Презентация Қазақстан тарихы

1 слайд
Тақырып: Әміршіл-әкімшіл жүйенің қалыптасуы Пән: Қазақстан тарихы Топ С 24 Оқытушы: Терликбаева А.Т Күні: 30.09.2020 ж. “ Құрылыс колледжі” КМҚК

2 слайд
Мақсаты: 20-30 жж әміршіл-әкімшіл жүйе саясатының зардаптарын анықтайды. Кеңестік ұжымдастыру саясатының ауыл шаруашылығындағы зардаптарын талдау. Оқушыларға 1920-1930 жж Қазақстандағы қоғамдық-саяси үдерістер тақырыбына бағыт-бағдар беру арқылы, оқушылардың өзіндік ой-пікірлері мен көзқарастарының қалыптасуы мен дамуына ықпалдасу.

3 слайд
 Қоғамдық-саяси жүйеде 20- жылдардың ортасында орныққан қатаң әкімшіл- әміршілдік жүйе 40–50 жылдары шарықтай түсті. Бұл қоғамдық-саяси өмірдің барлық саласынан көрініс тапты. Адамның табиғи құқығын шектеу, ұлттық мүддені ескермеу, мемлекеттік басқару жүйесіне ықпал жасау сияқты олқылықтардың шегі болмады. Қоғамдық-саяси және мәдени өмір орталықтан басқарып отырған Коммунистік партияның қатаң бақылауына алынды. Сталиннің жеке басына табыну қоғамдық өмірде берік орын алды. Үкімет басшылары түрлі желеулермен заңдылықтарды өрескел бұзып, мемлекеттік билікті теріс қолданып жатты. Қоғамдық-саяси жүйеде 20 жылдардың ортасында орныққан қатаң әкімшіл-әміршілдік жүйе 40–50 жылдары шарықтай түсті.

4 слайд
 БК(б)П –ның ХV сьезі 1925ж.желтоқсанда белгілеген елді индустрияландыру бағытын жүзеге асыру Қазақстанда бірқатар қиыншылықтарға кездесті.оның ең бастысы республиканың әлеуметтік – экономикал ық кешеулігі еді, осындай жағдайда қазақ халқы коммунистік партия мен кеңес өкіметінің пайымдауы бойынша дамудың капиталистік сатысына соқпай, бірден феодализмнен социализмге аттап өтуі тиіс. 1926ж.басына дейін республика өнеркәсібі 1913ждәреженің 61 пайызға ауыл шаруашылығы 82,9 пайызға ғана жетті. 1920 ж. басында бүкіл КСРО өнеркәсіптегі терең дағдарыс индустриялдық дамудың жеделдетуін талап етті. Қазақстанды КСРО – ның дамыған өнеркәсіптік аудандарын шикізат базасы ретінде пайдаланды.

5 слайд

6 слайд
 1920 – 1930жж.бүкіл елде ірі металлургиялық кәсіпорындар салынды. Металл шығару бойынша Қазақстан соғыс жылдарында екінші орынға, көмір өндіруде үшінші орынға шықты. Индустрияландыру салдарынан Қазақстан аграрлы елден индустриялы – аграрлы елге айналды.

7 слайд

8 слайд
 Қазақстанды тікелей ұжымдастыру 1929 жылдан басталды. 1930ж. 1 сәуірде шаруашылықтың 50 пайызын ұжымдастыру қамтып алды. Республика басшысы Ф. И. Голощекин бұл акцияны Қазақстанда «Кіші Қазан» революциясының қажеттілігімен тікелей байланыстырды.ұжымдастырудың қайғылы салдары ондаған мың адамдардың жер аударылуы мен, көшпелі халықты зорлап отырықшылыққа көшіру жоспарымен тереңдей түсті.ұжымдастыру жылдарында аштық пен әртүрлі ауру салдарынан қазақ халқының 50 пайызы опат болды. Халықтың қайта жаңаруы тоқтады. Жыныстық – жастық құрылым өзгеріске ұшырады. Қазақстандағы ұжымдастыру

9 слайд

10 слайд
 1928ж. 27 тамызда Қазақ ОАК мен ҚазССР Халық Комиссарлар кеңесі бірігіп «бай шаруашылықтарын тәркілеу» жайлы шешім қабылдайды, осы жылдың 13 қыркүйегінде «тәркілеуге қарсы әрекетіүшін қылмыстық жауапкершілік немесе ірі жартылай феодал байларды қоныс аудару жайлы» шешім қабылданады. 1930ж. 19 ақпанда бай кулактармен күрес және жаппай ұжымдастыру аудандарында ауыл шаруашылығын әлеуметтік қайта құруды бекіту шаралары туралы шешім қабылданды. Бұл күштеу шараларына қарсы қазақ халқы қарулы ашық көтеріліске шықты.

