Қытайдағы инклюзивті білім беру

1 слайд
Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі Академик Е.А.Бөкетов атындағы Қарағанды Мемлекеттік Университеті ҚЫТАЙДАҒЫ ИНКЛЮЗИВТІ БІЛІМ БЕРУ ЖҮЙЕСІ Жусіпбекова З.Д. Кенжебекова Е.М. Нұрлан Л Әбдібекова З.Ә. Қарағанды 2019жыл

2 слайд
Жоспар 1. Қытайдағы инклюзивті білім берудің даму тарихы. 2. Инклюзивті білім берудің негізгі элементтері. 3. Мүмкіндігі шектеулі адамдардың құқықтарын қорғайтын заңнамалар. 4. Интеграциялық оқытудың негізгі ережелері. 5. Инклюзивті білім берудегі кәсіби кадрлар.

3 слайд
Пайдаланылған әдебиеттер 1. Дэн Мэн. Многоуровневая модель образования и схема инклюзивного образования в Китае // Китайское инклюзивное образование. 2004(6). С. 1-7. 2. Конституция КНР. — 2004. ― URL: www.gov.cn 3. URL: www. moe.gov.cn. Мнение о некоторых вопросах реализации специального образования.1986. 4. URL: moe.gov.cn. О способах осуществления развития маленьких детей с ограниченными возможностями. 1994. 5. URL: www.dreft.org/international/china.html Закон КНР «О защите людей с ограниченными возможностями». 2013.

4 слайд
Қазіргі әлемде инклюзивті білім беру процесі неғұрлым өзекті болып келеді және әр баланың дене және психикалық дамуына қарамастан білім беру қажеттіліктерін қанағаттандыратын оқу қызметін ұйымдастыруды көздейді. Ерекшеліктері бар балаларға білім берудің маңызды мәселелері барлық балаларға білім алуға тең құқық бере отырып, әрбір баланы қоғамға қосу үшін қажетті оқушыларды әлеуметтендіру мүмкіндіктерін кеңейту болып табылады. Бұл құқықтарды іске асыру үшін мектептің құрылымы мен жұмысындағы өзгерістер ғана емес, сондай-ақ өз жұмысын балалардың белгілі бір топтарын ғана оқыту ретінде қарауға үйренген балабақша тәрбиешілерінің, жалпы және арнайы білім беру мұғалімдерінің көзқарастарындағы өзгерістер және қоғамның жалпы мүгедектерге деген қарым-қатынасын өзгерту талап етіледі.

5 слайд
Қытайдағы инклюзивті білім берудің негізгі элементтері:  егер оларда мүгедектігі болмаса, мектепке бара алатын мүмкіндігі бар барлық балаларды қосу;  балаларды "сұрыптаудың" және кері қайтарудың болмауы, аралас сыныптарда оқыту;  жасына сәйкес келетін сыныптарда дене және психикалық ерекшеліктері бар балаларды бөлу;  жағдайлармен байланысты өзара іс-қимыл жасау және оқыту ресурстары мен әдістерін үйлестіру;  оқытудың орталықсыздандырылған үлгілерін пайдалану.

6 слайд
Қытайға инклюзивті білім беру батыстан келді және мәдениеттің қақтығысы мен интеграциясы нәтижесінде пайда болды. Білім берудің бұл түрі Дәстүрлі білімге бейімделе отырып, Қытайдың бірегей мәдениетінде және біртіндеп Қытайда инклюзивті білім беру теориясы пайда болды. Қытайдың дәстүрлі мәдениетіне қолда бар тұрақтылықты бұзатын барлық нәрсеге мұқият қарым-қатынас тән. Сондықтан әдеттен кез келген ауытқуды қоғам тұрақсыздандыруға әрекет ретінде қабылдайды немесе белгілі нұсқа ретінде қабылдай отырып, мәдениетке бейімделеді, немесе одан тыс басып озады. Ежелгі Қытай мәтінінде "Го юй" ("патшалар сөзі") IV-III ғғ. б.з. б. "Чжоу патшалығының сөзі" бөлімінде Аспан асты астындағы тұрақтылықты қолдау тәсілдері талқыланатын соқырлар туралы айтылады. Ежелгі қытай тілінде "музыкант" және "соқыр" терминдері "гу" иероглифімен белгіленген, бұл адамдардың ерекше болғанын көрсетеді, өйткені музыка бізге ғарыштан келеді деп саналды.

