Құрмалас сөйлем1
Дипломдар мен сертификаттарды алып үлгеріңіз!
1 слайд
Құрамындағы жай
сөйлемдердің
баяндауыштары
тиянақты болып,
өзара тең дәрежеде
(салаласа)
байланысады Тол
Жай сойлемдердің
алғашқысының
баяндауышы тиянақсыз
болып, екінші сөйлемге
бағына (сабақтаса)
байланысады Кемінде үш сөйлемнен
құралып, бір –бірімен
салаласа да, сабақтаса
да байланысадыҚҰРМАЛАС СӨЙЛЕМ
Салалас
құрмалас
сөйлем Сабақтас
құрмалас
сөйлем Аралас
құрмалас
сөйлем
1 слайд
Құрамындағы жай сөйлемдердің баяндауыштары тиянақты болып, өзара тең дәрежеде (салаласа) байланысады Тол Жай сойлемдердің алғашқысының баяндауышы тиянақсыз болып, екінші сөйлемге бағына (сабақтаса) байланысады Кемінде үш сөйлемнен құралып, бір –бірімен салаласа да, сабақтаса да байланысадыҚҰРМАЛАС СӨЙЛЕМ Салалас құрмалас сөйлем Сабақтас құрмалас сөйлем Аралас құрмалас сөйлем
2 слайд
САЛАЛАС
ҚҰРМАЛАС
СӨЙЛЕМ
(ССП)1. ЫҢҒАЙЛАС САЛАЛАС
ҚҰРМАЛАС СӨЙЛЕМ
ЖАЛҒАУЛЫҚТАРЫ:
және, әрі, да, де, та, те
2. ҚАРСЫЛЫҚТЫ
САЛАЛАС ҚҰРМАЛАС
СӨЙЛЕМ
ЖАЛҒАУЛЫҚТАРЫ:
Бірақ, дегенмен, сонда да,
сөйтсе де, әйтсе де, алайда
3. СЕБЕП- САЛДАР
САЛАЛАС ҚҰРМАЛАС
СӨЙЛЕМ
ЖАЛҒАУЛЫҚТАРЫ:
өйткені, себебі, сондықтан,
сол себептен, сол үшін, т.б.4. КЕЗЕКТЕС
САЛАЛАС
ҚҰРМАЛАС
СӨЙЛЕМ
ЖАЛҒАУЛЫҚТАРЫ:
бірде, біресе, кейде 5. ТАЛҒАУЛЫ САЛАЛАС
ҚҰРМАЛАС СӨЙЛЕМ
ЖАЛҒАУЛЫҚТАРЫ:
не, немесе, әлде, я, яки,
әйтпесе,
не (я) болмаса
6. ТҮСІНДІРМЕЛІ
САЛАЛАС
ҚҰРМАЛАС СӨЙЛЕМ
ЖАЛҒАУЛЫҒЫ ЖОҚ
2 слайд
САЛАЛАС ҚҰРМАЛАС СӨЙЛЕМ (ССП)1. ЫҢҒАЙЛАС САЛАЛАС ҚҰРМАЛАС СӨЙЛЕМ ЖАЛҒАУЛЫҚТАРЫ: және, әрі, да, де, та, те 2. ҚАРСЫЛЫҚТЫ САЛАЛАС ҚҰРМАЛАС СӨЙЛЕМ ЖАЛҒАУЛЫҚТАРЫ: Бірақ, дегенмен, сонда да, сөйтсе де, әйтсе де, алайда 3. СЕБЕП- САЛДАР САЛАЛАС ҚҰРМАЛАС СӨЙЛЕМ ЖАЛҒАУЛЫҚТАРЫ: өйткені, себебі, сондықтан, сол себептен, сол үшін, т.б.4. КЕЗЕКТЕС САЛАЛАС ҚҰРМАЛАС СӨЙЛЕМ ЖАЛҒАУЛЫҚТАРЫ: бірде, біресе, кейде 5. ТАЛҒАУЛЫ САЛАЛАС ҚҰРМАЛАС СӨЙЛЕМ ЖАЛҒАУЛЫҚТАРЫ: не, немесе, әлде, я, яки, әйтпесе, не (я) болмаса 6. ТҮСІНДІРМЕЛІ САЛАЛАС ҚҰРМАЛАС СӨЙЛЕМ ЖАЛҒАУЛЫҒЫ ЖОҚ
3 слайд
САБАҚТАС
ҚҰРМАЛАС
СӨЙЛЕМ
(СПП)1. ШАРТТЫ БАҒЫНЫҢҚЫЛЫ САБАҚТАС
ҚҰРМАЛАС СӨЙЛЕМ .
