1 слайд
Тақырып: “Қазақ тілі-менің тілім”Тақырып: “Қазақ тілі-менің тілім”
2 слайд
Сабақтың мақсаты:Сабақтың мақсаты:
Оқушыларды Отанды сүюге, қазақ елінің Оқушыларды Отанды сүюге, қазақ елінің
тілін, рәміздерін қастерлеуге, туған жеріне деген тілін, рәміздерін қастерлеуге, туған жеріне деген
сүйіспеншілігін арттыруға тәрбиелеусүйіспеншілігін арттыруға тәрбиелеу
Көрнекілігі: Қазақстанның Әнұраны, Көкбайрағы, Елтаңбасы. Көрнекілігі: Қазақстанның Әнұраны, Көкбайрағы, Елтаңбасы.
Мақал – мәтелдер, Қазақстан мемлекетінің тіл туралы заңы Мақал – мәтелдер, Қазақстан мемлекетінің тіл туралы заңы
Сабақтың барысы;Сабақтың барысы;
Ұйымдастыру кезеңіҰйымдастыру кезеңі
Мұғалімнің кіріспе әңгімесіМұғалімнің кіріспе әңгімесі
Қазақстан Республикасы 1991 жылы 16 желтоқсанда өзінің тәуелсіздігін жариялап, Қазақстан Республикасы 1991 жылы 16 желтоқсанда өзінің тәуелсіздігін жариялап,
дербес мемлекет болады. Ол бүгінде дүние жүзінің көптеген елдерімен достық дербес мемлекет болады. Ол бүгінде дүние жүзінің көптеген елдерімен достық
Байланыс орнатқан, бүкіл әлем таныған елге айналды. Біз өзіміздің Әнұранымызбен,Байланыс орнатқан, бүкіл әлем таныған елге айналды. Біз өзіміздің Әнұранымызбен,
Туымызбен, Елтаңбамызбен, теңгемізбен басқа елдерге мақтаныш етеміз. Туымызбен, Елтаңбамызбен, теңгемізбен басқа елдерге мақтаныш етеміз.
Қазақстан –Туымен тұғырлы,Қазақстан –Туымен тұғырлы,
Елтаңбасымен еңселіЕлтаңбасымен еңселі
Әнұранымен айбатты.Әнұранымен айбатты.
3 слайд
Қазақстан Қазақстан
Республикасының Республикасының
ӘнұраныӘнұраны
4 слайд
Қазақстан Республикасының Қазақстан Республикасының
Мемлекеттік ТуыМемлекеттік Туы
5 слайд
Көгілдір түс нені Көгілдір түс нені
білдіреді?білдіреді?
Сары алтын Сары алтын
түс ненің түс ненің
белгісі? белгісі? Ненің суреті Ненің суреті
бар?бар?
Қандай?Қандай?
Қалықтаған қыран кұс нені білдіреді?Қалықтаған қыран кұс нені білдіреді? ҚАЗАҚСТАН ҚАЗАҚСТАН
ТУЫТУЫ
6 слайд
Қазақстан Республикасының Қазақстан Республикасының
ЕлтаңбасыЕлтаңбасы
7 слайд
РеРе
ңң
дік беинесі дік беинесі
қандай?қандай?
ЕЛТАҢБАЕЛТАҢБАНенің Ненің
қанаттары қанаттары
көмкеріп тұр?көмкеріп тұр? ШаШа
ңң
ырақты аырақты а
йй
наланала
нелер шаншылған?нелер шаншылған?
Не беНе бе
йй
неленген?неленген?
8 слайд
Қазақстан мемлекетінің Қазақстан мемлекетінің
тіл туралы заңытіл туралы заңы
1. Мемлекеттік тілдің мемлекеттік басқару тілі ретінде 1. Мемлекеттік тілдің мемлекеттік басқару тілі ретінде
қолданылуын нақтылау:қолданылуын нақтылау:
2. Тіл саласындағы нормативтік-құқықтық базасын 2. Тіл саласындағы нормативтік-құқықтық базасын
жетілдіру, әсіресе жаңа технология саласында;жетілдіру, әсіресе жаңа технология саласында;
3. Мемлекеттік қызметшілердің мемлекеттік тілді меңгеру 3. Мемлекеттік қызметшілердің мемлекеттік тілді меңгеру
міндеттерін орындау үшін шаралар қолдану;міндеттерін орындау үшін шаралар қолдану;
4. Тіл туралы Заңды жүзеге асыруға қажетті ғылыми-4. Тіл туралы Заңды жүзеге асыруға қажетті ғылыми-
әдістемелік, материалдық-техникалық және кадрлық әдістемелік, материалдық-техникалық және кадрлық
ресурстарды барынша тиімді пайдалану;ресурстарды барынша тиімді пайдалану;
5. Тілді оқыту мен үйретудің озық әдістемелері мен жаңа 5. Тілді оқыту мен үйретудің озық әдістемелері мен жаңа
технологияларын енгізу;технологияларын енгізу;
6. Мемлекеттік тілдің қоғамдық қызмет аясын кеңейту, іс-6. Мемлекеттік тілдің қоғамдық қызмет аясын кеңейту, іс-
қағаздарын кезең-кезеңімен мемлекеттік тілге көшіруді қағаздарын кезең-кезеңімен мемлекеттік тілге көшіруді
нақты қолға алу.нақты қолға алу.
