Презентация Абай Құнанбайұлы 6сынып
Дипломдар мен сертификаттарды алып үлгеріңіз!
1 слайд
АБАЙ
ҚҰНАНБАЙҰЛЫ
Кішігірім
ақпараттар
(1845-
1904)
1 слайд
АБАЙ ҚҰНАНБАЙҰЛЫ Кішігірім ақпараттар (1845- 1904)
2 слайд
Бала күнінен Шортанбай, Дулат, Бү- қар жырау, Марабай, Шөже
ақындарды тыңдап өскен бала Абай үғымталдығы- мен, зеректігімен,
ынталылығымен ерек- шеленген. Анасы Ұлжан сөз қадірін біле- тін
шешен кісі болса, әкесі Құнанбай өз заманының беделді адамдарының
бірі са- налған. Құнанбай қажы «Ескітам» деген қоныстан медресе
салдырып, өзінің және туыстарының балаларын оқытқан. Абай сегіз
жасында сол «Ескітам» медресесін- де ауыл молдасы Ғабитханнан дәріс
ал- ған. Әкесі оның зеректігін байқағаннан кейін, 10 жасқа толған соң
Семейдегі Аx- мет Риза медресесіне оқуға береді.
БАЛА КЕЗДЕРІ
2 слайд
Бала күнінен Шортанбай, Дулат, Бү- қар жырау, Марабай, Шөже ақындарды тыңдап өскен бала Абай үғымталдығы- мен, зеректігімен, ынталылығымен ерек- шеленген. Анасы Ұлжан сөз қадірін біле- тін шешен кісі болса, әкесі Құнанбай өз заманының беделді адамдарының бірі са- налған. Құнанбай қажы «Ескітам» деген қоныстан медресе салдырып, өзінің және туыстарының балаларын оқытқан. Абай сегіз жасында сол «Ескітам» медресесін- де ауыл молдасы Ғабитханнан дәріс ал- ған. Әкесі оның зеректігін байқағаннан кейін, 10 жасқа толған соң Семейдегі Аx- мет Риза медресесіне оқуға береді. БАЛА КЕЗДЕРІ
3 слайд
ШЫҒАРМАЛАРЫ
Абай өлең шығарумен бала кезінен айналысқанмен, жас кезіндегі өлендері
толық сақталмаған. Абай өмірдің барлық саласын қамтитын тақырыптарда
өлеңдер мен дастандар, сондай-ақ философиялық шығармалар жазды.
Ақынның 1890 жыл мен 1898 жыл арасында жазылған про- залық үлгідегі
шығармалары «Қарасөз» деп аталады. Бұл жалпы саны қырық бес бөлек
шығармадан және «Бірер сөз қазақтың түбі қайдан шыққан- дығы туралы»
деген тарихи мақаладан тұратын еңбек. Абай поэзиясының арқауы ғылым,
білім, еңбек осы қарасөздерде жалғасын тапқан. Ұлы ақын адам мінезіндегі
орынсыз мақтан, ойсыздық, салғырттық, күншілдік, көр- сеқызарлық сияқты
жаман әдеттердің ақыл мен ойды тоздыратынын, адамды аздыратынын
айтады.
3 слайд
ШЫҒАРМАЛАРЫ Абай өлең шығарумен бала кезінен айналысқанмен, жас кезіндегі өлендері толық сақталмаған. Абай өмірдің барлық саласын қамтитын тақырыптарда өлеңдер мен дастандар, сондай-ақ философиялық шығармалар жазды. Ақынның 1890 жыл мен 1898 жыл арасында жазылған про- залық үлгідегі шығармалары «Қарасөз» деп аталады. Бұл жалпы саны қырық бес бөлек шығармадан және «Бірер сөз қазақтың түбі қайдан шыққан- дығы туралы» деген тарихи мақаладан тұратын еңбек. Абай поэзиясының арқауы ғылым, білім, еңбек осы қарасөздерде жалғасын тапқан. Ұлы ақын адам мінезіндегі орынсыз мақтан, ойсыздық, салғырттық, күншілдік, көр- сеқызарлық сияқты жаман әдеттердің ақыл мен ойды тоздыратынын, адамды аздыратынын айтады.
4 слайд
ИДЕЯЛАРЫ
Абайдың идеясы тек өлеңдерінде гана
емес, қарасөздерінде де терең
философиялық толғаныспен көрініс тапқан.
Абай қараскадері терең ой мен күрделі
пікірге қүралган. «Жетінші», «Отыз бірінші
сөзінде» Абай оқу, өнер-білім мәселесі
туралы келелі ой қозғайды.
4 слайд
ИДЕЯЛАРЫ Абайдың идеясы тек өлеңдерінде гана емес, қарасөздерінде де терең философиялық толғаныспен көрініс тапқан. Абай қараскадері терең ой мен күрделі пікірге қүралган. «Жетінші», «Отыз бірінші сөзінде» Абай оқу, өнер-білім мәселесі туралы келелі ой қозғайды.
