Презентация тақырыбы: "Адамның шығу тегі" 9 сынып

1 слайд
Сабақ тақырыбы: Адамның шығу тегі. Адамның дамуы. • Мақсаты: адамның шығу тегі туралы алғашқы көзқарастар, антропогенез, тірі табиғаттағы адамның орны, адам мен адамтекті маймылдар салыстыру, адамдардың бейімделуі туралы түсініктер қалыптастыру.

1 слайд

2 слайд
- адамның шығу тегін - тарихи даму кезеңдерін - нәсілдік ерекшелігін - рухани қазыналарын - биологиялық факторлары - әлеуметтік факторлары Адам эволюциясы Антропология. Антропогенез.

2 слайд

3 слайд
Адамның шығу тегі туралы алғашқы көзқарастар р/с Ғалымдардың аты-жөні Пікірлері мен көзқарастары 1. Аристотель (б.з.д.384-322 ж.ж.) Антропология терминін алғаш ғылымға енгізді 2. К.Линней (1735) Адамдарды сүтқоректілер класына, приматтар отрядына, саналы адам түріне жатқызды 3. Ж.Бюффон (1766) Приматология ғылымымен айналысты. Орангутандар туралы еңбек жазды. 4. Ж.Б.Ламарк (1810) Адам адамтектес маймылдардан шыққан, адам мен маймыл арасында өтпелі форма болуы мүмкін деген. 5. Буше де Перта (1840-50) Қазба қалдықтар, тастан жасалған құралдардың қазбаларызерттеп, мамонттардың кезімен сәйкес зерттеді 6. Ч.Дарвин (1871) Адамның дамуындағы әлеуметтік фактордың рөлі, “Адамның шығу тегі және жыныстық сұрыпталу” атты еңбекті жазды 7. Ф.Энгельс (1896) “ Маймылдың адамға айналу барысындағы еңбектің рөлі”, “адамды адам еткен еңбек” түсінігін тұжырымдады

3 слайд

4 слайд
Адамның жануарлар дүниесін жүйелеудегі орны. Жүйелеу қатары Адамның жүйелеу қатары Жүйелеу себептері Тип Желілер Ұрығында хорда, жүйке түтігі, желбезек саңылаулары Тип тармағы Омыртқалылар Омыртқа жотасы, жұп аяқ-қолдары, жүрегі кеуде қуысында Класс Сүтқоректілер Жүрегі 4 бөлікті, сүт бездері, денесінде түктері бар, тістері топқа бөлінген Кл. тармағы Ұрықжолдастылар Ұрықтары аналық жатырда дамиды, плацента арқылы қоректенеді Отряд Приматтар Саусақтарының орналасуы, тырнақтары, бұғана сүйегі бар, сүт тістері тұрақты тіске алмасады Отр.тармағ ы Адамтектес маймылдар Қан топтары, ымдау бұлшықеттері, алдыңғы ми иірімдерден тұрады, соқырішегі т.б. Тұқымдасы Гоминид.Адамдар Биохимиялық тұрғыдан жақын, ДНҚ молекуласы, Туыс Адам Тік жүру, ми сайыты үлкен, бас бармақ басқа саусақтарға қарама-қарсы орналасқан, аяқтары қолдарынан ұзын Түр Саналы адам Ойлау, есте сақтау, сөз арқылы қарым-қатынас,еңбек ету, өнер, салт дәстүр т.б.

4 слайд

5 слайд
Адам мен адамтектес маймылдарды салыстыру Ұқсастығы Айырмашылығы - орталық жүйке жүйесі - шартты-шартсыз рефлекстер - есте сақтау қабілеті - тырнақтары - терісінің құрылысы - қан топтары - жалпы аурулары - паразиттері - 12-13 жұп қабырға - 5-6 омыртқалы сегізкөз - тіс түрлері - хромосома саны - қуану, ызалану, реніш - ұрпағына мейірімділік - тік жүру - омыртқа жотасының иірімдері - аяқ сүйектері ұзын - бас бармақ басқа саусаққа қарама-қарсы - жамбас қуысы қысыңқы - кеуде қуысы жалпақ - ми көлемі 1400-1600 см³ - үлкен ми сыңарлары: маңдай, төбе, самай жақсы дамыған - терісінде түктер аз - дыбыс саңылауындағы бұлшықеттер дамыған

