Радиоактивтілік.

1 слайд
А Т О М Я Д Р О С Ы Н Ы Ң А Л Ь Ф А - , Б Е Т А - , Г А М М А - С Ә У Л Е Л Е Р ІРадиоактив тілік .

1 слайд

2 слайд
Оқу мақсаты:  10.6.1.7 - альфа-бөлшектер, бета-бөлшектер және гамма-сәулелерді тіркеудің сәйкес әдістерін сипаттау;  10.6.1.8 - радиоактивтівтік ыдыраудың кездейсоқтық қасиетін түсіндіру;  10.6.1.9 - радиоактивтік таралуының табиғатын, салыстырмалы ионданушы әсерін және салыстырмалы ену күшін білу және түсіндіру;  10.6.2.1 - электр және магниттік өрістегі радиоактивті сәулеленудің ауытқу құбылысын түсіну және сипаттай білу;

2 слайд

3 слайд
Жетістік критерийлері:  Радиоактивті ыдыраудың кездейсоқ қасиеттерін біледі.  Радиоактивті ыдыраудың кездейсоқ қасиеттерін түсіндіре алады.  Иондалатын сәуленің әр түрінің табиғатын және қасиетін талдайды.  Радиоактивтік шығарылу үшін өту қабілетін бағалайды.  альфа-бөлшектер, бета-бөлшектер және гамма- сәулелерді тіркеу әдістерін біледі.  альфа-бөлшектер, бета-бөлшектер және гамма- сәулелерді тіркеу әдістерін түсіндіре алады.

3 слайд

4 слайд
Үй тапсырмасы  Элементар бөлшектерді ашқан ғалымдар Джозеф Джон Томсон Эрнест Резерфорд Джеймс Чедвикэлектрон протон нейтрон

4 слайд

5 слайд
Еске түсіріңіз …  1896 ж . - француз физигі Анри Беккерель не байқады?  1898 ж. - Мария Склодовская – Кюри мен Пьер Кюри қандай жаңалық ашты?  «Миіз қосылған пудинг» аналогиясы жөнінде не айта аласыз?  Атомның ядролық моделін кім ұсынды? Оны сипаттап беріңіз.  Зарядтың және массалық санның сақталуы дегеніміз не?  Химиялық элементтің атом құрылысын қалай көрсете аламыз?

5 слайд

6 слайд
 1898 ж. - Э. Резерфорд сәулелердің 2 түрін анықтады: альфа – сәулелері және бета – сәулелері.  1900 ж . - П. Виллард гамма – сәулелерді ашты.  1902 ж. - Э. Резерфорд пен Ф. Содди радиактивті ыдырау нәтижесінде химиялық элементтің атомы бір түрден басқа химиялық элемент атомына түрленетінін дәлелдеді. Түрлену нәтижесінде әртүрлі бөлшектер шашырауы пайда болады.

6 слайд

7 слайд
Радиоактивті сәулеленудің түрлері Альфа – сәулелері Ауыр, оң зарядталған бөлшектер ағыны (гелий атомының ядросы). Бета - сәулелері Жеңіл, теріс зарядталған бөлшектер ағыны (электрон). Гамма- сәулелері Бейтарап сәулелену (тыныштық массасы нолге тең, ең қысқа толқын ұзындығына ие ЭМ сәулелер).

7 слайд

8 слайд
Магнит және электр өрісіндегі радиоактивті сәулелер

8 слайд

9 слайд
 Радиоактивті элементтер – ө здігінен ерекше сәуле шығарып тұратын химиялық элементтер.  Радиоактивтілік – радиоактивті элементтердің сәуле шығару құбылысы.  Радиоактивті сәулелену – олардың сәулелері.

9 слайд

10 слайд
Радиоактивтіліктің түрлері  Табиғи – тұрақты емес изотоптардың өздігінен тұрақты изотопқа ауысуы, бөлшектердің және энрегияның бөлінуімен қатар жүреді (реттік номері 82-ші элементтен бастап барлық элементтер радиоактивті).  Жасанды

10 слайд

11 слайд
Радиоактивтілік және радиация  Радиоактивтілік - кейбір атомдардық тұрақсыздығы, өздігінен ыдырауға ұшырай алу қабілеті, иондағыш сәуле шығарумен (радиация) қатар жүреді.  Радиация (иондағыш сәуле шығару) – сыртқы ортаға радиоактивті элементтерден бөлінетін бөлшектер мен гамма кванттары, энергиясы өте үлкен шама болғандықтан басқа денелердің химиялық- физикалық қасиеттерін өзгеріске ұшыратып иондайды. Радиацияны химиялық реакциялар нәтижесінде алу мүмкін емес.

11 слайд

12 слайд
.Радиоактивті ыдырау түрлері 1. Альфа – ыдырау (оң бөлшектер – гелий атомы ағыны) 2. Бета – ыдырау (теріс бөлшектер – электрон ағыны) 3. Гамма – сәулеленуі (қысқа электромагниттік толқын)

12 слайд

13 слайд
Альфа – ыдырау.   

13 слайд

14 слайд
Бета - ыдырау.   

14 слайд

15 слайд
Гамма - сәулеленуі. Ядролық түрленулер нәтижесінде туындайтын, жоғары энергия қоры бар электромагниттік сәуле болып табылады.

