1 слайд
Тригонометриялық
теңдеулерді және
теңдеулер жүйесін шешу
әдістері
2 слайд
Ауызша есептеу
Теңдеуді шешіңдер:
А) 3 х – 5 = 7
Б) х 2
– 8 х + 15 = 0
В) 4 х 2
– 4 х + 1= 0
Г) х 4
– 5 х 2
+ 4 = 0
Д) 3 х 2
– 12 = 0 Жауабы:
4
3; 5
0,5
-2; -1; 1; 2
-2; 2
3 слайд
Ауызша есептеу
Өрнектерді ықшамдаңдар:
А ) (sin a – 1) (sin a + 1)
Б ) sin 2
a – 1 + cos 2
a
В ) sin 2
a + tg a ctg a + cos 2
a
Г) Жауаптары:
- cos 2
a
0
2
| 1- tg х | x tg tgx
2
2 1
4 слайд
Қайталау
1 нұсқа
sin (-π/3)
cos 2π/3
tg π/6
ctg π/4
cos (-π/6)
sin 3 π /4
arcsin √2/2
arccos 1
arcsin (- 1/2 )
arccos (- √3/2 )
arctg √ 3 2 нұсқа
cos (-π/4 )
sin π/3
ctg π/6
tg π/4
sin (-π/6)
cos 5π/6
arccos √2/2
arcsin 1
arccos (- 1 /2)
arcsin (- √ 3 /2)
arctg √ 3 / 3
5 слайд
Қайталау
1 нұсқа жауаптары
- √ 3/2
- 1/2
√ 3/3
1
√ 3/2
√ 2/2
π/4
0
- π/ 6
5 π/ 6
π/ 3 2 нұсқа жауаптары
√ 2/2
√ 3/2
√ 3
1
- 1/2
- √3/2
π/4
π/ 2
2 π/ 3
- π/ 3
π/ 6
6 слайд
Қарапайым тригонометриялық
теңдеулердің түбірлерінің формулалары
1 . cost = а , мұндағы | а| ≤ 1
немесе
Дербес жағдайлар 1) cost=0
t = +π k‚ k Є Z
2) cost=1
t = 2 π k‚ k Є Z 3) cost = -1
t = π+2π k‚ k Є Z2
Қарапайым тригонометриялық
теңдеулердің түбірлерінің формулалары 1 . cost = а , мұндағы | а| ≤ 1
7 слайд
Қарапайым тригонометриялық
теңдеулердің түбірлерінің формулалары
2. sint = а , мұндағы | а |≤ 1
немесе
Дербес жағдайлар 1) sint=0
t = π k‚ k Є Z
2) sint=1
t = +2π k‚ k Є Z 3) sint = - 1
t = - +2π k‚ k Є Z2
2
Қарапайым тригонометриялық
теңдеулердің түбірлерінің формулалары 2. sint = а , мұндағы | а |≤ 1
8 слайд
Қарапайым тригонометриялық теңдеулердің
түбірлерінің формулалары
3. tgt = а, а Є R
t = arctg а + π k‚ k Є Z
4. ctgt = а, а Є R
t = arcctg а + π k‚ k Є ZҚарапайым тригонометриялық теңдеулердің
түбірлерінің формулалары 3. tgt = а, а Є R t = arctg а + π k‚ k Є Z 4. ctgt = а, а Є R t = arcctg а + π k‚ k Є Z
9 слайд
Мысалдар:
1) cost= - ; 2) sint = 0;
3) tgt = 1;t= ±arccos(-1/2)+2 π k, k Є Z
t= ± + 2 π k, k Є Z Дербес жағдайлар:
t = π k, k Є Z
t = arctg1+ π k, k Є Z
t = + π k, k Є Z. t = arcctg( ) + π k, k Є Z
t = + π k, k Є Z.3
2
6
5
4
2
1Мысалдар: 1) cost= - ; 2) sint = 0; 3) tgt = 1; t= ±arccos(-1/2)+2 π k, k Є Z
t= ± + 2 π k, k Є Z Дербес жағдайлар:
t = π k, k Є Z t = arctg1+ π k, k Є Z
t = + π k, k Є Z. t = arcctg( ) + π k, k Є Z
t = + π k, k Є Z.