5 слайд

6 слайд
Австралопитек пен адамтектес маймылдардың қаңқасын салыстыру. Ми сауыты іштей бекітілген Омыртқа жотасы “ S ” тәрізді табаны ? Башпайларының орналасуы? ? ? ? ? ? ?табаныЖамбасы сыртқа

6 слайд

7 слайд
Адам эволюциясы Ежелгі адамдар архантроптар питекантроп Синантроп Ертедегі адамдар Палеонтроптар неандерталь Осы заманғы адамдар неонтроптар кроманьон

7 слайд

8 слайд

8 слайд

9 слайд
Саналы адам мен адамтектес маймылдардың эволюциялық дамуы Бунақдене қоректі маймылдар ( 75 млн.жыл бұрын ) Тар танаулы маймылдар ( 36-40 млн.жыл бұрын ) Дриопитектер ( 20 млн.жыл бұрын ) Рамапитектер ( 14-8 млн.жыл бұрын ) РАМАПИТЕКТЕР

9 слайд

10 слайд
Саналы адам мен адамтектес маймылдардың эволюциялық дамуы Неонтроптар-Кроманьондықтар 50-30 мың ж.б.Палеонтроптар - неандертальдықтар 1,5 млн. - 250мың ж. б. Архантроптар - Питекантроптар тік жүретін адам – Homo erectus 1,9 млн.- 600 мың ж. б.Епті адам - Homo habilis 3-2 млн жыл бұрынАвстралопитектер 8-2 млн. жыл бұрын Архантроптар - Синантроптар 1,5 млн. - 500 мың ж.б

10 слайд

11 слайд

11 слайд

12 слайд

12 слайд

13 слайд
Сахелонтроп - 6-7 млн. жыл бұрын тіршілік еткен. Сахарының оңтүстік маңынан табылған ежелгі гоминидтердің өкілі. Дьюраб шөлді жерінен 2001 жылы табылған бассүйек. Миының көлемі 350см³ шамасында. Екі аяғымен қозғалған болуы мүмкін. 2000 жылы Кениядан табылған “ Миллениум-Адам” деген атпен белгілі адам қаңқасы қазбалар.

13 слайд

14 слайд
АВСТРАЛОПИТЕКТЕР HOMO ERECTUS – ТІК ЖҮРЕТІН АДАМ

14 слайд

15 слайд
HOMO HABILIS – ЕПТІ АДАМ

15 слайд

16 слайд
Адамның жануарлар, әсіресе сүтқоректілермен құрылысының ортақ жобасы және ұйымдасуының көптеген белгілерінің ұқсастығы көп уақыттан бері адамдардың назарын аударып келеді. Адамның табиғаттағы орнын түсінуге, оның басқа организедермен ұқсастығын, өзгешелігін, адам типіндегі алуан түрлі белгілерінің болу себептерін түсіндіруге көп елдердің адамдары көне заманнан-ақ, мүмкін жалпы ғылыми білім пайда болға кезден бастап әрекет жасаған болар. Адамның шығу тегі туралы алғашқы эволюциялық көзқарастар көне заман ойшылдарының еңбектерінде кездеседі. XVIII-ғасырда К.Линней адамды лемур және маймылмен бірге приматтар отрядына жатқызады. Ламарк адам ағаштарға өрмелеуден жер бетімен жүруге көшкен маймыл тәрізді ата-тектерден шықты деп жорамалдайды. Адам тарихын түсінудегі ірі оқиға Ч.Дарвиннің "Адамның шығу тегі мен жыныстық сұрыпталу" атта еңбегі болды. Ұлы ағылшын ғалымының бұл еңбегі "Түрлердің шығу тегі" атты туындысы сияқты адамның Құдай жаратылысының өнімі ретінде қарастыратын көзқарасқа қатты соққы болды. Ал Адамның әлеуметтік тұлға ретінде қалыптасуының заңдылықтарын одан кейінгі уақытта тарихи материализмнің негізін қалаушылар ашты. Адамның шығу тегі мен эволюциясын, оның жануар ата-тектерінің тіршілігі қандай биологиялық заңдылықтарға тәуелді болғанын, биологиялық заңдылықтардан әлеуметтік заңдылықтарға көшу процесін зерттеумен жаратылыстанудың саласы – антропология (грек тілінен anthropos – адам) – айналысады.