9 слайд
Түркі халықтарының Түркі халықтарының
тілдері туралы:тілдері туралы:
Ең таза тіл – тек қана бір тілді біліп, Ең таза тіл – тек қана бір тілді біліп,
парсылармен араласпайтын, жат парсылармен араласпайтын, жат
жұртқа барып-келіп, қарым-қатынас жұртқа барып-келіп, қарым-қатынас
жасамайтын адамдардың тілі. Екі тіл жасамайтын адамдардың тілі. Екі тіл
білетін және шаһар халықтарымен білетін және шаһар халықтарымен
араласып тұратын адамдардың араласып тұратын адамдардың
тілдерінде шұбарлық болады. Соғдақ, тілдерінде шұбарлық болады. Соғдақ,
кенжек, арғу тайпалары дәл сондай екі кенжек, арғу тайпалары дәл сондай екі
тіл білетіндерге жатады. тіл білетіндерге жатады.
10 слайд
Қай тіл көп Қай тіл көп
тараған?тараған?
Дүние жүзінде ең көп тараған тіл қайсы дегенде, Дүние жүзінде ең көп тараған тіл қайсы дегенде,
біреулер ағылшын тілі десе, енді біреулер қытай тілі біреулер ағылшын тілі десе, енді біреулер қытай тілі
деп жауап береді. Бұл екі пікірдің қайсысы дұрыс? деп жауап береді. Бұл екі пікірдің қайсысы дұрыс?
Бірінші орынды, сөз жоқ, ағылшын тілі алады, Бірінші орынды, сөз жоқ, ағылшын тілі алады,
өйткені ол дүние жүзінде ең көп тараған өйткені ол дүние жүзінде ең көп тараған
халықаралық тіл болып табылады. Ал егер бір тілде халықаралық тіл болып табылады. Ал егер бір тілде
сөлеушілердің саны бойынша анықтасақ, ағылшын сөлеушілердің саны бойынша анықтасақ, ағылшын
тілі екінші орында тұрады. АҚШ Лингвистика тілі екінші орында тұрады. АҚШ Лингвистика
институтының жуырда жүргізген зерттеулерінің институтының жуырда жүргізген зерттеулерінің
нәтижесі бойынша, сол бір тілде сөйлейтіндердің нәтижесі бойынша, сол бір тілде сөйлейтіндердің
саны жағынан ең көп тараған тіл қытай тілі екені саны жағынан ең көп тараған тіл қытай тілі екені
көрінеді. Бұл тілде 844 млн. адам сөлейді екен. көрінеді. Бұл тілде 844 млн. адам сөлейді екен.
Ағылшын тілінде – 434 млн., хинди тілінде – 338 Ағылшын тілінде – 434 млн., хинди тілінде – 338
млн., испан тілінде – 331 млн. Адам сөйлейді. млн., испан тілінде – 331 млн. Адам сөйлейді.
11 слайд
Тіл туралы мақал-мәтелдерТіл туралы мақал-мәтелдер
::
Тіліңмен жүгірме, біліммен жүгір.
Кітап-ғылым — тілсіз мұғалім .
Оқу алды — қызыл тіл,
бірден соңғы мергеншіл
Кылышынан кан тамған батырды,
Тілінен бал тамған акын алады.
Өнер алды – кызыл тіл.
Тіл тас жарады,
Тас жармаса,
Бас жарады. Баска пәле тілден
Бас кеспек болса да,
Тіл кеспек жоқ. Ең тәтті де – тіл,
Ең ашты да – тіл,
Ең жұмсак та – тіл,
Ең катты да – тіл.