10 слайд
Қарапайым теңдеулерді шешу
1) tg2x = -1
2x = arctg (-1) + π k, k Є Z
2x = - π /4 + π k, k Є Z
x = - π /8 + π k/2, k Є Z
Жауабы: - π /8 + π k/2, k Є Z . 2) cos(x+ π /3) = ½
x+ π /3 = ±arccos1/2 + 2 π k, k Є Z
x+ π /3 = ± π /3 + 2 π k, k Є Z
x = - π /3 ± π /3 + 2 π k, k Є Z
Жауабы: - π /3 ± π /3 + 2 π k, k Є Z
3) sin( π – x/3) = 0
келтіру формуласы бойынша
ықшамдаймыз
sin ( x/3 ) = 0
дербес жағдай
x/3 = π k, k Є Z
x = 3 π k, k Є Z.
Жауабы: 3 π k, k Є Z.Қарапайым теңдеулерді шешу 1) tg2x = -1
2x = arctg (-1) + π k, k Є Z
2x = - π /4 + π k, k Є Z
x = - π /8 + π k/2, k Є Z
Жауабы: - π /8 + π k/2, k Є Z . 2) cos(x+ π /3) = ½
x+ π /3 = ±arccos1/2 + 2 π k, k Є Z
x+ π /3 = ± π /3 + 2 π k, k Є Z
x = - π /3 ± π /3 + 2 π k, k Є Z
Жауабы: - π /3 ± π /3 + 2 π k, k Є Z 3) sin( π – x/3) = 0
келтіру формуласы бойынша
ықшамдаймыз
sin ( x/3 ) = 0
дербес жағдай
x/3 = π k, k Є Z
x = 3 π k, k Є Z.
Жауабы: 3 π k, k Є Z.
11 слайд
Тригонометриялық теңдеулердің
түрлері
1. Алгебралық теңдеулерге келтірілетін
жаңа айнымалыны енгізу тәсілімен шешіледі
a∙sin²x + b∙sinx + c=0
sinx = p деп белгілейік , мұндағы |p| ≤1 , онда
a∙p² + b∙p + c = 0
Түбірлерін тауып, алмастыруға қайтып келіп, қарапайым
тригонометриялық теңдеуді шешу.
2sin²x - 3sin x +1=0;
Шешуі: sin x = t;
2t²-3t+1 = 0;
D= (-3)² - 4·2·2 = 9 + 16 = 25 =5² ;
t 1,2 = (3±5)/4;
t 1 = 2 ; t 2 =0,5 ;
sin x =2 шешімі жоқ, себебі 2 саны [-1;1] кесіндісіне жатпайды.
sin x = 0,5 ;
x = (-1) arcsin 0,5 + πn , n ЄZ;
x = (-1) π/6 + πn , n ЄZ.
Жауабы: x = (-1) π /6 + πn , n Є Z .Мысал:Тригонометриялық теңдеулердің
түрлері 1. Алгебралық теңдеулерге келтірілетін
жаңа айнымалыны енгізу тәсілімен шешіледі
a∙sin²x + b∙sinx + c=0
sinx = p деп белгілейік , мұндағы |p| ≤1 , онда
a∙p² + b∙p + c = 0
Түбірлерін тауып, алмастыруға қайтып келіп, қарапайым
тригонометриялық теңдеуді шешу.
12 слайд
2. Біртекті теңдеулер
1) Бірінші дәрежелі:
cos х (немесе sinx ) бөлу арқылы және жаңа айнымалы енгізу
арқылы шешіледі .
a∙sinx + b∙cosx = 0
Қарапайым теңдеуді аламыз:
a∙tgx + b = 0 немесе tgx = mТригонометриялық теңдеулердің
түрлері
sinx + 2cosx = 0.
Шешуі: теңдеудің екі жағын cosx бөлеміз .
Жауабы:
k k arctg x
tgx
tgx
x
x
x
x
, 2
2
0 2
0
cos
cos
2
cos
sin
k k arctg , 2 Мысал:2. Біртекті теңдеулер
1) Бірінші дәрежелі:
cos х (немесе sinx ) бөлу арқылы және жаңа айнымалы енгізу
арқылы шешіледі .
a∙sinx + b∙cosx = 0
Қарапайым теңдеуді аламыз:
a∙tgx + b = 0 немесе tgx = m Тригонометриялық теңдеулердің
түрлері
13 слайд
2) Екінші дәрежелі біртекті теңдеулер:
cos х (немесе sinx ) бөлу арқылы және жаңа айнымалы енгізу
арқылы шешіледі .
a∙sin²x + b∙sinx∙cosx + c∙cos²x = 0
Екі жағын cos²x –ке бөлеміз . Квадрат теңдеу аламыз:
a∙tg²x + b∙tgx + c = 0 .Тригонометриялық теңдеулердің
түрлері
3sin 2
x + 4 sin x · cos x + 5 cos 2
x = 2.
