Презентация "Химиялық байланыс түрлері"

1 слайд
“ Алматы Мемлекеттік Политехникалық колледжі ” Тақырыбы: "Ионд ық байланыс. Металдық байланыс. Сутектік байланыс. Кристалдық тор" Орындаған:Амангелді Айдос Даулетұлы Қабылдаған: Тастамбекова Нұржамал Мырзабайқызы

1 слайд

2 слайд
Атомдар өзара әрекеттескен кезде химия лық байланыс пайда болып, соның нәтижесінде молекулалар, иондар, крист алдар, радикалдар түзіледі. Осыған сай химиялық байланыстың 4 типі бар олар: коваленттік, иондық, металдық, сутектік болып бөлінеді.

2 слайд

3 слайд
Иондық байланыс Иондық байланыс катиондар мен аниондардың арасында электро-статикалық тартылу күшінің нәтижесінде пайда болады. Химиялық әрекеттескен атомдар 8 электронды тұрақты октет қабатқа ие болып , катион мен анионға айналу үшін олар күшті металдар мен бейметалдарға жатуы тиіс. Иондық байланысқан қатты заттар иондық кристалдық торға ие болады. Сондықтан олар қатты, берік, қиын балқитын заттарға жатады. Иондық байланыс көбіне нағыз типтік металдардың оксидтері мен гидроксидтеріне және барлық тұздарға тән. Әдетте, бір молекуланың ішінде байланыстың әр түрлі типтері кездеседі. Мысалы, күшті негіздерде (КОН, Са(ОН) 2 , т.б. ) металл катионы мен гидроксотоп арасында иондық, ал оттек пен сутек арасында коваленттік полюсті байланыс түзіледі. Оттекті қышқылдардың тұздарында да (K 2 SО 4 , СаСО 3 , т.б.) металл катионы қышқыл қалдығының анионымен  иондық байланыспен байланысса , оттек пен бейметалл (С, S) арасында коваленттік полюсті байланыс түзіледі.

3 слайд

4 слайд
Металдық байланыс Металдың кристалдық торының түйіндерінде атомдар немесе олардың иондары орналасатыны бөлгілі. Металдық тордағы бостау күйдегі делокальданған электрондар көптеген ядролардың арасында өзара тарту күштерін тудырып, металдық байланыс түзеді. Металдардың сыртқы деңгейіндегі валенттік электрондар саны аз болатындықтан, олардың иондарға айналуы қиын емес: Me - ne -  → Ме +n Мұндай қабілетті металдар бос күйде де, химиялық әрекеттесу кезінде де көрсетеді. Бос күйдегі металдың белгілі физикалық қасиеттері:  электр- және жылуөткізгіштігі ,қаттылығы, иілімділігі, созылғыштығы,  өзіне тән жылтыры , т.б. бұлардың барлығы металдық байланысқа тәуелді .

4 слайд

5 слайд
Сутектік байланыс Сутектік байланыс оң зарядты полюстікке ие болған  сутек атомы мен теріс полюсті , электртерістігі күшті, бөлінбеген электрон жұбы бар (көбіне F, О, N, кейде CI, S) атомдар арасында түзіледі. Сондықтан сутектік байланыстың механизмін  жартылай электростатикалық , жартылай донорлы-акцепторлы деп қарастыруға болады. Сутектік байланысқа белоктардағы карбонил тобы мен амин тобындағы сутектің арасында түзілген байланыс мысал бола алады. Бұл полинуклеотидтер молекуласында іске асатын молекула ішіндік сутектік байланысқа жатады. Ал химияда көбіне молекула- аралық сутектік байланыстар кездеседі. Оны этил спиртінің өзінен немесе оны суға араластырғанда жылу бөле жүретін процестен байқауға болады. Кіші молекулалы су, спирт, альдегид тәрізді заттардың қалыпты жағдайда сұйық күйде болуы еутектік байланыстың әсерінен.  Сонымен қатар аммиак , фторсутек сияқтыгаз күйіндегі заттардың оңай сұйылуы олардың молекуласының арасында түзілетін сутектік байланыстар арқылы іске асырылады. Сутектік байланыспен байланысқан заттар молекулалық кристалдық торға ие болады.

5 слайд

6 слайд
Ковалентті байланыс Ковалентті байланыс – бұл атомдар арасында ортақ электрондық жұп есебінен жүзеге асырылатын химиялық байланыс. Ковалентті химиялық байланыста электрон жұбының атомдардың арасында орналасуына қарай полюсті және полюссіз деп екіге бөлінеді. Полюссіз ковалентті байланыс химиялық байланысты молекулада электрон жұбы атомға ауыспай, симметриялы түрде ортада орналасады. Полюссіз химиялық байланыстағы қосылыстардың қайнау және балқу температуралары төмен, полюсті еріткіштерде иондар түзбейді, электр тоғын өткізбейді. Полюсті коваленттік байланыс дегеніміз байланыстырушы электрон жұбының бұлты электртерістігі басым элемент атомына қарай ығыса орналасқан байланыс. Молекуланың полюстілігі диполь моменті арқылы көрсетіледі. Полюсті молекулалардың қайнау және балқу температурасы төмен, полюсті еріткіштерде үйектеліп иондарға ыдырайды.

6 слайд

7 слайд
Кристалдық тор Кристалдық тор  – кристалл заттардағы атомдардың, иондардың, молекулалардың белгілі бір ретпен орналасуы. Кристалдық тор бір-біріне тығыз орналасқан параллелепипедтерден немесе кубтардан тұрады.  Параллелепипед пен кубтар кристалдық тордың ұяшығы болып табылады. Атомдар, иондар немесе молекулалар орналасқан параллелепипедтің төбелері (бұрыштары) кристалдық тордың түйіндері, ал олар арқылы өтетін түзу сызықтары қатарлары деп аталады. Бір қатарда жатпайтын үш түйін арқылы өтетін жазықтықты жазық торап дейді. Элементар ұяшықтың үш бағыттағы сызықтық өлшемдері мен оның жақтарының аралық бұрыштары кристалдық тордың параметрлері болып табылады. Кристалдық тордың өлшемдері, атомдарымен молекулалардың орналасуы рентгенография, электроног рафия, нейтронография көмегімен анықталады.Олардың 4түрі бар: атомдық, молекулалық,иондық және металдық.

7 слайд

8 слайд
Назарларыңызға рахмет!

8 слайд