Қазақстандандық білім беру саласындағы көптілділік

1 слайд
ЖОБАЛЫҚ ЖҰМЫС Тақырыбы: Қазақстандандық білім беру саласындағы көптілділік Пәні: Шетел тілін оқытудың арнайы бағытталған әдісі

2 слайд
МАЗМҰНЫ Кіріспе ............................................................................................3 1. Анықтамасы және қолданылуы...............................................5 2. Көптілді білім.............................................................................9 3. Көптілділік және көпмәдениетті құзыреттілік.......................15 Қорытынды..................................................................................16 Қолданылған әдебиеттер тізімі..................................................17

3 слайд
 Жобалық жұмыс көптілді білім беру жағдайында мәселесі қарастырылған. Бұл тапсырманы іске асыру өмірлік процестерді тудыратын өте маңызды мәселе болып табылады. Жұмыста көптілді тұлға мен көпмәдениетті тұлға ұғымдары берілген. Бұл категорияны анықтаудың маңыздылығы тілдік білім беруде көпмәдениетті тілдік тұлғаны қалыптастыру проблемаларының өзектілігімен түсіндіріледі.  Бұл тақырып бүгінгі таңда өзекті болып табылады, өйткені тұтастай алғанда қоғам үшін және жеке тұлғаның тек бір шет тілін үйренумен шектелмеуі үшін бірқатар маңызды себептер бар. Жаһандану жағдайында бәсекеге қабілетті және тілдік мәдениетті меңгерген жаңа білім беру моделін құру қажеттілігі атап өтіледі. КІРІСПЕ

4 слайд
- көптілділік ұғымын анықтау; - білім беретін мектептерде үш тілді білім беру моделін енгізудің өзектілігі; - Көптілді және билингвалды білім беруде оқу-тәрбие үрдісінен күтілетін нәтижелеріне тоқталу; - техникалық және кәсіптік білім беру саласының даму кезеңдері; Тірек сөздер: жаһандану, көптілділік, көпмәдениетті тұлға, көпұлтты, көпмәдениетті орта, көпмәдениетті тұлғаны қалыптастыру, көптілді құзыреттілікБұл жұмыстың мақсаты - Қазақстандандық білім беру саласындағы көптілділік маңызды белгілерін, сондай-ақ екі немесе одан да көп шет тілдерін үйренудің ма ңызын анықтау болып табылады. Осы мақсатқа жету үшін келесі нақты міндеттерді шешу қажет:

5 слайд
АНЫҚТАМАСЫ ЖӘНЕ ҚОЛДАНЫЛУЫ Көптілді меңгерген адам әуелі өз тілінде ой қортып, туған халқына өнеге болып, өзге жұртпен бәсекеде ырықты орынды иелеп, сан мәдениетті санасына салып сараптай алса, онда ол өз өмірін қалайда мағыналы өткізетін айтулы тұлға болып жетілері анық. Көптілділік біздің қоғам үшін 2006 жылғы Елбасының «Тілдердің үштұғырлылығы» – «Триединство языков» — “ Trinity of languages” тұжырымдамасынан бастау алғаны мәлім. Елбасымыз Н.Ә. Назарбаев «Қазақстан-2050» Стратегиясы – қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты» атты Жолдауында:

6 слайд
«Үш тілді меңгеру – біздің еліміздің әрбір азаматына өмірдегі шексіз жаңа мүмкіндіктерді ашады. Қазақстанды әлем халқы үш тілді бірдей пайдаланатын жоғары білімді мемлекет ретінде тануы керек», - деген болатын.

7 слайд
Көптілділік , мультилингвизм, полилингвизм – нақтылы коммуникативтік жағдайдың әсер етуімен белгілі бір әлеуметтік ортада, мемлекетте бірден үш, одан да көп тілде сөйлей білушілік. Көптілділіктің үш тілді меңгеру дәрежесі сол адамның немесе бүтіндей халықтың өмір сүрген тілдік ортасы, әлеуметтік, экономикалық, мәдени өмірі, тұрмыс-тіршілігі секілді көптеген факторларға байланысты. Көптілділіктің Артықшылығы  Тиімді ойлауды бастау  Есте сақтау қабілетін дамытамыз  Зейін мен шоғырлануды жақсарту  Біз өз тілімізді жақсырақ түсіне бастаймыз  Әлеуметтік қатынастарды құру  Жаңа мәдениеттер мен жаңа идеяларды ашу  Шығармашылық потенциалды ашу

8 слайд
Қазірдің өзінде жаһандану үрдісі етек алған заманда халықаралық байланыс құралы және халықаралық экономика, халықаралық білім беру тілі – ағылшын тілі . Ең басты әлемдік коммуникациялық кеңістік – Интернетте барлық ақпараттың 80% ағылшын тілінде ұсынылады. Қазақстан өзінің тәуелсіздігін жариялағаннан кейін Ата Заңында мемлекеттік тіл – қазақ тілі деп. Сонымен қатар орыс тілін ресми тіл ретінде бекітті. Оның негізгі мақсаты ретінде ұлтаралық тұтастықты сақтау, қоғамның тілдік ортасын дисфункцияға ұшыратпау болған еді. Сондықтан да орыс тілі достық пен бейбітшіліктің, этносаралық қарым- қатынас тілі мәртебесіне ие болды.