7 слайд

8 слайд
Шетелде инклюзивті білім беруді дамытқаннан және Қытайда білім беруді дамыту қажеттілігінен кейін 1980 жылдың соңынан Қытай үкіметі әдеттегі мектептерде мүмкіндігі шектеулі балалар мен балаларды бірлесіп оқыту тәжірибесін енгізе бастады. Бұл процестің мәні ерекше қажеттіліктері бар балаларды басқа оқушылармен бірге білім алатын қарапайым мектептер мен қарапайым сыныптарға жеткізу болып табылады. Арнайы білім беруді дамыту бойынша маңызды шаралардың бірі заңнамалық базада бірқатар құжаттар құру болып табылады. Мұндай тәжірибе инклюзивті білім берудің негізгі нысандарының бірі ретінде анықталды. ҚХР құрылғаннан бастап (1949 ж.) тәуелсіздік және ҚХР құрылғаннан бастап халықтың 80% - дан астамы сауатсыз, ал Қытай экономикасы құлдырайды, ең қысқа мерзімде ел міндетті тоғыз жылдық білім берумен қамтылды. Алдағы уақытта мүмкіндігі шектеулі балалар үшін міндетті білім енгізілді және инклюзивті білім беру саласында жақсы нәтижелерге қол жеткізілді.

9 слайд
Инклюзивтік білім беру 1994 жылы Испанияда ЮНЕСКО өткізген және инклюзивті оқыту принциптерін бекіткен ерекше қажеттіліктері бар тұлғаларды білім беру жөніндегі дүниежүзілік конференцияда Саламан Декларациясы қабылданғаннан кейін кеңінен таралып, дамыды. Бұл ерекше балалармен жұмыс әдістемелерін ресми деңгейде зерделеудің және енгізудің бастауы болды және бағдарламаны іске асыруда Үкіметтің қолдауына ие болды. Бүгінгі күні мүмкіндігі шектеулі адамдарды оқыту құқығы "ҚХР мүгедектерін қорғау туралы Заңмен" , “Мүгедектерге білім беру туралы Ережемен", ҚХР Конституциясымен , "ҚХР білім беру туралы Заңымен" , "ҚХР міндетті білім беру туралы Заңымен" реттеледі. Онда екінші тараудың қырық бес бабында: "мемлекет пен қоғам соқыр, саңырау, мылқау және басқа мүгедек азаматтарға жұмысқа орналасуға, өмірге қаражат алуға, білім алуға көмектеседі"деп айтылған.

10 слайд
ҚХР-ның білім беру және басқа да ведомстволарының мәселелері жөніндегі мемлекеттік кеңесі 1986 жылғы қыркүйекте "Арнайы білім беруді жүзеге асырудың кейбір мәселелері туралы пікірде" мүмкіндігі шектеулі балалардың білім алу тәсілдерін белгіледі: Соқыр, нашар, ақыл-есі кем балаларды мектепте оқытуды бастау мерзімдері жеке қажеттіліктерге сәйкес кеңейтілуі мүмкін. Оқыту тәсілдері мен нысандары икемді және әртүрлі болуы тиіс: мамандандырылған мектептер мекемесінен басқа, әдеттегі бастауыш немесе бастауыш орта мектеп жанынан мүгедек балалар оқитын мүмкіндіктері шектеулі балаларға арналған арнайы топтар құрылуы мүмкін. Алайда бұл қарапайым оқушылардың бастауыш және орта мектепке баруына кедергі келтірмеуі тиіс.

