Орта және ежелгі Египет

1 слайд
ТАҚЫРЫП: Орта ж әне жаңа патшалық дәуіріндегі Египет

2 слайд
Египет картасы

3 слайд
Египет пирамидалары

4 слайд
Жазу Египетте жазу өнері б.з.б. IV м.ж. пайда болды. Ең алғаш жазулар сурет ретінде салынған. Ең алғаш жазуларды таңбалар мен суреттер құрады. Бұндай таңбалар иероглифтер деп аталды, ал египеттік жазу иероглифика деп аталады. Олардың саны 700-ден аса болды, ал кейінірек тіпті бірнеше мыңға дейін жетті. Иероглифтер ондағы бейнелер қайда қарап тұр, солай оқылады. Оңнан солға немесе солдан оңға. Египеттіктер тасқа, ағаш қабығына, балшыққа, теріге жазған. Соның ішінде ең көп тарағаны папирус өсімдігінен жасалған қағаз-папирус болды. Папирусқа жазылған иероглифтер. Тасқа жазылған иероглифтер.

5 слайд
Математика ■ Математикадағы жетістіктер: ■ - Пирамидалар салғанда оның көлемін есептеп отырған. - Күрделі геометриялық құрылыстар салған. - Архитектура мен сурет өнерінің бірлестігін анықтап, ұтымды пайдалана білген. ■ - Дөңгелек көлемін қандай әдіспен анықтау керектігін білген. ■ - Түбірасты квадраттарын анықтай білді. ■ - Кез келген заттың көлемін есептей алған. ■ -Арифметикалық және геметриялық прогрессия туралы білді.

6 слайд
Геометрия Египеттегі ең ежелгі пирамиданы перғауын Джосер (б.з.б. 2780-2720 жж.) салдырған. Әлемнің жеті кереметінің бірі саналатын ең атақты пирамиданы перғауын Хуфу (Хеопс б.з.б. 2551-2558жж.) салғызған. Оның ұзындығы 146 метр.

7 слайд
Астрономия Египеттіктердің астрономия саласына қызығушылығы жоғары болды. Әр түрлі планеталар мен жұлдыздарды айыра білген. Өз білімдерін күнтізбе жасауға жұмсаған. Ең негізгі жұлдыз Сириус болды, египеттіктер оны Сопдет деп атады. Ең алғашқы египеттік күнтізбенің шығуын осы жұлдызбен байланыстырған.

8 слайд
Астрономиядағы жетістіктері 365 күннен тұратын күнтізбені құрастырды. Суда ұстайтын шыдамды сағатты ойлап тапты. Жұлдыздарды жұлдыздар бірлестігіне біріктіріп, оларға атау берді. Күн сағаттары арқылы күндізгі уақытты анықтады. Түнгі уақытты анықтайтын жұлдыздар кестесін жасады.

9 слайд
Медицина Египеттіктердің медициналық жетістіктері біздің күнге дейңн жеткен. Олардың дәрігерлері әр сала бойынша маманданған: біреулері көзді қараған, екіншілері-тіс, енді біреулері- аяқ. Жет істіктері : • Әр түрлі аурудың емі жазылған Эберстің папирусы табылған. • Сүйек ауруларының сипатын жазған Херст папирусы. • "Книга сердца" кітабында жүрек ауруларының сипатын және оны емдеу жолдары берілген. • "Книга глазных болезней" көз ауруларының емі жазылған. Түрлі жарақаттардың емі жазылған Смиттін хирургиялық папирусы ( б.з.б. 13 ғ.).

10 слайд
Медицина және дін Медицина дінмен тікелей байланысты болды. Ауруды емдеуде дұға оқу ерекше орында болды. Храмдарда дәрігерлер өмір сүрді, олар абыздар қызметін де атқарды. Ежелгі египеттік дәрігерлер адам денесінің құрылысын жақсы білген. Олар дінмен байланыстыра отырып ежелгі адамның денесін келесі жаңа өмірге дайындап, бальзамдап, арнайы ақ матамен ораған (мумиялаған).

