Қазақстанда урбандалу үдерісіне баға беру

1 слайд
Қазақстанда урбандалу үдерісіне баға беру Оқу мақсаттары 9.4.1.11 урбандалу үдерісінің себеп – салдарын түсіндіру арқылы байланысты проблемалардың шешу жолдарын ұсынады 9.4.1.12 Қазақстандағы урбандалу үдерісіне баға береді Сабақтың мақсаты: Қалалардағы халық санының көбею себептерін анықтайды, урбандалу түрлері мен урбандалу деңгейлерін ажыратады. Қазақстандағы урбандалу үдерістерін анықтайды Қалалардағы халық санының көбеюінен қала қоршаған ортасының ластануына әсер ететін факторларды анықтап, ластануды болдырмау жолдарын іздейді.

1 слайд

2 слайд
1.Елді мекен нешеге бөлінеді ?   2.Қазақстанда қанша қала бар ?   3. Ең үлкен кент қай обылыста?   4.Маңыздылығы бойынша қалалардың жіктелімі-      5.Ең кішкента қай қала,қай облыста орналасқан?     6.Қазақстанда қанша облыс бар?   7. «Ойконим» қандай мағынаны береді?   8 Қазақстанда қанша экономикалық аудан бар?   9.Елді мекеннің тұрғындар саны қанша адамнан кем болмауы тиіс?   10. Қалада бір немесе бірнеше жұмысты қатар атқару қалай аталады?

2 слайд

3 слайд

3 слайд

4 слайд
Бейнеролик

4 слайд

5 слайд
Урбандалу (Урбанизация) (лат. urbs - қала, urbanus - қалалық) – еңбек  бөлінісінің  қоғамдық және аумақтық тұрғыдан тарихи қалыптасуынан пайда болып, әлемнің әртүрлі елдері мен өңірлерінің өзіндік ерек ­шеліктеріне сәйкес дамитын әлеуметтік экономикалық, демографиялық, географиялық секілді көп жақты қырлары бар күрделі құбылыс. Көне латын тіліндегі  мағынасы  «қалалық» деген ұғымды білдіреді. Яғни, ең қысқаша айтар болсақ, урбанизация, бұл – қала тіршілігі мен тұрмысы және мәдениетінің үстемдікке ие болуы.

5 слайд

6 слайд
"Урбанизация" ұғымын "урбанизациялану" ұғымынан ажыратып қарау керек. Біріншісі процесті білдіреді, екіншісі - процесс барысында қол жеткен көрсеткіш денгейі. Урбанизацияның негізгі көрсеткіші - елдегі қалалық тұрғындардың үлес салмағының арту қарқыны ("урбанизация қарқыны") Урбанизация үрдісі осылардың арқасында жүреді:  қала маңы аудандарын ың пайда болуы;  қала халқының табиғи өсімі;  ауылдық елді мекендердің қала статусын алуы; ауылдық жерлерден қалаға қарай миграция.

6 слайд

7 слайд
Луис Вирттің (1897-1952) көзқарасы XХ ғ.басында қаланың өмірі арнайы әлеуметтік феномен ретінде,немесе урбандалу процесі әлеуметтік ғылымдардағы егжей- тегжейлі мән беруді талап ететін нысанға айналды.Чикаголық мектептің антропологтары мен социологтары урбанизм теориясын әлеуметік өмірдің ерекше типі ретіде қарайтын теорияны дамытты. Р.Парктың шәкірті Луис Вирт 1938 жылы “Урбандану өмір сүру бейнесі ретінде”деп аталатын классикалық мақаласын жариялады.Мұнда американдық социолог қаладағы адамдардың өмірінің психологиялық және мінез-құлықтық салдарын қарастырды. Вирт қаланың үш түрлі сипаттамасын және салдарын көрсетті: Луис Вирттің көзқарасы бойынша қаладағы тығыздық әртүрлілік сұрықсыз, пішінсіз, жасанды,уақытша әлеуметтік қатынастар кеңістігін қалыптастырады. Халықтың көлемі тығыздығы әртүрлілігі

7 слайд

8 слайд
Урбандалу кезеңдері Кемелденген урбандалу Сипаты: субурбандалу,урбандалу, қазіргі заманғы урбандалу. Қала халқының үлесі 75%. Дамыған урбандалу Сипаты: қала агломерациялары мен мегаполистер, миллионер қалалардың жедел өсуі. Қала халқының үлесі 50-75% Қалыптасып жатқан урбандалу Сипаты: қала халқының артуы, ірі қалалардың жедел өсуі. Қала халқының үлесі 50%-ға жуық Урбандалу түрлері Субурбандалу Қалалық агломерациялар қалыптастырудың нәтижесінде ірі қалалардың қала маңындағы аймағының өсу және даму процесі Контрурбандалу урбанизацияға кері процесс Жалған урбандалу қала халқының санының өсуі. Бірақ жұмыс орындары емес, үйсіз-күйсіздердің артуы

8 слайд

9 слайд
Мегалополис – бір-бірімен тізбектеліп, қосылып кеткен агломерациялар мен қалалардың алып шоғыры. Рурбандалу (ағыл. rиrаl – ауылдық және урбанизация) - агломерация аумағынан тыс жерлердегі елді мекендерді де қамти бастауы Агломерация - ірі қаланың төңірегінде бірнеше қалалық елді мекендердің пайда болып шоғырлануы.

9 слайд

10 слайд

10 слайд

11 слайд
     Аталған аумақтағы қала тұрғындарының пайыздық қатынасының осы аумақтағы жалпы халық санына бөлінуі. Бұл көрсеткіш жалпы халық пайызын көрсетеді.

11 слайд

12 слайд

12 слайд

13 слайд
Қала өмірінің артықшылықтары Қала өмірінің кемшіліктері Өмір сүру сапасының жоғары болуы Тұрғын үй бағасының қымбаттылығы Ғимараттардың көп қабаттылығы Ауыз судың төменгі сапасы Қаланың жылумен және энергиямен қамтамасыз етілуі Ауаның ластануы Тұрмыстық қалдықтарды арнайы кәсіпорындарда қайтадан өңдеу Бай және кедей аудандар Дамыған инфраструктура Лас көшелер Қалалық өмір салты Жер бағасының қымбат болуы Тұрғындардың қарқынды өсуі Азық-түлік жетіспеушілігі мен нашар тамақтану Медицина және қоғамдық денсаулық сақтауды дамытудың жоғары деңгейі Өнеркәсіптік өндірістің шоғырлануы Білім алу үшін үлкен мүмкіндіктер Жұқпалы аурулардың пайда болуы Адамдардың көптігі мен халық тығыздығы Автокөлік кептелістері

13 слайд

14 слайд
Урбандалу дегеніміз Рурбандалу дегеніміз Контрурбандалу дегеніміз Субурбандалу дегеніміз Жалған урбандалу Мегаполис дегеніміз Агломерация 1.тапсырма Термин сөздердің анықтамасын жазу Дескриптор: Жаңа тақырыпқа қатысты термин сөздердің сипаттамасын жазады.

14 слайд

15 слайд
2-тапсырма: Қазақстандағы урбандалу үрдісінің статистикалық сандық көрсеткіштері мен толық урбандалған аймақтарды табады және кескін картаға түсіріп, көрсетеді; Дескрипторлар: 1. Қазақстандағы урбандалу үрдісінің статистикалық сандық көрсеткіштерін анықтайды. 2. Қазақстандағы толық урбандалған аймақтарды табады. 3. Урбандалу көрсеткіші жоғары аймақтарды кескін картаға түсіреді.

15 слайд

16 слайд

16 слайд