12 слайд
Қазақ тілі Қазақ тілі
– –
менің ана менің ана
тілім!тілім!
13 слайд
Даналардан қалған сөзДаналардан қалған сөз
Тәрбие басы – тіл. Тәрбие басы – тіл.
Махмұд Қашқари
Өз ана тіліңді қадір тұтпай тұрып, ел-жұртыңды сүйе алмайсың.
К.Паустовский
Білімділіктің ең басты факторы туған тілінде сөйлеу мен оны сыйлаудан басталады.
Г.Гегель
Халықтың тіліне қиянат жасау – оның жүрегін жаралау.
Г.Лаубе
Ана тілін шекараны қорғағандай қорғау керек.
П.Вяземский
Тіл жүректің айтқанына көнсе, жалған шықпайды.
Ақылдың тілін алса, жүрек ұмыт қалады.
Г.Лаубе
Туған тіліне жаны ашымаған адам – жәндік.
К.Паустовский
14 слайд
Тіл – ұлттың жан дүниесі.
Л.Толстой
Қандай да болсын халықтың
әдет-ғұрпын үйренгің келсе,
алдымен оның тілін үйрен.
Пифагор
Егер ертең туған тілім жоғалар болса,
мен бүгін өлуге даярмын.
Р.Ғамзатов
Тіл жоқ жерде - ұлт жоқ.
Ш.Айтматов
15 слайд
- Уа, халқым, сөз - Уа, халқым, сөз
қадірін білесің, қадірін білесің,
Жаңбыр жаумаса, жер Жаңбыр жаумаса, жер
жетім,жетім,
Басшы болмаса, ел Басшы болмаса, ел
жетім.жетім.
Төле биТөле би
16 слайд
-
Биікке шықсаң Биікке шықсаң
көзің ашылады,көзің ашылады,
Жақсымен жолдас Жақсымен жолдас
болсаң, көңілің болсаң, көңілің
ашылады.ашылады.
Әйтеке биӘйтеке би
17 слайд
-
Кекшіл болма.Кекшіл болма.
Кесапаты тиер еліңе.Кесапаты тиер еліңе.
Елім өссін десең,Елім өссін десең,
Өршіл болма – Өршіл болма –
Өркеніңді өшірерсің.Өркеніңді өшірерсің.
Алаху ақбар!Алаху ақбар!
Қазыбек биҚазыбек би
18 слайд
Көшеде тулар сағаған,Көшеде тулар сағаған,
Көктемнің қызыл гүліндей.Көктемнің қызыл гүліндей.
Қазақстан тойын қарсы Қазақстан тойын қарсы
алам,алам,
Өзімнің туған күнімдей.Өзімнің туған күнімдей.
ДинаДина
19 слайд
Қазақстан менің туған өлкем, оның асқар Қазақстан менің туған өлкем, оның асқар
таулары мен айдын көлдері, жайқалған таулары мен айдын көлдері, жайқалған
орманымен жасыл жайлауы – менің ақ орманымен жасыл жайлауы – менің ақ
бесігім.бесігім.
20 слайд
Ақын-жазушылардың Ақын-жазушылардың
тіл туралы пікірлерітіл туралы пікірлері
Ана тілінен айырылған Ана тілінен айырылған
адам өз халқы жасаған адам өз халқы жасаған
мәдени мұраның бәрінен мәдени мұраның бәрінен
құралақан қалады.құралақан қалады.
Ғ.МүсіреповҒ.Мүсірепов
21 слайд
Бұл дәуірде, өз тілін, Бұл дәуірде, өз тілін,
әдебиетін білмеген, әдебиетін білмеген,
қадірлемеген адам қадірлемеген адам
толық мәнді толық мәнді
интеллигент емес.интеллигент емес.
М.ӘуезовМ.Әуезов
22 слайд
Тілдің тірікшіліктегі Тілдің тірікшіліктегі
мәніне қазақ мәніне қазақ
ежелден көңіл ежелден көңіл
бөлген. Сондықтан бөлген. Сондықтан
да “өнер алды- да “өнер алды-
қызыл тіл” дейді.қызыл тіл” дейді.
С.МұқановС.Мұқанов
23 слайд
Анамыздың ақ Анамыздың ақ
сүтімен бойымызға сүтімен бойымызға
дарыған тілімізді дарыған тілімізді
ұмыту – бүкіл ұмыту – бүкіл
ата-бабамызды, ата-бабамызды,
тарихымызды ұмыту.тарихымызды ұмыту.