11 слайд
"Мүмкіндігі шектеулі кішкентай балаларды дамытуды жүзеге асыру тәсілдері туралы" жариялау туралы хабарламада " білім жөніндегі мемлекеттік комитет 1994 жылы бірлесіп оқытуды өткізу ережесін нақтылады: 1. Бірлесіп оқыту бағдарламаларына қатысатын мүмкіндігі шектеулі балалар тұрғылықты жері (жақын) бойынша мектепке баруға тиіс. 2. Мүмкіндіктері шектеулі балалар мен қарапайым балаларды бірлесіп оқытатын мектепке түсу жасы бірдей болуға тиіс. Ерекше жағдайларда жасы кеңейтілуі мүмкін. 3. Бірлескен оқыту сыныптарындағы кәдімгі мектептердегі мүмкіндігі шектеулі балалардың саны 1- 2 адам болуы керек, бірақ 3 адамнан аспауы керек. 4. Қарапайым мектептер заңнамаға сәйкес мүмкіндігі шектеулі балаларға білім беру қызметін көрсетуге тиіс. Мектептердің мүгедек балаларға білім беру қызметтерінен бас тартуға құқығы жоқ.

12 слайд
Аталған құжаттарда мүмкіндіктері шектеулі адамдардың білім беру проблемалары егжей-тегжейлі қарастырылады. 1994 жылы "мүмкіндіктері шектеулі жас балаларды дамыту бойынша жұмыста интеграцияланған оқыту әдістерін енгізу туралы" ереже қабылданғаннан кейін интеграцияланған оқыту практикасы бүкіл Қытай бойынша кеңінен таралып, білім беруде реформаларды жүргізудің жаңа кезеңі болды. Бұл әдіс ерекше балаларды әдеттегі білім беру процесіне біріктіру арқылы және мүгедектерге қатысты толеранттылықтың өсуі және оларды әлеуметтік өмірге одан әрі ықпалдастыру арқылы мүмкіндігі шектеулі балалар үшін білім беру мүмкіндіктерінің тапшылығын жоюға ықпал етуі тиіс болатын.

13 слайд
Оқушыларға қойылатын талаптар балалардың ақыл-ой және физикалық ерекшеліктерін ескермейді. ҚХР білім министрлігінің мәліметінше, Қытай үкіметі жыл сайын мүмкіндігі шектеулі бір оқушыға 4000 юань бөледі. Үкімет инклюзивті білім беруді қаржыландыруды ұлғайтуды жоспарлап отыр. 2016 жылы бір оқушыға қаржылық қамтамасыз ету 6000 юаннан төмен болмайды. Есеп мәліметтеріне сәйкес, 2014 жылы инклюзивті білім берумен 349,9 мың оқушы қамтылды. Мүмкіндігі шектеулі 9542 студент еліміздің ЖОО-на қабылданды. 7000-нан астам мүгедек студент Қытайдың ашық университетінің онлайн-курстарына жазылды.

14 слайд
Қытай үкіметі қабылдаған барлық шараларға қарамастан, инклюзивті білім беру мүмкіндігі шектеулі адамдар қоғамның толыққанды мүшелері болып табылатын және айналасындағылар "басқалар"деп қабылдамайтын Еуропа елдерінен әлі де өз дамуында артта қалып отыр. ҚХР-да инклюзивті білім беруді дамытуға байланысты негізгі мәселелердің арасында кәсіби кадрлардың жетіспеушілігін атап өткен жөн. Осы мәселені зерттеуге және инклюзивті білім беруді дамытуды іске асыру жоспарларын әзірлеуге ерекше көңіл бөлінгеніне қарамастан, мүмкіндігі шектеулі адамдарды қабылдаудың дәстүрлі аспектісі де бар. Инклюзивті оқытудың қажеттілігі басым деп жарияланса да, бүкіл ел бойынша Инклюзивті білім беру институттары құрылуда, бұл әлі де бейімделген ортасы бар мамандандырылған оқу орындары.