9 слайд
КӨПТІЛДІ БІЛІМ Көптілді білім беру Еуропада білім берудің өсіп келе жатқан түрі болды. Еуропалық кеңестің пікірі бойынша, студенттер жаһандану үдерісі дамып келе жатқан әлемде бәсекеге қабілетті болып қана қоймай, қажет болған жағдайда қоғамға интеграциялануы үшін жас кезінен бастап плурилингвист болуды үйренуі қажет. Көптілді білім берудің негізін қалаушы принциптер - Көптілді білім беруді насихаттайтын бірнеше жайттың бірі - мәдени әртүрлілікті қабылдау, қарым-қатынас түрі ретінде ана тілін пайдалану құқығы, тәжірибе мен білім алу құқығы, тілдің адамдар арасындағы диалогтың өзегі екендігін қабылдау. «таңдаған тілді неліктен және қалай үйренетіндігін білу, басқалардың көптілділігін құрметтеу, олардың қоғамдағы қабылданған мәртебесіне қарамастан, тілдер мен түрлердің құндылығы және ғаламдық интеграция оқу бағдарламасындағы тілдік білімге көзқарас ».

10 слайд
Қазақстан Республикасының жалпы білім беретін мектептерде үш тілді білім беру моделін енгізудің өзектілігі мынада: — бүгінгі қазақстандық қоғамда көптілді, көп мәдениетті тұлғаға деген сұраныстың артуы; — ұлттық мектеп бітірушілерін жалпы қазақстандық және әлемдік білім және ақпарат кеңістігіне кіріктірудегі мәселелерді шешу қажеттілігі; — болашақ ұрпақты қазақстандық патриотизмге, ұлтаралық қатынас мәдениетіне тәрбиелеудің өзекті мәселеге айналуы; — аз ұлт өкілдерінің этникалық ерекшеліктерін сақтаумен бірге олардың жалпы қазақстандық мәдени үрдістерге толыққанды қосылуына жағдай жасау; — мектеп бітірушілерінің коммуникативтік және ақпараттық құзырлықтарының жеткілікті деңгейіне қол жеткізу;

11 слайд
 Қазақстан Республикасының мемлекеттік жалпыға міндетті орта білім стандарттары талаптары деңгейінде қалыптасқан білімдерін ана тілі, мемлекеттік тіл, орыс тілінде еркін мектеп бітірушісі;  Бітірушінің көптілді коммуникативтік және ақпараттық құзыреттілігі;  Көп мәдениетті, рухани-адамгершілік, ұлтаралық қатынастар мәдениетінің жоғары деңгейі;  Ұлттық және жалпықазақстандық, құндылықтарды қастерлейтін, тілдерді меңгеруге тұрақты қызығу танытатын, отансүйгіштік және азаматтық сана-сезімдері дамыған тұлға;  Бітірушілер еңбек нарығында, өмірлік қызметте тілдік кедергілерге ұшырамайды.Көптілді және билингвалды білім беруде оқу- тәрбие үрдісінен күтілетін нәтижелер мыналардан тұрады:

12 слайд
2013 жылдан бастап бірінші сыныптан бастап ағылшын тілін енгізуге байланысты бастауыш білім беру жүйесінде ағылшын тілін оқытатын мамандар даярлау қажеттілігінен «Бастауыш білім беру» мамандығы бойынша «Бастауыш мектептегі шет тілі» таңдау пәні белгіленді. Мектепке дейінгі білім беру жүйесінде ағылшын тілін оқытатын мамандар даярлау мақсатында таңдау пәні ретінде «Бастапқы шетел тілін үйрету мұғалімі» пәндері енгізіліп, оқытылуда. Таңдау пәні бойынша студенттер тәжірибеден өтіп, машықтануда.Қазақстан Республикасында білім беруді дамытудың 2011-2020-шы жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасында көп тілді білімі бар педагогикалық кадрларды даярлау іске асырылуда. Осыған орай, облысымыздағы техникалық және кәсіптік білім беру саласында алғашқылардың бірі болып Маңғыстау гуманитарлық колледжінде көптілді маман даярлау ісі қолға алынды. Атап айтсақ, - -

13 слайд
2014 жылдан бастап қазақ тілінде оқитын топтарда «Балаларды табиғатпен таныстыру және оны орыс және ағылшын тілдерінде оқыту әдісі» және «Бастауыш білім беру» мамандығы «Бастауыш білім беру» біліктілігі бойынша «Дүниетануды орыс және ағылшын тілінде оқыту әдістемесі» факультатив сабақтары енгізілді. Осы оқу жылынан бастап колледжде оқытылатын барлық мамандықтар бойынша көптілді маман даярлау ісі қолға алынуда, оқытудың әдісі ретінде командалық оқыту әдісі жүзеге асырылуда. Екі оқытушы, яғни пән оқытушысы мен ағылшын тілі оқытушысы қосымша сабақты бірігіп жоспарлайды. Пәнді бірінші қазақ, орыс және ағылшын тілінде бірігіп оқытады.- - -

