Презентация "Мен және менің құқығым" 9-сынып




1 слайд
«Мен және менің құқығым»
“№22 жалпы орта мектеп” коммуналдық
мемлекеттік мекемесі
9 “Ә” сынып жетекшісі Назарова Мадина Әбдікәрімқызы
1 слайд
«Мен және менің құқығым» “№22 жалпы орта мектеп” коммуналдық мемлекеттік мекемесі 9 “Ә” сынып жетекшісі Назарова Мадина Әбдікәрімқызы

2 слайд
Баяндама:
“Адам және құқық”
Адам.Қоғам.Құқық пән мұғалімі Жаманбаева Нұргүл Нұртазақызы
2 слайд
Баяндама: “Адам және құқық” Адам.Қоғам.Құқық пән мұғалімі Жаманбаева Нұргүл Нұртазақызы

3 слайд
Қазақстан Республикасының Конституциясы – Қазақстанның
Ата (негізгі) заңы. Конституция 1995 жылы 30 тамызда
бүкілхалықтық дауыс беру арқылы қабылданды. Қазақстан халқы
мемлекеттік биліктің қайнар көзі – өзінің егемендік құқығын
баянды етті. Ата заң қабылданған күн 30 тамыз – мемлекеттік
мереке – ҚР Конституциясының күні деп жарияланды. Бұл жаңа
Конституция Қазақстанның төртінші Ата заңы. (1937, 1978, 1993,
1995) Оның құрылымы кіріспеден, 9 бөлімнен, 98 баптан, көптеген
тармақтар мен тармақшалардан тұрады. Конституция – барлық заң
салаларының негізі, ал оның нормалары – басқа заңдар үшін басты
қағида болып есептеледі. Конституция дегеніміз – қоғамдық және
мемлекеттік құрылыс негіздерін, мемлекеттік органдар жүйесін,
олардың түзілу реттілігі мен қызметін, азаматтардың құқықтары
мен міндеттерін айқындайтын мемлекеттік заң.
Қазақ елінің мызғымас алтын қазығы, басты құндылығы адам
болса, мемлекет өз халқының жағдайын жақсартып, оқу-біліммен,
жұмыспен қамтамасыз етуді басты назарда ұстауда.
3 слайд
Қазақстан Республикасының Конституциясы – Қазақстанның Ата (негізгі) заңы. Конституция 1995 жылы 30 тамызда бүкілхалықтық дауыс беру арқылы қабылданды. Қазақстан халқы мемлекеттік биліктің қайнар көзі – өзінің егемендік құқығын баянды етті. Ата заң қабылданған күн 30 тамыз – мемлекеттік мереке – ҚР Конституциясының күні деп жарияланды. Бұл жаңа Конституция Қазақстанның төртінші Ата заңы. (1937, 1978, 1993, 1995) Оның құрылымы кіріспеден, 9 бөлімнен, 98 баптан, көптеген тармақтар мен тармақшалардан тұрады. Конституция – барлық заң салаларының негізі, ал оның нормалары – басқа заңдар үшін басты қағида болып есептеледі. Конституция дегеніміз – қоғамдық және мемлекеттік құрылыс негіздерін, мемлекеттік органдар жүйесін, олардың түзілу реттілігі мен қызметін, азаматтардың құқықтары мен міндеттерін айқындайтын мемлекеттік заң. Қазақ елінің мызғымас алтын қазығы, басты құндылығы адам болса, мемлекет өз халқының жағдайын жақсартып, оқу-біліммен, жұмыспен қамтамасыз етуді басты назарда ұстауда.