11 слайд

12 слайд
 1992ж. 7 желтоқсандағы ҚР Жоғары кеңес Президумының қорытындыларында 1921 – 1931жж.аралығында 80 мыңнан астам адам қатысқан 372 көтеріліс болғаны белгіленді. Салдарынан республиканың халқы басқа жерлерге қоныс аударды. 1930 жылдың басынан 1931 жылдың ортасына дейін Қазақстан аумағынан 281230 шаруа қоныс аударған. Олардың басым бөлігі Қытай, Иран, Ауғанстан аймақтарына көшкен. Жаппай ашаршылық уақытында 1млн.130 мың адам қоныс аударып, 676 мыңы мәңгілік туған жерлерін тастап кетуге мәжбүр болған.

13 слайд

14 слайд
 ХХғ. 1929 – 1930жж.МҚБ органдары жүзеге асырған жазалау шаралары нәтижесінде көтеріліске қатысқандары үшін 551 адам сотқа тартылып, 883 адам атылған.  1930жылдары бұқаралық сипат алған саяси репрессиялардың жаңа толқыны мен ерекшеленеді. Сталиннің жеке басына табынудың күшеюі және өзгеше ойлаушыларға шыдамсыздық, ел дамуының қиыншылықтарын «халық жауларының» әрекетінің нәтижесі деп жариялау партиямен кеңес жұмысшылары басшыларына, яғни билік етуші режимге оппозиция құра алатын ықпалды көш басшылардың түгелдей дерлік жойылуына әкелді. Қамауға алынғандар саны Қазақстанда 1937ж. 101 мың адамға жетті, оның 27 мыңы атылды.

15 слайд

16 слайд
 “ Тарихи домино”  «Отар болып қалды және болып солай қалды» (кімнің сөзі?)  (С. Садуақасов)  Барлық салаларын техникамен жабдықтау, халық шаруашылығының дамуы инфрақұрылымның  ( қандай терминнің анықтамасы?) (индустрияландыру)  «1931- 1933 жылдары аштықта Қазақстанда қаза болғандар санын ешкім дәл анықтай алмаған. Бірақ іс қанша дам өлгенде емес, адамның адамгершілігінің өлгенінде» деген кім? ( Н.Михайлов)  «Кіші Қазан » идеясының авторы кім? (Ф. Голощекин) Жаңа тақырыпты пысықтап, бекіту.

17 слайд
 Ассоциация оқыту ойыны бойынша негізгі бір сөз беріледі және осы негізгі сөзге қатысты 5 ассоциялық сөз айту керек.  Репрессия (1937 – 1938жж., жеке басқа табынушылық, қазақ зиялыларын жою, лагерлер жүйесі – Карлаг, ЧСИР, Алжир, Степлаг, Гулаг, халық жаулары)  Көтеріліс (ұжымдастыру, ашаршылық, шетке қоныс аудару, Созақ, Бұқтырма, Ырғыз көтерілістері)

18 слайд
 Хронологиялық кестені толтыру.  Жылдар  Орын алған оқиғалар  1  1928-1932ж.ж.    2  1930-1932ж.ж.  3  1937-1938ж.ж.

19 слайд
 Үйге тапсырма.  СӨЖ:1.«Стахановшылдық қозғалысқа үлес қосқан қазақстандықтар».  2. «Жаппай ұжымдастыру саясатына қарсылық».  3. «Қазақ АКСР-інің одақтас республикаға айналуы».

20 слайд
 Әдебиеттер:  1.Х.К.Ермұханова «Қазақстан тарихы». Алматы,2010ж.  2.Ч.Мусин «Қазақстан тарихы». Алматы,2008ж.  3.М.Қ.Қозыбаев,І.М.Қозыбаев «Қазақстан тарихы». Алматы,1997ж.  4.М.Мұхамедов, Б.Сырымбетұлы «Қазақстан тарихы». Алматы,2008ж.  

21 слайд
Назарларынызға рақмет !