қайтсе? не етсе? қайткенде? не еткенде?
қайтпейінше?
Бағыныңқы сөйлем баяндауышының
формалары
-са,-се+ж.ж
май,-мей,-пай,-пей,-бай,-бей
майынша,-мейінше,-пайынша,
-пейінше,-байынша,-бейінше
-ғанда,-генде,-қанда,
-кенде
2. ҚАРСЫЛЫҚТЫ
БАҒЫНЫҢҚЫЛЫ
САБАҚТАС
ҚҰРМАЛАС СӨЙЛЕМ
Бағыныңқы сөйлем баяндауышының
формалары
қайтсе де? қайткенмен? не етпесе?
не ете тұра? қайткенше? не еткені
болмаса?
-са да, -са де,
-ғанмен, -генмен, -қанмен, -кенмен
(-а,-е,-й) + тұра
(-ғанына,-геніне,-қанына,-кеніне) + қарамай
(қарамастан)
(-ғаны,-гені,-қаны,-кені)+болмаса
-ғанша,-генше,-қанша,-кенше.
3. СЕБЕП БАҒЫНЫҢҚЫЛЫ
САБАҚТАС ҚҰРМАЛАС СӨЙЛЕМ
Бағыныңқы сөйлем баяндауышының
формалары
неліктен? не үшін? не себепті? не деп?
-ғандықтан,-гендіктен,-қандықтан,-
кендіктен
(-ғаны,-гені,-қаны,-кені)+ үшін
(-ма,-ме,-ба,-бе,-па,-пе) + й
-ып,-іп,-п
Үш шақтағы етістік +деп
(-ған,-ген,-қан,-кен) + соң 4. МАҚСАТ
БАҒЫНЫҢҚЫЛЫ
САБАҚТАС ҚҰРМАЛАС
СӨЙЛЕМ
Бағыныңқы сөйлем
баяндауышының
формалары
не мақсатпен? не үшін? не етпек болып?
(-мақ,-мек,-бақ,-бек,-пақ,-пек)+шы,-ші +
болып
-у +үшін
(шартты, қалау, бұйрық райлар) + деп
(-қы, -кі) + тәуелдік жалғау + келіп 5. МЕЗГІЛ БАҒЫНЫҢҚЫ
САБАҚТАС ҚҰРМАЛАС СӨЙЛЕМ
Бағыныңқы сөйлем баяндауышының
формалары
қашан? кай кезде? қашаннан бері?
-ғанда,-генде,-қанда,-кенде
(-ғанға,-генге,-қанға,-кенге) + дейін, шейін
(-ғаннан,-геннен,-қаннан,-кеннен) + кейін, соң
(-ған,-ген,-қан,-кен) + сайын
(-ған,-ген,-қан,-кен) + кезде, сәтте, уақытта
(-ған,-ген,-қан,-кен) + -ша,- ше
(ма,-ме,-па,-пе,-ба,-бе)+с, +бұрын
-ысымен, -ісімен, -сымен, - сімен
-арда, - ерде, - рда
-ғалы, -гелі, -қалы,-келі
(ғаннан,-геннен, -қанна,-кеннен)+бері
-са,-се + жіктік жалғау
6. ҚИМЫЛ-СЫН
БАҒЫНЫҢҚЫ САБАҚТАС
ҚҰРМАЛАС СӨЙЛЕМ
Бағыныңқы сөйлем
баяндауышының формалары
қайтіп? не етіп? қалай?