14 слайд
 Ақтау қаласының №4 гимназиясы математика,  № 13 гимназиясы биология,  Жаңаөзен қаласының Жаңаөзен мектеп-гимназиясы физика,  Бейнеу гимназиясы биология,  Түпқараған ауданының Ақшұқыр мектеп-лицейі физика,  № 1 мектеп-лицей математика пәндерін үш тілде оқыту жұмыстары жүргізілуде. Республика көлемінде жаратылыстану — математикалық бағыттағы пәндерді үш тілде оқыту тәжірибесіне 30 пилоттық мектеп енгізілген. Соның ішінде облысымыздан 3 мектеп 2006 жылдан бері жаратылыстану-математикалық пәндерді ағылшын тілінде оқытып келеді. Олар: облыстық дарынды балаларға арналған мектеп — интернаты қазақ-түрік лицейі Ақтау қаласындағы экономикалық лицейі ҚАЗІРГІ ТАҢДА

15 слайд
 Көп мәдениеттілік құзыреттілігі плюгализмнің салдары болып табылады. Плюрмәдени құзыреттілік, негізгі деңгейде, бірнеше мәдениетті түсіну болып табылады. Тіл мен мәдениет өзара байланысты, тілді үйрену арқылы мәдениет туралы түсінік те қалыптасады. Алайда, көп тілділік пен көпмәдениетті құзыреттілік тіл мен мәдениетті бір-бірінен бөліп қарауға болмайды. Көптілділік дегеніміз - үлкен түсінікті қалыптастыру үшін құрастырылатын көптеген тілдерді күрделі, будандастыра түсіну болғандықтан, көпмәдениетті құзыреттілік бірдей.  Мәдениетті әр түрлі жағдайда түсіну және қолдану қабілеті - көптілді қоғамдағы адамдар үшін құнды дағды. Бір уақытта көп тілділікке әсер ететін әлеуметтік факторларға байланысты олардың көпмәдени құзыреттілігі ең жақсы бейімделу үшін өзгертілуі мүмкін. Көптілділік және көпмәдениетті құзыреттілік спикерге жағдайды жақсы сипаттайтын сөздер мен сөз тіркестерін таңдауға мүмкіндік береді, бұл екі тілдің де, мәдениеттің де аралас контексінсіз мүмкін емес еді. КӨПТІЛДІЛІК ЖӘНЕ КӨПМӘДЕНИЕТТІ ҚҰЗЫРЕТТІЛІК

16 слайд
ҚОРЫТЫНДЫ Осылайша, бүкіл әлемде, атап айтқанда Қазақстанда тіл саясаты әр адамның бірнеше тілді меңгеруіне, осы саладағы білімін жетілдіруге ұмтылуын қамтамасыз етуге бағытталған, бұл жеке адамға және тұтастай алғанда мемлекетке неғұрлым табысты интеграциялауға мүмкіндік береді. Өйткені, бұл көптілділік сізге оңай және жылдам, ең бастысы, бірнеше тілдік жүйені меңгеруге көмектеседі. «Ұрпағы білімді халықтың болашағы бұлыңғыр болмайды» дегендей, жас ұрпаққа саналы, мағыналы, өнегелі тәрбие мен білім беру бүгінгі күннің талабы. Тілдің адам өміріндегі ең шешуші рөл атқаратыны әркімге де түсінікті. Ол танудың, түсінудің, дамудың құралы. Ал, көп тіл білу біздің мемлекетіміздің халықаралық байланыстарын дамытуға мүмкіндік беретін тұлғааралық және мәдениаралық қарым-қатынастардың аса маңызды құралы болып табылады.

17 слайд
1. Багана Дж., Хапилина Е.В. Байланыс тіл білімі. Тілдердің өзара әрекеттесуі және қостілділік. М.: Флинта, 2010 ж. 2. Солташұлы Ы. Заман Талабы Көп Тілді Болу. // Ақиқат. 26 қараша- 2012 ж. 3. Көптілділік білу-заман талабы. Электронды ресурс. –Астана, 2017ж. 4. Хасанұлы Б. Тілдік қатынас негіздері. –Алматы, 2008ж. 5. Қазақстан Республикасының білім беруді дамытудың 2011 – 2020 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы. Қазақстан Республикасы Президентінің 2010 жылғы 7 желтоқсандағы № 1118 Жарлығымен бекітілген. 6. Қазақстан Республикасының «Білім туралы Заңы».–Астана:-2000. 7. Турабаева А.Б. «Білім беру жүйесіндегі инновациялық қызмет»// Халықаралық ғылыми- практикалық конференция материалдары. –Актобе, 2013. 8. Байсарина С.С. «Педагогикалық мамандарды даярлаудың қазіргі заманғы өзекті мәселелері»- Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті, Астана қаласы,2013 ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ: