1 слайд
СЫБАЙЛАС ЖӘНЕ
ВЕРТИКАЛЬ
БҰРЫШТАР
2 слайд
Сәлем – сөз анасы, сөздің қасиеті, сондықтан оның мағынасына мән беру әдептіліктің,
адамгершіліктің баспалдағы. Бір – бірімізге бүгінгі күніміздің тамаша өтуіне арнап
жақсы тілектер айтайық. Ол үшін «Сиқырлы қоржын» ойынын ойнайық.
Нұсқау. Ойынға қатысушы сиқырлы қоржынның ішінен парақшаға жазылған сөзді
алып, жанындағы адамға жылы лебізімен жеткізуі керек.
3 слайд
B
A
O C
29 – сурет Сыбайлас бұрыштар
АОВ және ВОС бұрыштары – сыбайлас бұрыштар
4 слайд
Егер екі бұрыштың бір қабырғасы ортақ, ал өзге екі қабырғасы бір –
біріне толықтауыш сәулелер болса, онда бұл бұрыштарды сыбайлас
бұрыштар деп атайды. 29 – суреттегі АОВ және ВОС бұрыштары –
сыбайлас бұрыштар. ОА және ОС толықтауыш сәулелері жазыңқы
бұрышты анықтайтын болғандықтан,
, яғни сыбайлас бұрыштардың қосындысы 180 – қа тең.
B
A
O C
29 – сурет
5 слайд
Вертикаль бұрыштар
41 2
3
30 – сурет 1 және 3 бұрыштар, 2 және 4
бұрыштар – вертикаль бұрыштар
яғни вертикаль бұрыштар
өзара тең.
6 слайд
Егер бір бұрыш қабырғалары екінші бұрыш қабырғаларының
толықтауыш сәулелері болса, онда бұл бұрыштарды вертикаль
бұрыштар деп атайды. 30 – суреттегі 1 және 3 бұрыштар, 2 және 4
бұрыштар – вертикаль бұрыштар.
41 2
3
30 – сурет Сыбайлас бұрыштардың қасиеті
бойынша:
Олай болса, яғни вертикаль
бұрыштар өзара тең.
7 слайд
Тік бұрыш
Сүйір бұрыш Доғал бұрыш
Шамасы 90 - қа тең бұрышты тік бұрыш деп атайды. 90 кіші
бұрышты сүйір бұрыш деп, ал 90үлкен бұрышты доғал
бұрыш деп атайды. Сыбайлас бұрыштардың қосындысы 180
тең болғандықтан, сүйір бұрышқа сыбайлас бұрыш доғал, ал
керісінше, доғал бұрышқа сыбайлас бұрыш сүйір болады.
Осы сияқты тік бұрышқа сыбайлас бұрыш та тік бұрыш
болады.
8 слайд
Шешуі. Кіші бұрыш шамасын х
арқылы белгілейік. Онда онымен
сыбайлас бұрыштың шамасы 2х – ке
және олардың қосындысы 180 °-қа тең,
яғни х+2х=180 °
3х=180 °
х=60 ° .
Олай болса, берілген сыбайлас
бұрыштардың шамасы: 60 ° және 120 ° .
Мысал. Сыбайлас бұрыштардың бірі екіншісінен 2 есе үлкен. Осы
бұрыштарды анықтайық.
B
A C
Сыбайлас бұрыштардың
қосындысы 180 – қа тең.
Жауабы: 60 ° және 120 ° .
9 слайд
Есептер
№ 1. 30 °; 45 °; 60 °; 90 ° - қа тең бұрыштармен
сыбайлас бұрыштардың шамасын табыңдар.
№ 2. Сыбайлас бұрыштардың екеуі де: 1) сүйір;
2)доғал; 3) тік болуы мүмкін бе? Жауаптарыңды
негіздеңдер.
№ 3. Біреуі екіншісінен 2 есе үлкен болатын сыбайлас
бұрыштарды табыңдар.
№ 4. 1)Біреуі екіншісінен 30 ° үлкен, 2) айырмасы 40 ° –
қа тең; 3) біреуі екіншісінен 3 есе кіші; 4) өзара тең
болатын сыбалас бұрыштарды табыңдар.
10 слайд
№ 5 . Е ге р с ы б а й л а с б ұ р ы ш т а р д ы ң
қ а т ы н а с ы : 1 ) 2 :3 ; 2 ) 3 :7 ; 3 ) 11 :2 5 ; 4 ) 2 2 :2 3
қ а т ы н а с ы н д а й б о л са , о с ы с ы б а й л а с
б ұ р ы ш т а р д ы т а б ы ң д а р .
№ 6 . Е ге р б ір б ұ р ы ш п е н с ы б а й л а с е к і
б ұ р ы ш т ы ң қ о с ы н д ы с ы 1 0 0 ° - қ а т е ң
б о л са , о н д а б ұ л б ұ р ы ш т ы ң ш а м а с ы н е ш е
гр а д у с ?
№ 7 . Е к і т ү зу қ и ы лы с қ а н д а п а й д а б о л а т ы н
б ұ р ы ш т а р д ы ң е к е у ін ің ө о с ы н д ы с ы 5 0 ° -
қ а т е ң . О с ы б ұ р ы ш т а р д ы т а б ы ң д а р .
№ 8 . Е ге р е к т ү зу қ и ы лы с қ а н д а п а й д а
б о л а т ы н б ір е у і т ік б о л са , о н д а қ а лға н ү ш
б ұ р ы ш т а т ік б о л а т ы н ы н д ә л елд е ң д е р .
11 слайд
Қорытынды бөлім
(ой түю) «Көзіңмен не
көрдің?»
«Құлағыңмен
не
естідің?» «Жүрекпен
не
сездің?» Оқушылар бүгінгі сабақтан
«Нені үйренді? Нені білді?»
сол туралы өз ойларын
стикерге жазып тақтадағы
«Көзіңмен не көрдің?
Құлағыңмен не естідің?
Жүрекпен не сездің?»
тақтаға іледі.
12 слайд
Зейін қойып
тыңдағандарыңызға
рахмет!
Сіз үшін 400 000 ұстаздардың еңбегі мен тәжірибесін біріктіріп, ең үлкен материалдар базасын жасадық. Төменде пәніңізді белгілеп, керек материалды алып сабағыңызға қолдана аласыз