презентация

1 слайд
Тақырыбы: ” Жасөспірімдер арасындағы буллинг мәселесі” Психолог : М.НуртаеваМақтаарал ауданының адами әлеуетті дамыту бөлімі

2 слайд
Глоссарий Буллинг- «bully» ағылшын тілінен аударғанда қорқыту деген мағынаны білдіреді. Буллинг дегеніміз – «күштінің» «әлсізге» қорлық көрсетуден (материалды немесе рухани түрде) «ләззат» алуы.

3 слайд
Қоғамда “буллинг мектеп оқушылары арасында ғана болады” деген түсінік қалыптасқан. Шын мәнінде, кез келген жастағы адам үйде, көшеде, жұмыста , оқу орнында, қысқасы, барлық жерде буллингпен ұшырасуы мүмкін. • - Буллинг деп көп жағдайда бір адамның бір адамды қорқытып-үркіткенін, қудалауын атайды. Ал құрбанға топ болып әлімжеттік жасауды моббинг дейді.

4 слайд
• Буллингтің  негізгі төрт түрі  бар. Олар: сөзбен қорқыту, күшпен қорқыту, реляцион түрі және кибернетикалық буллинг. • Буллингтің  күш көрсету арқылы жүретін түрі  адамның тәніне зиянын тигізеді, оның дүние-мүлкіне зардап әкеледі. Мәселен, иықпен қағып өту, ұру, төбелесу осы қатарда. Әдетте буллинг басқалай басталып, ақыр соңында күш көрсетуге алып келеді. Күш көрсету – 001 фактісіне апаруы мүмкін өте қауіпті буллинг түрі. • Сөз формасындағы буллингте  адам ауызша айқаймен, дауыс көтеру арқылы және күліп, кекетіп-мұқату арқылы зорлық көрсетеді. Құрбанды қорлап, оның намысына тию, сыртынан ол туралы өтірік айту, өсек тарату, дөрекі сөйлеу, жәбірлеу сөз түріндегі буллингке кіреді. • Relational буллингті  кейде әлеуметтік агрессия деп те атайды. Бұл – бір адаммен қарым-қатынас құру арқылы оған зиян келтіру, кемсіту. Сондай-ақ реляцион буллинг түсінігін бір адам басқа жанның репутациясына кір келтіргісі келген, оның қоғамдағы беделіне нұқсан келтіруді ойлап жасаған әрекетін сипаттағанда да қолданады. Relational буллинг сырт көзге жақын араласатын адамдар боп көрінетін ортада болуы мүмкін. Сондықтан ол ұзақ уақыт басқа адамдарға байқалмай, бірнеше жылға  жалғаса береді

5 слайд
• Ата-ананың және мұғалімнің баланы қорқытуы • Ата-ана және мұғалім балаға агрессия көрсетсе, оны шектен тыс мұқатып, ұрып-соқса, бұл да буллинг болып есептеледі. Тіпті кей психолог ата-ана немесе мұғалім баланың өзгені қорқытып жүргенін байқаса, кінәні өзінен, үйден немесе сыныбынан іздеуге кеңес береді. Агрессия көріп өскен бала оны басқаға бағыттауы мүмкін. • Сонымен бірге буллинг адамның араласатын ортасына қарай оқу орнындағы, мектептегі, медицинадағы қорқыту немесе жұмыстағы кемсіту деп атала береді.  

6 слайд
Қазір қорқытудың  кибербуллинг  деп аталатын түрі жиі ұшырасады. Мамандар да   кибербуллингтің  әсіресе пандемия кезінде өршіп тұрғанын айтып жүр. Кибербуллинг – интернет, әлеуметтік желі, түрлі сайт арқылы қоқан-лоқы көрсету. Жәбірлеуші телефонмен хабарласып немесе әлеуметтік желіде жазып, адамды қорқыта алады. Кибербуллинг жасаушы ауызша немесе белгілі бір фото, видео жариялап, қорлауы мүмкін. Сонымен қатар құрбанға зиян тигізу мақсатында ойластырылған арнайы тапсырыс аясында кибербуллинг белгілері байқалуы мүмкін.

7 слайд
Балаға әсер ету Физиологиялық зорлық-зомбылық болғанынан сезіктену жағдайындағы баланың жасына тәуелді оның жүріс тұрысы және жүйке жағдайының ерекшеліктері: Кіші мектеп жасы: - зақым алу және зиян келу себептерін жасыруға ұмтылысы; - жалғыздық, достарының болмауы; - мектепке бару қорқынышы; Жасөспірім шағы: - суицидалды ұмтылыс; - делинквентті жүріс- тұрыс; - дағдарыс, қайғы, үмітсіздік, шарасыздық, тежеушілік.