4 слайд
Бүгінде қазақ елінің бір ортаға тоғысып, бейбітшілік пен бірлікті ұран еткені әлем
жұртшылығы үшін үлгі-өнегеге айналып отыр. Еліміздің азаматтары қай елде жүрсе де, олардың
құқықтары заңмен қорғалады.
Конституцияның бірнеше баптарына тоқтала кететін болсақ:
1 – бап.
Қазақстан Республикасы өзін демократиялық, зайырлы, құқықтық және әлеуметтік мемлекет
ретінде орнықтырады, оның ең қымбат қазынасы – адам және адамның өмірі, құқықтары мен
бостандықтары.
7 – бап
Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік тіл – Қазақ тілі.
27 – бап
1. Неке мен отбасы, ана мен әке және бала мемлекеттің қорғауында болады.
2. Балаларына қамқорлық жасау және оларды тәрбиелеу – ата-ананың етене құқығы әрі міндеті.
3. Кәмелетке толған еңбекке қабілетті балалар жарамсыз ата-анасына қамқорлық жасауға
міндетті.
30-бап
1. Азаматтардың мемлекеттік оқу орындарында тегін орта білім алуына кепілдік беріледі. Орта
білім алу міндетті.
36 – бап
Қазақстан Республикасын қорғау – оның әрбір азаматының қасиетті парызы және міндеті.
4 слайд
Бүгінде қазақ елінің бір ортаға тоғысып, бейбітшілік пен бірлікті ұран еткені әлем жұртшылығы үшін үлгі-өнегеге айналып отыр. Еліміздің азаматтары қай елде жүрсе де, олардың құқықтары заңмен қорғалады. Конституцияның бірнеше баптарына тоқтала кететін болсақ: 1 – бап. Қазақстан Республикасы өзін демократиялық, зайырлы, құқықтық және әлеуметтік мемлекет ретінде орнықтырады, оның ең қымбат қазынасы – адам және адамның өмірі, құқықтары мен бостандықтары. 7 – бап Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік тіл – Қазақ тілі. 27 – бап 1. Неке мен отбасы, ана мен әке және бала мемлекеттің қорғауында болады. 2. Балаларына қамқорлық жасау және оларды тәрбиелеу – ата-ананың етене құқығы әрі міндеті. 3. Кәмелетке толған еңбекке қабілетті балалар жарамсыз ата-анасына қамқорлық жасауға міндетті. 30-бап 1. Азаматтардың мемлекеттік оқу орындарында тегін орта білім алуына кепілдік беріледі. Орта білім алу міндетті. 36 – бап Қазақстан Республикасын қорғау – оның әрбір азаматының қасиетті парызы және міндеті.

5 слайд
Заңның ІІ бөлімінде, жалпы, азаматтар
тегін орта білім алуға, мемлекет кепіл берген
тегін медициналық көмек алуға, жеке басы
бостандығына, қадір қасиетіне қол
сұғылмауы, жеке өміріне қол сұғылмау, ҚР
аумағында еркін жүріп түруға тыс жерлерге
кетуге, еңбек етуге, тынығу құқығы,
әлеуметтік қамсыздандыруға толық құқылы.
Конституция әр адамның бүгінгі қоғамға
бейімделуіне, қоршаған ортада емін-еркін
өмір сүруіне кепілдік береді.
5 слайд
Заңның ІІ бөлімінде, жалпы, азаматтар тегін орта білім алуға, мемлекет кепіл берген тегін медициналық көмек алуға, жеке басы бостандығына, қадір қасиетіне қол сұғылмауы, жеке өміріне қол сұғылмау, ҚР аумағында еркін жүріп түруға тыс жерлерге кетуге, еңбек етуге, тынығу құқығы, әлеуметтік қамсыздандыруға толық құқылы. Конституция әр адамның бүгінгі қоғамға бейімделуіне, қоршаған ортада емін-еркін өмір сүруіне кепілдік береді.