11 слайд
Египет құдайлары

12 слайд
Египет жеріндегі патриарх «Бытие» бөлімінде Авраам мен Иаков өз өмірлерінің бір бөлігін Месопотамиядағы аштықтан қорғау үшін Египетке келіп перғауынмен жақын қарым-қатынаста болғаны баяндалады. Әрине, Авраамның Египетке сапары египет ескерткіштерінде сақталынып қалуы міндетті еді. XX ғасырдың 20 – жылдары неміс археологы Шофер Луксорда «Тексты Проклятий» атты жазбаны табады. Мүсіндерде, сынған қуыстарда, құрылыс қабырғаларында Египетке жау болып келетін патшалар есімдері жазылған. Алайда Авраам, оның ұрпақтары жайлы ешқандай мәлімет жоқ. 1890 жылы ағылшын археологы Перси Ньюберри Бени-Хасан мазарында ірі египет шенеулігі Хнумхотеп жанынан әр түрлі түске боялған фреска табады. Онда әйел, ер адамдар және балалар бейнесі көрініп, санын 37 деп анықтаған. «Ибша» адам есімі кездеседі. Сондықтан да қазіргі күні сол 37 адам Авраам және оның ұрпақтары деп келеді. Библиялық қала-Ур. XX ғасырдың 20 -жылдары Леонард Вулли Оңтүстік Месопотамияда Муккайяр төбесінен қала орна қазылған. Бұл жерді Л. Вулли Авраамның Отаны-Ур қаласы деп жариялады. Пікірдің шындыққа сай келуі қаладан Авраам жайлы мәлімет табылуы керек еді. Бірақ олай болмады. Жағдайды Авраам Урда өмірінің соңына дейін емес, басқа жаққа кетіп қалды дейді. Бытиенің ХІҮ бөлімі Авраамның Амрафеламен соғысы және Авраамның жеңісі туралы үзінді бар. Не болмаса осы жайлы мағлұмат қалу керек еді. Сөйтіп, Бытиенің ХІҮ бөлімі жұмбақ болып қалуда. Авраам Отаны- Библиялық Урды басқа жерден іщдеу дұрыс.

13 слайд
Тарихы Жаңа патшалық (б.з.б. 1580 – 1070 ) кезеңінде қола мен темірден әр түрлі бұйымдар ( соқа, жіп иіретін құралдар, дөңгелек, шыны-пиала, т.б. ) шығарылды. Қазіргі  Сирия ,  Палестинаға  жасалған жорықтар нәтижесінде он мыңдаған тұтқындар құлға айналды.  Арбакештер  әскері пайда болды. Перғауындар –  I Тутмос ,  III Тутмос ,  II Аменхотеп  заманында Мысырға  Сирия ,  Палестина , оңтүстікте Ніл өзенінің бастауына дейінгі жерлер қосылды және  Вавилон ,  Хетт  патшалықтарымен дипломатиялық қарым-қатынас орнады. Елдің күшейген тұсы —  III Аменхотеп  (б.з.б. 15 ғ-дың 1- жартысы) заманы деп саналады. Б.з.б. 15 ғасырдың 2-жартысынан бастап Сирия үшін хеттермен, кейін "теңіз халықтарымен" және ливиялықтармен үздіксіз соғыс жүргізілді. Нәтижесінде б.з.б. 11 ғ-да елдің саяси-экон. жағдайы қатты нашарлап кетті. Кейінгі патшалық ( ливия-парсы ) кезеңінде (б.з.б. 1070 – 332) ел қайтадан бір орталыққа біріктіріліп, экономика әрі қарай дамыды, металл ақшалар пайда болды. Бірақ кейін Мысыр. қайтадан ыдырай бастап, б.з.б. 671 жылы  Ассирияның  қол астына қарады. Дегенмен  I Сайс Псамметих  (б.з.б. 663 – 610) тұсында ел азат етілді. Оның мұрагері II Нехо Грекиямен және Жерорта теңізінің шығыс жағалауын мекендеген мемлекеттермен тығыз сауда байланысын орнатты. Бірақ б.з.б. 525 жылы елді парсы патшасы Камбис жаулап алды. Парсы билеушілері елдегі биліктерін сақтап қалу үшін Мысыр абыздарына көп жеңілдіктер жасады.

14 слайд
Назарларыңызға рахмет