Адамда өкпенің саны 9. Дыбыс шығаруға көмектесетін мүше 10.Тыныс алу орталығының орналасқан жері

8 слайд
Тыныс алу мүшелері Атқаратын қызметі Құрылысы Мұрын, кеңсірік Шаң мен ұсақ ағзалардан тазартылып, дене температурасын қабылдайды, оның иісін анықтайды Сілемей, кірпікшелі эпителий, қылтамырлар, иіс сезу рецепторларынан тұрады Көмей Дыбыс шығаруға қатысады Дауыс шылымдығының саңылауы, дыбыс байламдары, өңдіршек және басқа шеміршектер Кеңірдек Ауаның еркін өтуін қамтамасыз етеді Ауа өткізетін жартылай өткізетін дөңгелекті шеміршек Ауа тамыр Өкпе көпіршіктеріне қан таратады Ауатамырлық тармақшалар (бронхиолдар) Өкпе Газ алмастырады Сіріқауыз, сол жақ өкпе 2, оң жақ өкпе 3, өкпе көпіршіктері

9 слайд
2 - топ І – 6 ІІ – 8 ІІІ – 10 ІҮ – 4 Ү – 10 ҮІ – 9 ҮІІ – 9 ҮІІІ – 7 ІХ – 4 Х – 5, 4 ХІ – 2 ХІІ – 2 3 – топ 1. Мұрын қуысы, ауыз қуысы, аңқа, жұтқыншақ,көмей,кеңірдек және ауа тамырлар 2. Дыбыс саңылаулары 3. 44 мм 4. 9-12 см 5. Ауатамырлық тармақшалар 7. Өкпесірқауызы (плевра) 8. Екеу (оң жақ және сол жақ) 9. Көмей 10. Сопақша ми

10 слайд
ІІІ Жаңа сабақ §4 0 Өкпенің тіршілік сыйымдылығы. Тыныс алудың жүйкелік және гуморальдық реттелуі. Тынысалу мүшелерінің аурулары Жоспары 1. Өкпенің тіршілік сыйымдылығы 2. Тыныс алудың жүйкелік және гуморальдық реттелуі 3. Жасанды тыныс алу жолдары 4. Тынысалу мүшелерінің аурулары және оның гигиенасы 5. Темекі шегудің тыныс мүшелеріне зияны.

11 слайд
Өкпенің тіршілік сыйымдылығы  Өкпенің тіршілік сыйымдылығы → тыныстық сыйымдылық (500 мл) + тыныс алудың қосымша сыйымдылығы (1500 мл) + тыныс шығарудың қосымша сыйымдылығы (1500 мл). ӨТС = 500 мл + 1500 мл + 1500 мл = 3500 мл

12 слайд

13 слайд
Өкпенің тіршілік сыйымдылығын өлшейтін (анықтайтын) арнайы құралды спирометр дейді.

14 слайд
Тыныс алудың жүйкелік және гуморальдық реттелуі. Сопақша мида тынысалу, тыныс шығару орталығы орналасады. Тынысалу орталығы жөтелу, түшкіру сияқты қорғаныш рефлекстерін тудырады. Гуморальдық реттелу. Адреналин мен тироксин гормондары да тыныс алуды жиілетеді.

15 слайд
Өкпені жарақаттайтын ауру – туберкулез. Туберкулез (латынша « tuberculum» – төмпешік) Ауырған адам терлегіш, әлсіз, дене қызуы көтеріңкі болады. Тамаққа тәбеті тартпайды, жөтеледі, қан түкіреді. ТЫНЫСАЛУ МҮШЕЛЕРІНІҢ АУРУЛАРЫ ЖӘНЕ ОНЫҢ ГИГИЕНАСЫ. Күтіну шаралары: витаминді, қуатты тамақ ішу; бойды таза ұстау; таза ауада көп серуендеу; дәрігер белгілеген дәрілерді уақытында ішу.ТЫНЫСАЛУ МҮШЕЛЕРІНІҢ АУРУЛАРЫ ЖӘНЕ ОНЫҢ ГИГИЕНАСЫ.

16 слайд
1. Өкпенің тіршілік сыйымдылығы дегенімізі не? 2. Өкпенің тіршілік сыйымдылығын өлшейтін құрал 3. Тыныс алу орталығын ата. 4. Гуморальдық реттелу дегеніміз 5. Тыныс алу ауруларын ата. 6. Дем шығарғаннан кейінгі резервті көлем 7 Темекінің тыныс алу мүшелеріне зияны 8. Жасанды тыныс алдыру дегеніміз не? І V Жаңа тақырыпты бекіту сұрақтары

17 слайд
Медицина саласына көп еңбек сіңірген ғалым Халел Досмұхамедұлының «танысың сау болсың десең»-деген оқушының саулығын сақтау жөніндегі ұсынысы: 1. Дем алғанда ауызың ылғи жабулы болсын 2.Шаңда не ауасы бұзылған орында тұрма. Жүрген жеріңді шаңдатпай жүр, әсіресе үйдің ішінде шаң көтеруші болма. 3. Киімінді, төсегінді үйдің ішінде қақпа, сілікпе тазалама сыртқыа шығарып тазала.Үйдегі нәрселердің шаңын дымқыл шүберекпен сүрт. 4. Үйде жұмыс істегенде жылы уақытта терезең ашық болсын. 5. Суық кезде есік терезені ашып, үйіңнің ауасын жаңартып тазалап тұр. 6. Гулеме желден сақтан. 7. Шылым тартпа, темекінің ағзаға өте зиян екенін ұмытпа.

18 слайд
VI Бағалау “ 5” “4” “3”

19 слайд
VII Үйге тапсырма: §42 Өкпенің тіршілік сыйымдылығы. Тыныс алудың жүйкелік және гуморальдық реттелуі. Тынысалу мүшелерінің аурулары

20 слайд