8 слайд

9 слайд

10 слайд

11 слайд

12 слайд
МЕКТЕПТЕ КҮШ КӨРСЕТУ ЖӘНЕ ҚАТАЛДЫҚТЫҢ АЛДЫН АЛУ ӘДІСТЕРІ • Түзету жұмысы кезінде екі негізгі бағытты ескеру керек: • Әлеуетті агрессорлармен (мектеп әкімшілігі,сынып жетекшілер, ата- аналар, оқушылар) жұмыс істеу; • Әлеуетті зорлық-зомбылық көрушілермен жұмыс істеу. Агрессиялық жүріс- тұрысты түзетудің негізгі шарттары: • Қоршаған әлеуметтік ортада жағымды жағдайға бағдарлану; • Қарым-қатынас мәдениетін дамыту; • Бірлік, өзара түсінушілік, жылылық сияқты эмоциялық қалыпты ұстап отыру. Осыған байланысты жасөспірімдерге жақсы көңілде қарап, жайдарлылық көрсетіп, оларға сенім білдіріп, белсенді әрекеттерге шақырып, олардың жетістіктерін мақтап, «кері байланыс» жасап отыру керек.

13 слайд
Мектептегі зорлық-зомбылықты «мектеп буллингі» болады, буллингпен күрес жүргізудің келесі тәсілдерін ұсынады : • Сіздің мектебіңізде кездесетін буллинг түрін анықтаңыз. • Дене немесе психологиялық күш көрсетуге бейім тұратын балаларды бақылауға алыңыз. Бұл мұғалімдер мен ата-аналарға да қатысты болуы мүмкін. • Оқушылар арасында жасырын сауалнама жүргізіп, буллингтің көлемі мен себептері туралы мәлімет жинаңыз, бұл баланы қорғау шараларын анықтау үшін де керек. • Оқушылармен жеке және топтық әңгіме жүргізіңіз. Олардың сезімдерін бағалап, кінәлілердің әрекетіне рухани баға беріңіз. • Мекепте буллингті алдын алу, жою үшін топ құрыңыз, осы арқылы оқытушылар мен ата-аналарға көмектесіңіз. • Оқушылар арасындағы жағымды қарым-қатынасқа ықпал ететін іс-шаралар жоспарын құрыңыз. • «Айыптылармен» міндетті түрде әңгіме жүргізіңіз, және де олардың ата-анасымен сөйлесіңіз. Бұл жұмыстың түрі әр түрлі болуы мүмкін: жай әңгімелесу, айыптыларды мәселені шешуге қатыстыру сияқты формаларда болуы мүмкін. • Жәбірленген балаларды анықтап, оларға көмектесіңіз. • Ата-аналармен буллинг себептерін талқылаңыз, себебі буллингке барушылардың көбісі «берекесіз» отбасынан шығады.

14 слайд
Қорытынды: Балалар мен жасөспірімдерді зорлық-зомбылықтан және қатыгездіктен қорғау, оларға қарсы қылмыстың алдын алу шешімі тәртіпаралық сипатты иеленетін маңызды, әлеуметтік мәні бар және өзекті мәселелердің бірі болып табылады. Зорлық- зомбылықты бұлтартпауда мектеп әкімшілігі, мұғалімдер, сынып жетекшілері, педагог-психолог, ата-аналар жұмылдыруы тиіс. Ауданда балалар мен жастар үшін 56 телефон желісі қызмет жасайды, ол балаларға қатысты қатыгездік көрсетуді жою жүйесіндегі алғашқы және маңызды буындардың бірі болып табылады. Сенім телефоны барлық телефон шалушыларға тәулік бойы анонимді психологиялық және заңды көмектер көрсетеді.

15 слайд
Осы мәселеге қатысты ұсыныстар: 1 . Оқушыларға немесе жастарға арналған «Дағдарыс орталықтарын» құру. Мысалы: дағдарыс орталықтары кеңестер жүргізеді және жас адамдардың қажеттіліктеріндегі және проблемаларындағы өзгерістерді есептеу үшін жас адамдармен үнемі байланыста болады. Дағдарыс орталықтары балалар мен жас адамдарды қорғауда құқықтар мен қажеттіліктер тақырыбы бойынша семинарлар мен тренингтер өткізе алады. Жағдайға байланысты балалар мен жас адамдарды заңгерлерге және өзге де мамандарға кеңес алуға жібереді. Басты мақсаты- зорлық-зомбылыққа ұшыраған балаларды қалпына келтіру, оңалту және әлеуметтік қайта қалпына келтіру 2. Балаға көмектесетін әлеуметтік желісін ашу (мысалы оқу мекемесінің ішінде). 3. Телефондық қызу желілер орнату.≪ ≫ 4. Оқушыларға қолдау көрсету мақсатында жоғары сынып оқушыларынан тәлімгер топтарын құру. 5. «Көзге көрінбейтін» балалардың санағын жүргізу

16 слайд