6 слайд
«Адам құқықтарының жалпыға ортақ декларациясы». БҰҰ-ның Бас
ассамблеясы 1948 жылы «Адам құқықтарының жалпыға ортақ
декларациясын» қабылдаған болатын. Қазір бұл құжат өркениетті адамзат
түгел мойындаған, адам атаулының бәріне бірдей, дүние жүзінің прогресшіл
күштері түгел таныған, адам құқықтары туралы негізгі құжат болып
табылады.
Бала құқықтарын қорғау жөніндегі алғашқы ұйым әлемде 1919 жылы
пайда болды, 1924 жылы Ұлттар лигасының Женева Бала құқықтары туралы
Декларациясы, 1959 жылы Біріккен Ұлттар Ұйымының (БҰҰ) Бас
Ассамблеясы бала құқығы Декларациясы қабылданды.
Декларация мәтінінен орын алған адам құқықтарын сипатына қарай
үш топка жіктеуге болады. Бірінші топка адамдардың табиғи және
тумысынан жазылған құқықтары жатады. Адамның өмір сүру құқығы, оның
жеке басының бостандығы, құлдықтан азат болу құқықтары осының
мысалдары. Әр адамның туылғаннан пешенесіне жазылған, қасиетті және
қастерлі құқыктарына ешкімнің қол сұғуға қақысы жоқ. Адамды азапқа
салуға, оған өрескел қаталдық көрсетуге немесе оның намысын қорлайтын
шаралар қолдануға, оның жеке өміріне қол сұғуға тыйым салынады.
Адамның арына, абыройына тиетін әрекеттерге, оның тұрғын орнына басып
кіруге, мүлкіне қол сұғуға жол берілмеуі тиіс.
6 слайд
«Адам құқықтарының жалпыға ортақ декларациясы». БҰҰ-ның Бас ассамблеясы 1948 жылы «Адам құқықтарының жалпыға ортақ декларациясын» қабылдаған болатын. Қазір бұл құжат өркениетті адамзат түгел мойындаған, адам атаулының бәріне бірдей, дүние жүзінің прогресшіл күштері түгел таныған, адам құқықтары туралы негізгі құжат болып табылады. Бала құқықтарын қорғау жөніндегі алғашқы ұйым әлемде 1919 жылы пайда болды, 1924 жылы Ұлттар лигасының Женева Бала құқықтары туралы Декларациясы, 1959 жылы Біріккен Ұлттар Ұйымының (БҰҰ) Бас Ассамблеясы бала құқығы Декларациясы қабылданды. Декларация мәтінінен орын алған адам құқықтарын сипатына қарай үш топка жіктеуге болады. Бірінші топка адамдардың табиғи және тумысынан жазылған құқықтары жатады. Адамның өмір сүру құқығы, оның жеке басының бостандығы, құлдықтан азат болу құқықтары осының мысалдары. Әр адамның туылғаннан пешенесіне жазылған, қасиетті және қастерлі құқыктарына ешкімнің қол сұғуға қақысы жоқ. Адамды азапқа салуға, оған өрескел қаталдық көрсетуге немесе оның намысын қорлайтын шаралар қолдануға, оның жеке өміріне қол сұғуға тыйым салынады. Адамның арына, абыройына тиетін әрекеттерге, оның тұрғын орнына басып кіруге, мүлкіне қол сұғуға жол берілмеуі тиіс.