15 слайд

16 слайд
Сәулелердің өтімділік қабілеті http :// www . youtube . com / watch ? v = ec 8 iomUS 34 U

16 слайд

17 слайд
Уран атомының 5  ыдырауының теңдеуін жазыңыз. Полоний атомы 3  және 4 β ыдырауларға ұшыраған. Реакция нәтижесінде қандай изотоп пайда болады? Кюрий атомынан нептуний-235 изотобы пайда болу үшін қанша және қандай ыдырауға ұшырауы қажет? Есептер шығару

17 слайд

18 слайд
Оқу мақсаты:  10.6.1.7 - альфа-бөлшектер, бета-бөлшектер және гамма-сәулелерді тіркеудің сәйкес әдістерін сипаттау;  10.6.1.8 - радиоактивтівтік ыдыраудың кездейсоқтық қасиетін түсіндіру;  10.6.1.9 - радиоактивтік таралуының табиғатын, салыстырмалы ионданушы әсерін және салыстырмалы ену күшін білу және түсіндіру;  10.6.2.1 - электр және магниттік өрістегі радиоактивті сәулеленудің ауытқу құбылысын түсіну және сипаттай білу;

18 слайд

19 слайд
Жетістік критерийлері:  Радиоактивті ыдыраудың кездейсоқ қасиеттерін біледі.  Радиоактивті ыдыраудың кездейсоқ қасиеттерін түсіндіре алады.  Иондалатын сәуленің әр түрінің табиғатын және қасиетін талдайды.  Радиоактивтік шығарылу үшін өту қабілетін бағалайды.  альфа-бөлшектер, бета-бөлшектер және гамма- сәулелерді тіркеу әдістерін біледі.  альфа-бөлшектер, бета-бөлшектер және гамма- сәулелерді тіркеу әдістерін түсіндіре алады.

19 слайд

20 слайд
Рефлексия  Не білдім?  Не қиындық тудырды?  Тақырыпты жақсы меңгеруім үшін қандай жұмыс атқаруым қажет?

20 слайд

21 слайд
А У Ы Р Я Д Р О Л А Р Д Ы Ң Б Ө Л І Н У І . Ж А Р Т Ы Л А Й Ы Д Ы Р А У П Е Р И О Д ЫРадиоактив ті ыдырау заңы .

21 слайд

22 слайд
Оқу мақсаты:  10.6.2.2 - радиоактивті ыдырау құбылысын түсіндіру;  10.6.2.6 - жартылай ыдырау периоды терминді түсіндіру ;  10.6.2.7 - жартылай ыдырау периодын, соның ішінде графикалық әдіспен есептей білу;

22 слайд

23 слайд
Жетістік критерийлері:  Радиоактивтік ыдырау құбылысын біледі.  Радиоактивтік ыдырау құбылысын түсіндіріп, сипаттай алады.  Радиоактивті ыдырау заңының формуласын біледі және есептер шығаруда қолдана алады.  Радиоактивті ыдырау үшін графикті талдайды.

23 слайд

24 слайд
Ядроның ыдырауы. Ядроның бөлінуі  Ядролардың бөлінуі дегеніміз не?  Ядролардың ыдырауы мен бөлінуі арасында қандай ұқсастықтар мен айырмашылықтар бар?  Ұқсастығы: екі жағдайда да ядро түрленеді  Айырмашылықтары: o ыдырау – табиғи процесс, бөліну – ядроны нейтрондармен атқылау процесі; o Ыдырау - заңдылықтарға бағынады; бөліну ол заңдылықтарға бағынбайды.

24 слайд

25 слайд
Жартылай ыдырау периоды  Радиоактивті ыдырау жылдамдықтарын сипаттау үшін жартылай ыдырау периоды (Т) деген шама енгізілген.  Радиоактивті изотоптың тек жартысы ғана ыдырайтын уақыт осы изотоптың жартылай ыдырау периоды деп аталады.  Мысалы: висмут-209 изотбы үшін T=2  10 18 жыл; висмут-205 үшін T= 5 тәул; көміртек- 14 үшін T= 5600 жыл, т.б.

25 слайд

26 слайд
Радиоактивті ыдырау заңы  1902 ж. ағылшын ғалымы Фредерик Содди тұжырымдаған.  Тәжірибе жүзінде Эрнест Резерфорд дәлелдеген.  

26 слайд

27 слайд
Кейбір изотоптардың жартылай ыдырау периоды

27 слайд

28 слайд
Есеп шығару  Радиоактивті элементтің ядроларының саны 8 тәулікте 4 есе азаяды. Оның жартылай ыдырау периодын анықта Бер: t=8 тәул. N=N 0 /4 T - ?  

28 слайд

29 слайд
Бұл есепті суреттегі графикті пайдаланып та шешуге болады.  

29 слайд

30 слайд
Графиктердің айырмашылығы неде?

30 слайд

31 слайд
Есептер шығару

31 слайд

32 слайд
Оқу мақсаты:  10.6.2.2 - радиоактивті ыдырау құбылысын түсіндіру;  10.6.2.6 - жартылай ыдырау периоды терминді түсіндіру ;  10.6.2.7 - жартылай ыдырау периодын, соның ішінде графикалық әдіспен есептей білу;

32 слайд

33 слайд
Жетістік критерийлері:  Радиоактивтік ыдырау құбылысын біледі.  Радиоактивтік ыдырау құбылысын түсіндіріп, сипаттай алады.  Радиоактивті ыдырау заңының формуласын біледі және есептер шығаруда қолдана алады.  Радиоактивті ыдырау үшін графикті талдайды.

33 слайд

34 слайд
Рефлексия

34 слайд