-а,-е,-й,-ып,-іп,-п
(ма,-ме,-па,-пе,-ба,-бе)+ с + (-тан,-тен)
(-ған,-ген,-қан,-кен) + күйі, қалпы, бойы
(-ған,-ген,-қан,-кен) + (дай,-дей) + болып
3 слайд
САБАҚТАС ҚҰРМАЛАС СӨЙЛЕМ (СПП)1. ШАРТТЫ БАҒЫНЫҢҚЫЛЫ САБАҚТАС ҚҰРМАЛАС СӨЙЛЕМ . қайтсе? не етсе? қайткенде? не еткенде? қайтпейінше? Бағыныңқы сөйлем баяндауышының формалары -са,-се+ж.ж май,-мей,-пай,-пей,-бай,-бей майынша,-мейінше,-пайынша, -пейінше,-байынша,-бейінше -ғанда,-генде,-қанда, -кенде 2. ҚАРСЫЛЫҚТЫ БАҒЫНЫҢҚЫЛЫ САБАҚТАС ҚҰРМАЛАС СӨЙЛЕМ Бағыныңқы сөйлем баяндауышының формалары қайтсе де? қайткенмен? не етпесе? не ете тұра? қайткенше? не еткені болмаса? -са да, -са де, -ғанмен, -генмен, -қанмен, -кенмен (-а,-е,-й) + тұра (-ғанына,-геніне,-қанына,-кеніне) + қарамай (қарамастан) (-ғаны,-гені,-қаны,-кені)+болмаса -ғанша,-генше,-қанша,-кенше. 3. СЕБЕП БАҒЫНЫҢҚЫЛЫ САБАҚТАС ҚҰРМАЛАС СӨЙЛЕМ Бағыныңқы сөйлем баяндауышының формалары неліктен? не үшін? не себепті? не деп? -ғандықтан,-гендіктен,-қандықтан,- кендіктен (-ғаны,-гені,-қаны,-кені)+ үшін (-ма,-ме,-ба,-бе,-па,-пе) + й -ып,-іп,-п Үш шақтағы етістік +деп (-ған,-ген,-қан,-кен) + соң 4. МАҚСАТ БАҒЫНЫҢҚЫЛЫ САБАҚТАС ҚҰРМАЛАС СӨЙЛЕМ Бағыныңқы сөйлем баяндауышының формалары не мақсатпен? не үшін? не етпек болып? (-мақ,-мек,-бақ,-бек,-пақ,-пек)+шы,-ші + болып -у +үшін (шартты, қалау, бұйрық райлар) + деп (-қы, -кі) + тәуелдік жалғау + келіп 5. МЕЗГІЛ БАҒЫНЫҢҚЫ САБАҚТАС ҚҰРМАЛАС СӨЙЛЕМ Бағыныңқы сөйлем баяндауышының формалары қашан? кай кезде? қашаннан бері? -ғанда,-генде,-қанда,-кенде (-ғанға,-генге,-қанға,-кенге) + дейін, шейін (-ғаннан,-геннен,-қаннан,-кеннен) + кейін, соң (-ған,-ген,-қан,-кен) + сайын (-ған,-ген,-қан,-кен) + кезде, сәтте, уақытта (-ған,-ген,-қан,-кен) + -ша,- ше (ма,-ме,-па,-пе,-ба,-бе)+с, +бұрын -ысымен, -ісімен, -сымен, - сімен -арда, - ерде, - рда -ғалы, -гелі, -қалы,-келі (ғаннан,-геннен, -қанна,-кеннен)+бері -са,-се + жіктік жалғау 6. ҚИМЫЛ-СЫН БАҒЫНЫҢҚЫ САБАҚТАС ҚҰРМАЛАС СӨЙЛЕМ Бағыныңқы сөйлем баяндауышының формалары қайтіп? не етіп? қалай? -а,-е,-й,-ып,-іп,-п (ма,-ме,-па,-пе,-ба,-бе)+ с + (-тан,-тен) (-ған,-ген,-қан,-кен) + күйі, қалпы, бойы (-ған,-ген,-қан,-кен) + (дай,-дей) + болып