7 слайд
Конвенция –
арнайы бір мәселе жөніндегі мемлекеттердің
өзара келісімі. Бұл Конвенцияда Біріккен Ұлттар Ұйымына
қатысатын бірнеше елдің өкілдері бірлесе отырып, осындай
халықаралық шарт 1989 жылы 20-қарашада қабылданды. Ол «Бала
құқықтары туралы» Конвенция деп аталады. Ол Конвенция 54-
баптан тұрады. Конвенцияның басты міндеті – 18 жасқа дейінгі
тұлғалардың құқығын қорғау.
Бұл БҰҰ дүниежүзілік балаларына арналған Конвенцияны
басшылыққа ала отырып, біздің елімізде де «Бала құқықтары
туралы» заң бар.
8-маусым 1994 жылы Қазақстан Республикасы Бала құқықтары
туралы конвенцияны бекітті.
2002 жылы 8 тамызда елбасымыз Нұрсұлтан Әбішұлы
Назарбаев Қазақстан Республикасындағы «Бала құқықтары туралы»
Заңына қол қойды.
Ең бастысы әр азаматтың негізгі құқығы – ол өмір сүру құқығы.
Берік тәртіп орнаған мемлекеттің болашағы зор, игілікті
ісі де мол болмақ.
7 слайд
Конвенция – арнайы бір мәселе жөніндегі мемлекеттердің өзара келісімі. Бұл Конвенцияда Біріккен Ұлттар Ұйымына қатысатын бірнеше елдің өкілдері бірлесе отырып, осындай халықаралық шарт 1989 жылы 20-қарашада қабылданды. Ол «Бала құқықтары туралы» Конвенция деп аталады. Ол Конвенция 54- баптан тұрады. Конвенцияның басты міндеті – 18 жасқа дейінгі тұлғалардың құқығын қорғау. Бұл БҰҰ дүниежүзілік балаларына арналған Конвенцияны басшылыққа ала отырып, біздің елімізде де «Бала құқықтары туралы» заң бар. 8-маусым 1994 жылы Қазақстан Республикасы Бала құқықтары туралы конвенцияны бекітті. 2002 жылы 8 тамызда елбасымыз Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев Қазақстан Республикасындағы «Бала құқықтары туралы» Заңына қол қойды. Ең бастысы әр азаматтың негізгі құқығы – ол өмір сүру құқығы. Берік тәртіп орнаған мемлекеттің болашағы зор, игілікті ісі де мол болмақ.

8 слайд
Жасөспірімдер арасында құқықбұзушылықтың
көбею себептері неде?
•Отбасындағы ақау тәрбие;
•Отбасындағы материалдық әл-ауқаты;
•жұмыссыздық;
•баланың бос уақытының шамадан тыс мол болуы;
•ата-ана тарапынан бақылаусыз қалуы;
•мінез-құлқының ауытқушылығы;
•Рухани құлазуы;
8 слайд
Жасөспірімдер арасында құқықбұзушылықтың көбею себептері неде? •Отбасындағы ақау тәрбие; •Отбасындағы материалдық әл-ауқаты; •жұмыссыздық; •баланың бос уақытының шамадан тыс мол болуы; •ата-ана тарапынан бақылаусыз қалуы; •мінез-құлқының ауытқушылығы; •Рухани құлазуы;

9 слайд
9 слайд

10 слайд
Көкейде жүрген сауал
10 слайд
Көкейде жүрген сауал

11 слайд
«Ойлан тап»
1. Құқық А – Еліміздің негізгі заңы.
2. Конституция Б – Мемлекет басшысы
3. Мемлекет З – Құқығы бар ел тұрғыны
4. Азамат Г – Тәуелсіздік
5. Құқық бұзушылық Д – Заңдар жүйесі
6. Президент Е – Заң шығарушы орган
7. Парламент Ж – Заң жүйесін бұзу
8. Егемендік В – Негізгі саяси қоғамдық ұйым
11 слайд
«Ойлан тап» 1. Құқық А – Еліміздің негізгі заңы. 2. Конституция Б – Мемлекет басшысы 3. Мемлекет З – Құқығы бар ел тұрғыны 4. Азамат Г – Тәуелсіздік 5. Құқық бұзушылық Д – Заңдар жүйесі 6. Президент Е – Заң шығарушы орган 7. Парламент Ж – Заң жүйесін бұзу 8. Егемендік В – Негізгі саяси қоғамдық ұйым