15 слайд
Соңғы жылдары Қытайда баллға қарсы, білім беру сапасын арттыру үшін біздің қазіргі білім беру жүйесі бұрынғысынша конкурс пен емтихандарға тым үлкен назар аударады; балл бойынша іріктеу принципі негізгі болып табылады, әділдік екінші жоспарға кетеді. Мұндай жағдайда ең үздік студенттердің аз бөлігі ғана даму мүмкіндігін ала алады, студенттердің көпшілігін елемейді(арнайы білім беру қажеттіліктері бар балалар туралы айтпағанда үлгерімі төмен қалыпты балалар). Инклюзивті білім беру академиялық салада балалардың дамуына ғана емес, сонымен қатар балалардың жеке қасиеттерін, олардың әлеуметтік өзара іс-қимыл жасау қабілетін анықтауға, эмоциялық жағдайды реттеуге, білім беру саласындағы теңдікке, әлеуметтік әділдікке қол жеткізуге мүмкіндік береді. Инклюзивтік білім барлық студенттер білім алу мүмкіндігіне ие болған кезде тең құқықтық ортада қажет. Мектеп бағдарламаларымыздың оқушылардың бітіру емтихандарында жоғары балл алуға бағытталуымыз кіріктірілген білім беру мақсаттарына әлі де сәйкес келмейді және көбінесе қарапайым формальдылық болып табылады.

16 слайд
Қорытынды Қазіргі таңда барлық әлем жұртшылығының назарын аударып отырған мәселе балалардың жеке сұраныстары мен ерекшеліктеріне ортаның, отбасының қатысуымен білім беру үрдісіне толық қосуды қарастыратын инклюзивті білім беру. Осы жаһандық мәселеге әлем ғалымдары мынадай анықтама береді: инклюзивтік білім беру дегеніміз - барлық балаларды, соның ішінде мүмкіндіктері шектеулі балаларды жалпы білім үрдісіне толық енгізу және әлеуметтік бейімдеуге, жынысына, шығу тегіне, дініне, жағдайына қарамай, балаларды айыратын кедергілерді жоюға, ата-аналарын белсенділікке шақыруға, баланың түзеу-педагогикалық және әлеуметтік мұқтаждықтарына арнайы қолдау, яғни, жалпы білім беру сапасы сақталған тиімді оқытуға бағытталған мемлекеттік саясат. Инклюзивті оқыту – ерекше мұқтаждықтары бар балалардың жалпы білім беретін мектептердегі оқыту үрдісін сипаттауда қолданылады. Демек, инклюзивті оқыту негізінде балалардың қандай да бір дискриминациясын жоққа шығару, барлық адамдарға деген теңдік қатынасты қамтамасыз ету, сонымен бірге оқытудың ерекше қажеттілігі бар балаларға арнайы жағдай қалыптастыру идеологиясы жатыр. Осы бағыт балаларды оқуда жетістікке жетуге ықпал етіп, жақсы өмір сүру жағдайын  қалыптастырады.

17 слайд
Түйіндеме сұрақтар 1. ҚХР инклюзивті білім беру қай жылдан бастап етек ала бастады? 2. Қытайдағы инклюзивті білім беру элементтері 3. Мүмкіндігі шектеулі адамдардың құқықтары қандай заңдармен қорғалады? 4. ҚХР интеграцияланған оқытудың ережелерін атап өтіңіз.

18 слайд
Рефлексия 1. «МИКС» жаттығуы. Тақтаға түйінді 9-10 тірек сөздер жазылады. 1-ші топ – өлең шығару, 2-ші топ – эссе жазу, 3-ші топ – суреттеу, 4-ші топ – сахналық көрініс, 5-ші топ – бір әннің мелодиясына салып, топпен орындау. 2. «Жасырын сөздер» ойыны. 1 адам ортаға шығады, жүргізуші оның артында тұрып, бірнеше сөздерді жасырады, ал топтағылар ым-ишара арқылы ғана түсіндіреді. Ортадағы адам қандай сөз жасырылғанын табу керек. 3. « Сұраққа жетіп ал» әдісі. Мәтінді толық немесе бір бөлігін оқыту оқылған мәтіннің мазмұнына әр деңгейлі сұрақтар қою. 1-ші доп – сұрақ қояды, 2-ші доп сол сұраққа жауап береді. 4. «Жалғасын тап» сергіту сәті . Сөйлемнің басы жазылған парақшаларды студенттерге таратады, олар ойды жалғастырып сөйлемді толықтырып айтады. 5. "Мен білетін едім. Мен білдім. Тағы білгім келеді." Студенттер сабақтан алдын не білетінін, сабақта қандай мәлімет алғандығын, тағы не білгісі келетінін арнайы бланкілерде толтырады.

19 слайд
Назарларыңызға рахмет!!!