Шешуі: 3sin 2
x + 4 sin x · cos x + 5 cos 2
x = 2sin 2
x + 2cos 2
x ,
sin 2
x + 4 sin x · cos x + 3 cos 2
x = 0 ,
t g 2
x + 4 t g x + 3 = 0 , бұдан y 2
+ 4 y +3 = 0 ,
бұл теңдеудің түбірлері: y
1 = -1, y
2 = -3, бұдан
1) t g x = –1, 2) t g x = –3,
Жауабы: n n arctg k k , 3 ; ,
4
Мысал:2) Екінші дәрежелі біртекті теңдеулер:
cos х (немесе sinx ) бөлу арқылы және жаңа айнымалы енгізу
арқылы шешіледі .
a∙sin²x + b∙sinx∙cosx + c∙cos²x = 0
Екі жағын cos²x –ке бөлеміз . Квадрат теңдеу аламыз:
a∙tg²x + b∙tgx + c = 0 . Тригонометриялық теңдеулердің
түрлері
14 слайд
3. Тригонометриялық формулаларды түрлендіру
жолымен шешілетін тригонометриялық теңдеулер:
sin x + cos x = 1 .
Ш е ш у і. Барлық мүшелерін сол жаққа ауыстырамыз:
sin x + cos x – 1 = 0 ,Тригонометриялық теңдеулердің
түрлері
немесе
Шешімі жоқ t
g
arct
g3. Тригонометриялық формулаларды түрлендіру
жолымен шешілетін тригонометриялық теңдеулер: Тригонометриялық теңдеулердің
түрлері
15 слайд
4 . Қосымша бұрыш енгізу арқылы шығарылатын
тригонометриялық теңдеулер Тригонометриялық теңдеулердің
түрлері
а sinx + b cosx = c4 . Қосымша бұрыш енгізу арқылы шығарылатын
тригонометриялық теңдеулер Тригонометриялық теңдеулердің
түрлері
16 слайд
17 слайд
5 . Әмбебап алмастыруды қолдану арқылы шығарылатын
тригонометриялық теңдеулер
Қосымша аргумент енгізу арқылы шығарылады А sinx + B cosx = C
Тексеру
Егер ,
- дұрыс емес, онда
, берілген теңдеудің
түбірі болмайды
Жауабы: Тригонометриялық теңдеулердің
түрлері5 . Әмбебап алмастыруды қолдану арқылы шығарылатын
тригонометриялық теңдеулер
Қосымша аргумент енгізу арқылы шығарылады Тригонометриялық теңдеулердің
түрлері
18 слайд
19 слайд
6 . Дәрежені төмендету арқылы шығ арылатын
тригонометриялық теңдеулер6 . Дәрежені төмендету арқылы шығ арылатын
тригонометриялық теңдеулер
20 слайд
;
2
tg 1
2
x
2tg
sinx
2 x
;
2
tg 1
2
x
tg-1
cosx
2
2
x
;
2
tg 1
2
x
2tg
tgx
2 x
Формулалар .
; a 2 2 b С
;
С
а ;
b
С
a cosx + b sinx алмастырамыз C sin ( x + ), мұндағы
sin = cos = - қосымша бұрыш (аргумент) .Әмбебап алмастыру.
х
+ 2 n ;
Тексеру міндетті!
Дәрежені төмендету.
2
2 cos 1
cos
2 x
x
2
2 1
sin
2 x сos
x
Қосымша бұрыш енгізу әдісі.
21 слайд
Ереже.
Квадратты көрсең, дәрежесін төмендет.
Көбейтіндіні көрсең, қосындыға келтір.
Қосындыны көрсең, көбейтіндіге келтір.
22 слайд
1-нұсқа.
«3»-ке
3 sin x+ 5 cos x = 0
5 sin 2
х - 3 sin х cos х - 2
cos 2
х =0
«4»-ке
3 cos 2
х + 2 sin х cos х =0
5 sin 2
х + 2 sin х cos х - cos 2
х
=1
«5»-ке
2 sin x - 5 cos x = 3
1- 4 sin 2 x + 6 cos 2
х = 0 2-нұсқа.
«3»-ке
cos x+ 3 sin x = 0
6 sin 2
х - 5 sin х cos х + cos 2
х
=0
«4»-ке
2 sin 2
x – sin x cosx =0
4 sin 2
х - 2 sin х cos х – 4 cos 2
х
=1
«5»-ке
2 sin x - 3 cos x = 4
2 sin 2
х - 2sin 2х +1 =0
Сіз үшін 400 000 ұстаздардың еңбегі мен тәжірибесін біріктіріп, ең үлкен материалдар базасын жасадық. Төменде пәніңізді белгілеп, керек материалды алып сабағыңызға қолдана аласыз