5 слайд
МЕН ЖАЗБАЙМЫН ӨЛЕҢДІ
ЕРМЕК ҮШІН
•Ақынның «Мен жазбаймын өлеңді ермек үшін» өлеңі 1889 жылы
жазылған. Әрқайсысы алты тармақты бес шумақтан тұрады, көлемі
отыз жол. Абайдың поэ- зия, оның мәні жөніндегі ой-пікірлерінің тың
түйіні бұған дейінгі жазылған «Ба- зарға қарап тұрсам, әркім барар»,
«Өлең - сөздің патшасы, сөз сарасы», «Біреудің кісісі өлсе, қаралы ол
сияқты шығарма- ларындағы эстетикалық көзқарасының кемелді
көрінісі. Бүл шығармаларында Абай ақындықтың ауыр міндетін, ақын
атанудың алғышарттарын аңғартқан еді, яғни, ақын ақыл сөзін өзге
ақындарға ар- наған-ды.
5 слайд
МЕН ЖАЗБАЙМЫН ӨЛЕҢДІ ЕРМЕК ҮШІН •Ақынның «Мен жазбаймын өлеңді ермек үшін» өлеңі 1889 жылы жазылған. Әрқайсысы алты тармақты бес шумақтан тұрады, көлемі отыз жол. Абайдың поэ- зия, оның мәні жөніндегі ой-пікірлерінің тың түйіні бұған дейінгі жазылған «Ба- зарға қарап тұрсам, әркім барар», «Өлең - сөздің патшасы, сөз сарасы», «Біреудің кісісі өлсе, қаралы ол сияқты шығарма- ларындағы эстетикалық көзқарасының кемелді көрінісі. Бүл шығармаларында Абай ақындықтың ауыр міндетін, ақын атанудың алғышарттарын аңғартқан еді, яғни, ақын ақыл сөзін өзге ақындарға ар- наған-ды.
6 слайд
Абай қоғамға адамгершілікті, өліл дікті насихаттан, елді адал еңбек етуге
шақырып, білім, ғылым, өнерді халык- тың қажетіне жаратуға мен берген. «Кы
лым таппай мақтанба» олені 1886 жы лы жазылған. Абай өз заманындағы жас
ұрпаққа, «көкірегі сезімді, көнілі ойлы» адамдарға үміт артып, оларды өзінің озат
мақсат- мұраттарына тартуға ұмтылды. Жастардың еңбек етіп, ғылым мен білім-
ге талпынуы, алға қойған мақсатқа жету де табандылық көрсетуі, осындай асыл
қасиеттерді уағыздау Абайдың бүкіл шығармашылық жолының негізгі идея- лық-
тақырыптық желісінің бірі. Ақын талантты, онер іздеген жандар туралы айрықша
зор сүйіспеншілікпен айта оты рып, олардың алға қойған зор мақсатқа жету
жолындағы күресте табандылық, жігерлілік көрсететіне үлкен сенім білді реді.
ҒЫЛЫМ ТАППАЙ
МАҚТАНБА
6 слайд
Абай қоғамға адамгершілікті, өліл дікті насихаттан, елді адал еңбек етуге шақырып, білім, ғылым, өнерді халык- тың қажетіне жаратуға мен берген. «Кы лым таппай мақтанба» олені 1886 жы лы жазылған. Абай өз заманындағы жас ұрпаққа, «көкірегі сезімді, көнілі ойлы» адамдарға үміт артып, оларды өзінің озат мақсат- мұраттарына тартуға ұмтылды. Жастардың еңбек етіп, ғылым мен білім- ге талпынуы, алға қойған мақсатқа жету де табандылық көрсетуі, осындай асыл қасиеттерді уағыздау Абайдың бүкіл шығармашылық жолының негізгі идея- лық- тақырыптық желісінің бірі. Ақын талантты, онер іздеген жандар туралы айрықша зор сүйіспеншілікпен айта оты рып, олардың алға қойған зор мақсатқа жету жолындағы күресте табандылық, жігерлілік көрсететіне үлкен сенім білді реді. ҒЫЛЫМ ТАППАЙ МАҚТАНБА
7 слайд
•Кішігірім кітаптан алынған
Ғылым таппай мақтанба,
Орын таппай баптанба,
Құмарланып шаттанба,
Ойнап босқа күлуге.
Бес нәрседен қашық бол,
Бес норсеге асық бол,
Адам болам десеңіз.
Тілеуің, омірің алдында,
Оган қайғы жесеңіз.
Өсек, өтірік, мақтаншақ,
Еріншек, бекер мал
шашпақ - Бес дұшпаның,
білсеңіз. Талап, еңбек,
терең ой, Қанағат, рақым
ойлап қой - Бес асыл іс
көнсеңіз. Жамандық көрсең
нәфрәтлі, Суытып көңіл
тыйсаңыз. Жақсылық
көрсең гибрәтлі,
Оны ойға жисаңыз.
ҒЫЛЫМ ТАППАЙ МАҚТАНБА
7 слайд
•Кішігірім кітаптан алынған Ғылым таппай мақтанба, Орын таппай баптанба, Құмарланып шаттанба, Ойнап босқа күлуге. Бес нәрседен қашық бол, Бес норсеге асық бол, Адам болам десеңіз. Тілеуің, омірің алдында, Оган қайғы жесеңіз. Өсек, өтірік, мақтаншақ, Еріншек, бекер мал шашпақ - Бес дұшпаның, білсеңіз. Талап, еңбек, терең ой, Қанағат, рақым ойлап қой - Бес асыл іс көнсеңіз. Жамандық көрсең нәфрәтлі, Суытып көңіл тыйсаңыз. Жақсылық көрсең гибрәтлі, Оны ойға жисаңыз. ҒЫЛЫМ ТАППАЙ МАҚТАНБА
8 слайд
НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА
РАХМЕТ!
8 слайд
НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА РАХМЕТ!