16 слайд

17 слайд
НЕАНДЕРТАЛЬДЫҚТАР

17 слайд

18 слайд
КРОМАНЬОНДЫҚТАР

18 слайд

19 слайд
АДАМНЫҢ ШЫҒУЫ МЕН ҚАЛЫПТАСУЫ • Адамның тегі. Эволюциялық теория. Философиялық антропологияның негізгі мәселесі адамның шығуы мен қалыптасуы болып табылады. Антропологияның адамның шығу тегін зерттейтін саласы антропогенез (грек. antropos — адам, genesis — шығуы) деп аталады. • Саналы адам (пото sapiens) осыдан 50 мың жылдай бұрын қалыптасты. Ол адамның тарихы Жер бетінде алғашқы тік жүруші адамдар пайда болған осыдан 1,5 —2 млн жыл бұрынғы тарихтың койнауына кетеді. Бұл Шығыс Африкада бірнеше себептердің түйісулеріне байланысты орын алған.

19 слайд

20 слайд

20 слайд

21 слайд

21 слайд

22 слайд
Нәсілтану. Адам нәсілдері. - Адамдардың барлығы бір түрге жатады - Түрі – “санала адам” - Анатомиялыө-физиологиялық жағынан бірдей жеке адамның дамуы биологиялық заңдылық бойынша жүреді - Табиғи орта жағдайларына байланысты морфологиялық айырмашылықтар қалыптасқан - Бұл белгілер тұқымқуалайтын өзгергіштік арқылы ұрпақтан- ұрпаққа беріледі - Түрішілік тұқымқуалайтын өзгергіштік – нәсілдер (Ф.Бернье 1684ж.)

22 слайд

23 слайд
Нәсілтану. Адам нәсілдері. Еуропоидтық Монголоидтік Негроидтік

23 слайд

24 слайд
Бұл туралы ғалымдар арасындағы пікірталас осы уақытқа дейін жалғасып келеді. Бұлардың қатарларына климаттың, планетамыздың радиациялық фонының өзгеруі, жақын ғарыштың Жерге әсері болуы да мүмкін. Эволюциялық теорияның негізін қалаушы Чарльз Дарвин (1809— 1882 жж.) адамның ата-тегі мен жануарлардың дамуын айқындаушы факторлардың ортақтығына, адам мен приматтардың дене тұрпаттарының ұқсастығына баса назар аударған. Бірақ казіргі заманғы ғалымдар адамның дамуы мен қалыптасуына әсер еткен факторлар ретінде әлеуметтік және мәдени-тарихи тұрғыларға Дарвин көбірек маңыз береді. Соның өзінде де тұқым қуалаушылық ерекшелігіндегі биологиялық факторды ешкім жоққа шығармайды. Демек, адам эволюциясында табиғи және әлеуметтік- мәдени факторлар өзара әрекет етеді. Бұл үдеріс, шамасы, ұзаққа созылған болуы керек. Мұнда секірістер де, бір сарынды даму да болған. Адам тәріздес маймылдардың эволюциясында көптеген бағыттар тұйыққа тіреліп, олардың өкілдерінің (мысалы, неандертальдықтардың) жойылуымен аякталған. Философиялық антропология үшін эволюция үдерісінде адамның бас сүйегі мен ми көлемінің ұлғаюы маңызды айғақ болып саналад

24 слайд

25 слайд
Адамның тарихи дамуы Африка жерінен басталатыны белгілі. Ежелгі адамдар көшпелі түрде өмір сүрген. Жер бетіндегі барлық нәсілдердің генетикалық бірлігі дәлелденген, яғни шығу тегі бір. Бірақ қоныстанулары біртін-біртін жүрген, Еуропаның 40 мың, Азияның 60 мың, ал Америка 12 мың жыл бұрын қоныстанған.

25 слайд

26 слайд
Адам эволюциясының қозғаушы күштері БиологиялықТ ір ш іл ік ү ш ін к ү р ес Т ұ қ ы м қ уа л а й ты н ө згер гіш тік Т а б и ғи сұ р ы п т а л у Әлеуметтік Е ң бек әр ек еті А қ ы л -о й , са н а сө з Қ о ға м д ы қ си п ат

26 слайд