Б.МомышұлыБ.Момышұлы
24 слайд
Сүйемін туған тілді – Сүйемін туған тілді –
анам тілін,анам тілін,
Бесікте жатқанымда-Бесікте жатқанымда-
ақ берген білім.ақ берген білім.
Шыр етіп жерге Шыр етіп жерге
түскен минутымнан,түскен минутымнан,
Құлағыма сіңірген Құлағыма сіңірген
таныс үнін таныс үнін
С.ТорайғыровС.Торайғыров
25 слайд
Қазақстанның Қазақстанның
болашағы – қазақ болашағы – қазақ
тіліндетілінде
НН
..
НазарбаевНазарбаев
26 слайд
Өз шығармашылығымӨз шығармашылығым
Мемлекеттік тіл – менің тілім!Мемлекеттік тіл – менің тілім!
Тіл – қай ұлтта, қай елде болсада қастерлі, Тіл – қай ұлтта, қай елде болсада қастерлі,
құдыретті. Ол әрбір адамға ана сүтімен бірге құдыретті. Ол әрбір адамға ана сүтімен бірге
еніп, қалыптасады. еніп, қалыптасады.
Тіл байлығы - әрбір елдің ұлттық Тіл байлығы - әрбір елдің ұлттық
мақтанышы. Ол атадан балаға мирас болып мақтанышы. Ол атадан балаға мирас болып
қалып отыратын баға жетпес мұра. Демек, әр қалып отыратын баға жетпес мұра. Демек, әр
адам ана тілін көзінің қарашығындай қорғауға, адам ана тілін көзінің қарашығындай қорғауға,
оның орынсыз шұбарлануының қандайына оның орынсыз шұбарлануының қандайына
болса да қарсы тұруы тиіс.болса да қарсы тұруы тиіс.
27 слайд
Туған тілімТуған тілім
Туған тілім қазынам,алтын кенім,Туған тілім қазынам,алтын кенім,
Жаңа алыпқа өзіңді алып келдім.Жаңа алыпқа өзіңді алып келдім.
Қош келдің туған өлке,бесігіңе,Қош келдің туған өлке,бесігіңе,
Қасиетті бабамның тілі менің.Қасиетті бабамның тілі менің.
Дұшпандардың талайын қызыл тілмен,Дұшпандардың талайын қызыл тілмен,
Қылыштай сүйектерден тілімдедің.Қылыштай сүйектерден тілімдедің.
Өтсе де талай ғасыр,қилы заман,Өтсе де талай ғасыр,қилы заман,
Қасиетті тілім менің бүлінбедің.Қасиетті тілім менің бүлінбедің.
28 слайд
Дін
Ел
Тіл
Дәстүр Халық ОтбасыТарихТуған жер
Отан
29 слайд
Туған елдей ел болмасТуған елдей ел болмас
30 слайд
Бас Бас
қалақала
100-ден 100-ден
астамастам 600600
мың мың
тұрғындартұрғындар Болашағы Болашағы
үлкенүлкен Бас Бас
қалақала 100-ден 100-ден
астамастам 600600
мың мың
тұрғындартұрғындар Болашағы Болашағы
үлкенүлкен
31 слайд
Отан да ыстықОтан да ыстық
32 слайд
Ел іші – алтын Ел іші – алтын
33 слайд
Туған жердің деТуған жердің де
ыстық, де ыстық, де
ыстықыстық
34 слайд
Отан басталадыОтан басталады
35 слайд
Абыройлы анаң да – Абыройлы анаң да –
Отан, Отан,
әкең де – Отанәкең де – Отан
36 слайд
– –
өскен жерінде, өскен жерінде,
Адамның жаны – туған Адамның жаны – туған
еліндеелінде
37 слайд
Отансыз адам – Отансыз адам –
Ормансыз Ормансыз
38 слайд
Туған жердің деТуған жердің де
көрікті, де сүйіктікөрікті, де сүйікті
39 слайд
Әркімнің өз Әркімнің өз
жері - жері -
40 слайд
Бақа көлінде – патша,Бақа көлінде – патша,
суында – патша,суында – патша,
елінде – патша.елінде – патша.
41 слайд
Туған жердің даТуған жердің да
тәтті.тәтті.
42 слайд
Туған жерге тік.Туған жерге тік.
43 слайд
Сіз үшін 400 000 ұстаздардың еңбегі мен тәжірибесін біріктіріп, ең үлкен материалдар базасын жасадық. Төменде пәніңізді белгілеп, керек материалды алып сабағыңызға қолдана аласыз