12 слайд
«Ойлан тап»
1. Құқық ------------------------------------------
2. Конституция ---------------------------------
3. Мемлекет ------------------------------------Негізгі саяси қоғамдық ұйым
4. Азамат -----------------------------------------Құқығы бар ел тұрғыны
5. Құқық бұзушылық -------------------------Заң жүйесін бұзу
6. Президент ------------------------------------Мемлекет басшысы
7. Парламент ------------------------------------Заң шығарушы орган
8. Егемендік --------------------------------------Тәуелсіздік
Заңдар жүйесі
Еліміздің негізгі заңы.
12 слайд
«Ойлан тап» 1. Құқық ------------------------------------------ 2. Конституция --------------------------------- 3. Мемлекет ------------------------------------Негізгі саяси қоғамдық ұйым 4. Азамат -----------------------------------------Құқығы бар ел тұрғыны 5. Құқық бұзушылық -------------------------Заң жүйесін бұзу 6. Президент ------------------------------------Мемлекет басшысы 7. Парламент ------------------------------------Заң шығарушы орган 8. Егемендік --------------------------------------Тәуелсіздік Заңдар жүйесі Еліміздің негізгі заңы.

13 слайд
ОЙДЫ АЯҚТА
1.Біреуге ор қазба ...
2.Заңның құрығы ...
3.Ұрлық түбі ...
4.Өтірікшінің құрығы...
5.Қолыңмен істегенді ...
6.Тек жүрсең ...
7.Заңды сыйлаған ...
(өзің түсесің)
(бәрінен ұзын)
(қорлық)
(бір-ақ тұтам)
(мойныңмен көтер)
(тоқ жүресің)
(еркін жүреді)
13 слайд
ОЙДЫ АЯҚТА 1.Біреуге ор қазба ... 2.Заңның құрығы ... 3.Ұрлық түбі ... 4.Өтірікшінің құрығы... 5.Қолыңмен істегенді ... 6.Тек жүрсең ... 7.Заңды сыйлаған ... (өзің түсесің) (бәрінен ұзын) (қорлық) (бір-ақ тұтам) (мойныңмен көтер) (тоқ жүресің) (еркін жүреді)

14 слайд
Сұрақ-жауап
1.Жеке адамның құқығы дегеніміз не?
- Жеке (азаматтық), Саяси, Экономикалық, Әлеуметтік, Мәдени т.б.
Адамның мүддесін қанағаттандыруға бағытталған заң арқылы қорғалған тәртіптік шара.
2. Құқықтың қандай түрлерін білесіңдер?
3. Адам құқығы қай уақыттан пайда болады?
Туылғаннан беріледі
4. Оларды орындау үшін не қажет?
Міндеттерін орындау
Өз құқықтарын пайдалану құқығы5. Адамның негізгі құқығы?
Бостандықты шектеу әр адамның саналығында
2002 жылы 8-тамызда қабылданды
6.Бала құқығы қай жылы қабылданды?
Бостандық – бұл таңдау
7. Бізге құқықпен бірге бостандық беріледі.
Бостандық – деген не?
8. Бостандықты не шектейді?
14 слайд
Сұрақ-жауап 1.Жеке адамның құқығы дегеніміз не? - Жеке (азаматтық), Саяси, Экономикалық, Әлеуметтік, Мәдени т.б. Адамның мүддесін қанағаттандыруға бағытталған заң арқылы қорғалған тәртіптік шара. 2. Құқықтың қандай түрлерін білесіңдер? 3. Адам құқығы қай уақыттан пайда болады? Туылғаннан беріледі 4. Оларды орындау үшін не қажет? Міндеттерін орындау Өз құқықтарын пайдалану құқығы5. Адамның негізгі құқығы? Бостандықты шектеу әр адамның саналығында 2002 жылы 8-тамызда қабылданды 6.Бала құқығы қай жылы қабылданды? Бостандық – бұл таңдау 7. Бізге құқықпен бірге бостандық беріледі. Бостандық – деген не? 8. Бостандықты не шектейді?

15 слайд
«Өз құқығыңды білесің бе?»
15 слайд
«Өз құқығыңды білесің бе?»

16 слайд
ЗЕЙІН ҚОЙЫП
ТЫҢДАҒАНДАРЫҢЫЗҒА
РАХМЕТ!
16 слайд
ЗЕЙІН ҚОЙЫП ТЫҢДАҒАНДАРЫҢЫЗҒА РАХМЕТ!